De Hollandsche Lelie. Jaargang 22

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten, of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dááarin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nommers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Redactrice.

P.S. Het spreekt van zelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers die in de corr: rubriek thuishooren.

K. - Ik maak er U op attent, dat gij mij in de twee brieven, die van uw hand voor mij liggen, opgeeft twee verschillende pseudoniemen; ik koos dat van uw laatsten langen brief. Om terstond met het zakelijk gedeelte daaruit te beginnen: ik kan U niet vooruit beloven dat ik maandelijks, geregeld, zulk een bijdrage van U zal plaatsen, althans zeker niet vóór den nieuwen jaargang aanvangt, want ik moet vooreerst de vele nog overige copy beslist een plaatsje geven. Echter, uw werk is niet slecht, en daarom acht ik het volstrekt niet onmogelijk, dat ik U in den nieuwen jaargang zulk een geregelde medewerking kan toestaan, met het oog op zekere veranderingen, die ik denk te maken. Schrijf mij dan tegen dien tijd opnieuw, ook welke onderwerpen gij zoo ongeveer denkt te behandelen in dat geval; dan zullen wij nader overleggen, en dan niet in deze rubriek, maar in particuliere correspondentie, wat ik in zulke gevallen veel beter acht. Hiermee hoop ik U alvast eenigzins getroost te hebben, want de inhoud van uw schrijven trof mij zeer. - Ik ben daarom ook innig blijde, dat ik door mijn antwoord aan U in een vroegere correspondentie U heb kunnen helpen en tot steun zijn. - Ik vooronderstel in uw geest te zullen handelen door op de droevige bijzonderheden welke gij mij mededeelt hier niet te zinspelen. Uw vertrouwen in mij, dat gij mij dat alles zoo uitvoerig hebt willen vertellen, stel ik op hoogen prijs, en inderdaad, zóó kan ik U misschien iets goed doen door mijn antwoorden, indien ik veel van U weet. Er zijn tijden in ons leven waarin het ons toeschijnt, dat niemand zóó ongelukkig is als wij-zelf, dat iedereen rondom ons het héél gemakkelijk heeft, vergeleken bij ons eigen zwaar te dragen pakje; ik-ook heb zulke droevige perioden doorgemaakt, en, vooral als men nog jong is, valt het zoo héél moeilijk zich daarin te geven. Maar wie volhoudt en den levensstrijd aanvaardt komt zoo dikwijls juist zulke zorgen, als die welke U nu drukken, weer te boven. Vooral een man heeft in die dingen een zooveel gemakkelijker lot dan wij-vrouwen. Staat hem niet elken weg open? - ‘Nu reeds liggen talrijke jonge idealen verslagen, vele zijn verbleekt, andere verdwenen reeds gansch.’ - Zoo schrijft gij, maar gelooft gij dat gij de éénige zijt, die deze bittere ervaring moest doormaken? Het leven is één lange ontgoocheling, en ik geloof, eerst wanneer we met alle idealen en alle verwachtingen hebben afgerekend, wanneer we hebben leeren inzien dat alles hier op aarde hol is en ijdel en leeg, en dat het woord van den prediker zoo héél wáár is: IJdelheid der ijdelheden, alles is ijdelheid, eerst dan leeren we genieten van het oogenblik, de brokstukken die overblijven zamelen, en waardeeren en opmerken de goede zijden van het bestaan, - - als zoovele toegiften bij de overige ellende. - Ja, alles is ijdelheid, de kunst waaraan gij zoo veel hecht, óók. Zij moge ons aangename, het leven verschoonende momenten schenken, zij is ten slotte even vergankelijk, even eindig, als alles wat van deze aarde is. Het ligt in onzen tijd, die met de Godheid brak, daarvoor vele afgoden in de plaats te zetten; eene daarvan is De Kunst. En wat al brekebeenen daaronder, wat al geschetter, wat al nadoen, wat al grootheden, talentjes, die even snel weer verdwijnen als verschijnen! Genie-alleen doorleeft en beheerscht de eeuwen. En dan nog, een genie te zijn is voor hem of haar een o zoo twijfelachtig voorrecht! Waarom dan zijt gij zoo verslagen waar gij voor dit oogenblik U ziet afgebracht van den weg, dien gij hadt willen inslaan, door financieele teleurstellingen? Kijk eens, voor U nam ik de boekbeschouwing eenigzins opzettelijk op, in ditzelfde blad gewijd aan Henri van Wermeskerken. - Lees eens wat ik daar zeg over al die heden ten dage tot artisten en auteurs vervallende gezonde krachtige jonge mannen. -

