De Hollandsche Lelie. Jaargang 22
(1908-1909)– [tijdschrift] Hollandsche Lelie, De–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
[pagina 440]
| |
Zeer kort na het tot stand komen van de L.S.A. Suisse, werd de jong geboren Ligue geroepen tusschenbeide te treden in een conflict, waarvan de gevolgen zeer ernstig
 Bakkerij in de stad New-York - Slaapkamer der mannen grenzende aan de bakkerij.
hadden kunnen worden. Oorzaak van het conflict: het ontslag van negen werklieden van de bekende chocolade-fabriek Suchard bij Neuchâtel, omdat zij het hadden durven ondernemen deel te nemen aan de vorming van een syndicaat  Van de industrie-tentoonstelling te Boston - Huiswerk.
van ‘chocolatiers’. Tevergeefs drong het syndicaat aan op de intrekking van het ontslag; gevolg: steeds toenemende verbittering, waardoor het ergste te vreezen was. Toen wendde het syndicaat zich om interventie tot de jonge L.S.A. Suisse en deze vroeg, na minitieus onderzoek, den patroon, die op de Witte Lijst voorkwam, de weder-indienststelling der arbeiders. En ziet, na behoorlijke onderhandeling accepteerde de fabriek de voorstellen van de L.S.A. en was dus het geheele geschil op vreedzame wijze uit de wereld. En immers, dit goede resultaat móést bereikt worden; want het is duidelijk: in dergelijke conflicten, ziet zoowel de werkgever als de werknemer verlangend uit naar een derde, die den vrede zal brengen. 't Is maar de groote vraag, wie de derde zal zijn; hij moet zijn: door beide partijen gewild als ‘peace-maker’ en door beiden erkend als te zijn onpartijdig, rechtvaardig, intelligent en tactvol. Ik vraag U, wie ter wereld kan hier beter helpen, als diè derde, die óók lijdt - zijdelings - onder het conflict, die er dus bij betrokken is, d.i. de kooper, d.i. de Ligue? De werkgever weet van L.S.A. dat zij zich alléén laat leiden door haar verstand en geweten; hij wéét dat zij, ingeval van onredelijkheid zijnerzijds, gebruik zal maken van haar macht, om hem te benadeelen door haar geducht wapen; afvoer van de witte lijst en ontneming van de label; de werknemer, wetende bij ondervinding hoe heilzaam de Ligue ook - en voorál - voor hèm werkzaam is; wetende dat zij werkt in het licht der openbaarheid en belangeloos; wetende dat zij niet is een ambtenaar, zijn macht ontleenende aan een hoogere autoriteit en dáárom alleen al dikwijls door den arbeider gewantrouwd; wetende dat zij is een arbiter bij de gratie zoowel van hem, arbeider, als van den patroon [want beiden zijn of kùnnen lid zijn van de LigueGa naar voetnoot*)] voelt hij zijn zaak in veilige handen! - | |
[pagina 441]
| |
Mocht gij, lezer, in twijfel trekken het recht van den kooper, om zich bij zijn inkoopen rekenschap te geven, of te doen geven, van de omstandigheden van wording van het
 Van de industrie-tentoonstelling te Philadelphia - Matrozenbroeken te huis vervaardigd voor 7 cent het paar.
te koopen artikel, ik zou U dan alléén kunnen antwoorden, dat zulks niet Uw recht, maar Uw plicht is! Als ge U een confectiecostuum koopt in een goedkoop magazijn, dat zijn costuums laat maken door  Typische zweetkamer in de stad New-York. - De contractanten werden vervolgd wegens den slechten toestand van het gebouw.