[p. 560]

Is het werkelijk zulk een slag voor U, dat gij moet aangrijpen wat U geboden wordt? Zal er niet een tijd komen, waarop gij het zegent, U een eigen weg te hebben gebaand, een mooien, vrijen, eigen weg? - - Ik herhaal, voor U, een jonge gezonde man, ligt de wereld open in al hare heerlijkheid; daar is Indië, daar is Amerika, daar zijn menschen nóódig in vele streken; - - is het dienen der ‘kunst’ waarachtig zulk een levensbehoefte voor U, dat gij liever op dat pad zijt een brekebeen waarschijnlijk Uw leven lang, dan elders nommer één? Vergeef mij indien mijn raad U wellicht eenigzins pijn doet. Ik wil U mijn eerlijke meening zeggen, U niet met mooie woorden honig om den mond strijken. Gij gebruikt in Uw brief de voor mij zoo lieflijke vergelijking, dat ik als een moeder ben voor mijne correspondenten, in hun lief en hun leed. Welnu, laat mij U dan antwoorden wat ik als moeder zou zeggen tot een eigen zoon, in Uw omstandigheden: Beur het hoofd omhoog, zie rondom U in de groote werkelijkheid van het leven, laat de dooden hunne dooden begraven, en zoek wat Uwe hand vindt om te doen, zonder U zelf te verdiepen verder in hetgeen gij hadt willen worden op 't gebied van auteur of van dichter. Want geloof mij, als er op dat gebied iets héél bijzonders in U schuilt, dan komt dat tot zijn recht, óók al moet gij daarneven Uw brood verdienen; dat ziet gij aan elk wáárlijk groot man op kunstgebied. En, is het niet der moeite waard, wat in U zit als artist, welnu dan is het véél beter, veel gelukkiger óók voor U zelve, dat gij intijds zijt behoed voor brekebeenerij, dat gij voort moet in de realiteit van de dingen, en daarin U zelf leert zijn.

Zie, zóó zou ik spreken tot mijn eigen zoon. En liever, oneindig liever, stond ik hem af aan de verre streken ginds, van Afrika of welk werelddeel ook, zoo hij dáár een gelukkig mensch zou worden, dan hem hier naast mij te zien ondergaan in het zichzelf verkeerd begrepen wanen of het droevig geploeter van den would-be artist.

Ten slotte een vriendelijken handdruk, een: Houdt moed; ook dit zal voorbij gaan. Gij zijt nog jong; het leven, - schrijft gij niet ook van een ‘verloofde’, - heeft voor U nog verborgenheden weggelegd, die wellicht o zoo veel heerlijks ook kunnen bevatten. Schrijf mij zooveel gij lust en behoefte hebt. Wat Uw nog onder mijn berusting zijnde gedichtjes aangaat, het lange zal ik niet kunnen plaatsen denkelijk, de kleinere wel.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

Nagekomen Correspondentie.

J.J. (nieuwe abonnée). Waar gij geen pseudoniem aangeeft, voeg ik er bij: nieuwe abonnée, ingevolge uw schrijven, in de hoop dat gij U zelf daardoor zult herkennen. Heel gaarne geef ik U de gewenschte inlichting. - Als gij den uitgever Veen verzoekt U den juisten jaargang en het juiste Lelienommer op te geven, zult gij daarin kunnen naslaan de bewuste correspondentie, waarin ik met scherpen spot hekelde ‘den kleinen en den grooten “Meester”’; de aanleiding daartoe was het volgende. In het nu ter ziele gegane tijdschrift, redactie van Nouhuys en nog eenige anderen, Woord en Beeld, is indertijd een méér dan degoutant artikeltje verschenen over Van Deyssel, van de hand van Johan de Meester, - degoutant van vleierij. Het toppunt van die vleierij werd bereikt in de zinnetjes gewijd aan het ‘te nauw geworden badpakje’, waarin Van Deyssel hem, de Meester, op Zondag-middag naar het station bracht. Ik stak daarmede flink den draak in het onderstaande:

De ‘groote’ van Deyssel.
De kleine Johan de Meester.
en
De Nieuwe Rotterdammer-courant.

Ik zal U een ware geschiedenis vertellen.... Daar woont in ons land de groote, groote van Deyssel; alias het zoontje van den achtenswaardigen professor Alberdingk Thijm.

En daar woont óók in ons land de kleine Johan de Meester; die het hebben moet om vooruit te komen in de letterkundige wereld, van zijn nederig de voeten kussen der moderne ‘woordkunstenaars’. Die hij op zijn manier naknutselt.

En de kleine Johan de Meester mocht op zekeren Zondagmiddag (verbeeld je wat een eer!) op visite komen bij den grooten, grooten van Deyssel. Hij mocht er zelfs een maal eten halen óók, want... (de eer had zijn reden, zooals gij ziet), want de kleine Johan de Meester zou een artikeltje fabriceeren, om den grooten van Deyssel op te hemelen van wat ben je; voor het inmiddels al weer ter ziele gegane tijdschrift: Woord en Beeld...

't Was den grooten van Deyssel echter niet de moeite waard, zich voor het bezoek van den kleinen Johan de Meester in een ordentelijke jas en broek je steken. En daarom trok hij aan... ‘een hem te nauw geworden wit badpakje, waarin hij er Don Quichot-achtig-uitzag’. -

Ja, waarde V, lach niet; en denk niet dat ik wat verzin. Precies zóó staat het er, geboekt door Johan de Meester-zelf, in zijn bovengemeld artikel...

Want de kleine Johan de Meester was zoo verrukt, dat hij zijn kleine beenen had mogen steken onder één tafel met die van den ‘grooten’ van Deyssel, dat hij óók het ongemanierde badpakje slikte, als een bewijs te méér van de grootheid van den grooten man...

En hij ging naar huis, en schreef zijn artikel; en zette erin dat de groote van Deyssel ‘de groote goedheid heeft gehad’, in hoogstdeszelfs eigen persoon, hem, den kleinen Johan de Meester, naar het station te brengen...

En dat hij, de groote van Deyssel, daarbij droeg een ‘hem te nauw geworden wit badpakje,’ waarin hij er uitzag ‘om hem razend lief te hebben’...

- - - De verstandige menschen echter die dat in-denzak-kruiperige artikel lazen, hadden natuurlijk een dolle pret om het loopje dat de ‘groote’ van Deyssel genomen had, ‘in zijn hem te nauw-geworden-wit badpakje,’ met den kleinen Johan de Meester, die daarvoor nog naïef-blij was dat hij, de kleine Johan de Meester, op een Zondagmiddag langs de straat had mogen loopen met een als een soort aap toegetakeld ‘groot-man’...

- - - En een hunner (de ondergeteekende) schreef een artikel in het Soerabayasch Handelsblad, en gaf dat artikel later afzonderlijk uit in ‘Over boeken en schrijvers’, dat dit voorjaar verscheen bij de firma Van Kampen; in welk artikel zij den draak stak en met de ‘grootheid’ des heeren van Deyssel, alias het zoontje van professor Alberdingk Thijm, en met de kleinheid des heeren Johan de Meester... en met het ‘te nauw geworden witte badbakje,’ waarin de ‘groote’ van Deyssel kleine in-den-zak-kruipers naar het station uitgeleide doet, op Zondag-avond, en erin uitziet ‘om hem razend lief te hebben’......

Wat de Nieuwe Rotterdammer met deze van a-z. ware geschiedenis te maken heeft, vraagt gij thans misschien?

Mijn waarde V. De kleine Johan de Meester is boekenrecensent en tijdschriften-causeur van de Nieuwe Rotterdammer-courant. - -

(Corr: Holl: Lelie 1903).

Johan de Meester, recensent van de N. Rotterdammer, kreeg er verder nog dikwijls van mij van langs o.a. in de Telegraaf, naar aanleiding van een optreden van hem, in Amsterdam, op een avondje van ‘letterkundigen’, en in datzelfde blad in een recensie, door mij gewijd aan zijn Geertje, waarvan de onverkwikkelijke details door mij in het licht werden gesteld dat zij verdienden. - Et voilá!

B.W. van de K. In het a.s. nommer ontvangt gij uitvoerig antwoord.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.