thuiswerkers, in dikwijls besmette woningen -- och, toe, ga eens kijken in die holen in Amsterdam en Rotterdam b.v. -; of als ge U een costuum laat aanmeten bij eenen dúrenGa naar voetnoot†) tailleur, die het somtijds in precies dezelfde woningen laat maken [meestalsweating-system], en als er dan eensklaps in Uw gezond huis een kwaadaardige ziekte zijn intrede doet, dan is dat Uw schuld, mevrouw! Want ge hebt niet de minste moeite gedaan om te weten te komen, of er kans was van onbesmet goed te koopen, terwijl ge àl Uw gedachten vestigde op: qualiteit, snit en prijs!. Ge hebt alléén gelet op de materieele zijde van Uw aankoop, en er niet aan gedacht, dat die nog een andere zijde heeft, een zijde die op het congrès hier, de moreele werd genoemd. En als ge dáárop acht hadt geslagen, dan hadt ge U en de Uwen niet alleen leed bespaard, maar tevens hadt ge niet meegewerkt aan het voortbestaan van het helsche sweating-system. Want dat hebt ge gedáán! -
Mocht er na het bovenstaande nog twijfel bij U rijzen aan het bestáán van dien moreelen kant bij koopwaar, dan vraag ik U: verkiest gij desbewust ‘geheeld’ goed te koopen? Neen, niet waar? Niet omdat gij, àls ge dat deedt, groot gevaar zoudt loopen op onzachte wijze in aanraking te komen met den strafrechter: dàn ware Uw tegenzin van àl te lagen oorsprong; maar omdat ge voor uw gevoel niet zedelijk medeplichtig wilt zijn aan den gepleegden diefstal, die niet mogelijk zou zijn geweest - immers geen raison d'être had - als gij en niemand het gestolene verkoost te koopen. - Welnu, door den aankoop van Uw geinfecteerd costuum, zijt ge eveneens medeplichtig | |
[pagina 442]
| |
- want ge hadt kunnen weten - aan het groote kwaad: het sweating-system. Want bedenk, dat, zoo gij en iedereen, weigerdet artikelen van zulke herkomst te koopen, het vervloekte sweating-system van zelf zou verdwijnen; waaruit volgt, dat wie ze wèl koopt, bewust of onbewust medeplichtig wordt aan zijn voortbestaan. - En bedenk: Uw bewering ‘ik wist het niet’ is geen excuus; want ge hadt kunnen weten en het was uw plicht om te weten! Waarom richt ge geen Ligues op zooals andere volkeren? Die Ligues zullen voor U onderzoeken, en zorgen dat ge op den langen duur alles, álles te weten komt. - En als gij des Zondags versch brood eischt, dan zijt gij oorzaak, door U dat onbeduidende genot slechts éénmaal 's weeks niet te willen ontzeggen, dat Uw bakker, die al zes maal 's weeks geen nachtrust geniet, dien ook den zevenden nacht mist - dus nooit nachtrust heeft! En zoo is er zoovéél! - ‘Certainly, in business is no place for charity’ zei een Amerikaansche fabrikant; ‘maar, als ik mijn machines goed onderhoud, is dat eigenbelang en géén weldadigheid; en evenmin is het weldadigheid, als ik goed zorg voor de talrijke arbeiders, die mijn menschelijke machines zijn.’ - Juist! Zelfs Uw paarden geeft ge goed voeder en een warmen stal, als U er zwaren arbeid van eischt! - ‘Maar’, zal men tegenwerpen, ‘de wet der concurrentie is onbuigbaar als brons, en als de kooper door zijn alles beheerschende macht, de magazijnen en fabrieken, die op de witte lijst prijken, tot al die verbeteringen noodzaakt, dan moèten de producten noodzakelijk duurder worden.’ Tòch heeft de ondervinding geleerd, dat deze gevolgtrekking onjuist is! Als voorbeeld werd op het congres aangehaald o.a. de Richmond Underwear Company, die op de witte lijst van de Amerikaansche Consumer's League voorkomt, en die, door een goede inrichting van zijn fabriek en de aanwending van de allerbeste machines, en goeden wil van de directie, in staat is, zijn werklieden het maximum van mogelijken welstand te verschaffen en tóch tegen concurreerende prijzen te werken! Eveneens een fabriek in confectie-artikelen in Frankrijk, die hare artikelen tegen concurreerende prijzen levert, wat haar niet verhinderd heeft om b.v.b. de werkuren harer employés te verminderen, en hun loonen te verhoogen! Ik wilde, dat gij van die fabrieken de lichtbeelden eens hadt kunnen zien, die op het congres werden te bewonderen gegeven; ge zoudt even als ik verbaasd zijn geweest bij het aanschouwen van die prachtige fabriek met haar bijna volmaakte werkplaatsen, waschgelegenheden, rust- en ontspanningslokalen, inrichtingen voor luchtverversching enz. - Na afloop van het congres, werd alhier direct door een der dames, het initiatief genomen tot oprichting eener Ligue te Genève: er wordt in het kleine Zwitserland met enthousiasme voor het heerlijke idée gewerkt! Waarom niet in het eveneens kleine Nederland? Ik hoop, lezeres, dat ge begrepen hebt, waarom ik verdrietig was, hier naast de grooten zoovele kleinen te vinden, en niet Nederland! - Helaas! - de idée, hoe schitterend ook haar resultaten zijn, heeft twee groote vijanden: egöisme en lauwheid! Bewijs nu eens door daden, Nederlanders, en vooral Nederlandsche vrouwen dat die vijand in de lage landen aan de Noordzee begint te verdwijnen; zorg er voor, dat op een volgend congres het kleine Nederland met eere genoemd worde; vergeet niet, dat het groote verledén, op den nakomeling groote verplichtingen laadt, en dat het eeuwige pralen op groote voorouders, decadentie beteekent, zoolang ge achterblijft - bij de kleinsten zelfs - in daden. -
Genève, 2 October 1908. VIOLA. Noot v.d. S. Wie de hand aan de ploeg wil slaan, en profiteeren van de 18 jarige ervaring van andere volkeren, wende zich tot Madame Henriette Jean Brunhes Clos Rushin te Fribourg. Suisse. |
|