De Hollandsche Lelie. Jaargang 22

Hoofdartikel
Fransche Kinderprofieltjes.

Met recht wordt onze 20^ste eeuw, ‘de eeuw van het kind’ genoemd; in alle landen staan mannen en vrouwen op, die hun beste krachten besteden aan de psychische en physieke ontwikkeling van het kind.

En driewerf gelukkig! Immers eens zullen die kleine wezentjes, aan wie nu zooveel zorgen ten beste wordt gegeven, een nieuwe maatschappij vormen, en waar zooveel liefde en zooveel tact besteed worden tot vorming der kinderzieltjes, kan het niet uitblijven, of die maatschappij zal, zoo al niet een modeldan toch een verbeterde maatschappij worden.

Het is bewonderenswaardig, hòeveel hier in Frankrijk voor het kind gedaan wordt. Het Frankrijk, dat wij, koelere menschen van de lage landen, zoo graag ‘wuft’ noemen.

Zeker, wat bij de volwassenen ‘coquetterie’ genoemd wordt, vindt men hier ook terug in de kinderkleeding. Het is een zeer natuurlijk verschijnsel, dat de eigenschappen der ouders teruggevonden worden bij de kinderen. Doch

[p. 370]

is die ‘coquetterie’ een euvel, wanneer onder het smaakvolle kleedje een liefderijk hart klopt?

Die handjes, oogenschijnlijk verwend, zijn ze niet vaardig in het hanteeren van naald; zorgen die niet, dat Geneviève en René heele kleêrtjes en schoone truitjes hebben?

Mijn liefste plekje hier is: ‘le jardin du Luxembourg’. Hier spelen honderden en honderden kinderen, onder toezicht van mamazelf of de vrouwen.

Kinderen van alle standen. Mevrouw huurt een stoel voor twee stuivers en zet dien neêr waar 't haar het prettigst lijkt; de juffrouw ontvouwt haar eigen meêgebracht klapstoeltje

Paríjs De tuin du Luxembourg, de vijver.

of neemt een zitje op een der banken. De kinders spelen vrij uit, er is geen gevaar voor fietsen of rijtuigen, die zijn hier verboden. De groote poppenkast (guignol) is voor allen te zien. Betalen de kleuters een stuiver, dan komen ze binnen het touw, dat eenige vierkante meters heeft afgezet, en zonder den stuiver, welnu, dan blijven zij erachter en 't kleine bleekneusje ziet tòch de dwaze sprongen en hoort tòch de harp van den ouden man, die het orkest uit maakt.

Er is hier liefde voor het kìnd. Dat spreekt uit alles. Dat spreekt onder meer uit de zonnige, lachwekkende teekeningen van Benjamin Ralier.

Och! Och! wat teekent hij dien huilenden krokodil kluchtig, en zeg, gij volwassene, lacht gij zelf niet, wanneer gij die lachende taxhonden, die schaterende eenden ziet?

Zeggen niet alle teekeningen van Geo, zooals hij zich onderteekent - Geoffroy is zijn werkelijke naam -: ik heb het kind lief? Hij teekent de kleinen met de hand van een kunstenaar, en hij, bezielt ze, door zijn groote liefde.

Een poezelig opgeheven wijsvingertje... o, dat vingertje dat moet hij vaak geliefkoosd hebben; de gevoeligheid waarmeê hij het teekent zegt het ons.

‘En quarantaine’ - dat schooiertje dat buiten de school gezet is, wat prachtig geeft hij in dat gezicht, woede en beschaamdheid weêr!

En dan ‘La tentation’! Het zijn drie kleuters voor een winkelraam, profieltjes, maar die een totaalindruk weêrgeven als wanneer het kind met schitterende kijkers bewondert en zachtjes zegt: ‘O...’. en 't wenscht, dat hij het voorwerp van zijn bewondering had.

‘De Figaro illustré’ wijdde een geheel nummer aan: ‘Les enfants’ de Geoffroy.

O, 't zijn allen snoesjes; kinderen om te knuffelen, om in je armen te nemen en er meê te spelen den lieven langen dag. Je zou den pruilenden ‘Futur Savant’ zijn

[p. 371]

traantjes willen wegzoenen en met hem stoeien totdat hij al zijn kinderleed vergeten is.

Is het niet grappig, dat de meeste kunstenaars die het kind op doek vereeuwigden, mannen zijn?

Een enkele vrouw, Marie Bashkirtseff b.v. teekende kinderen, zooals zij andere voorwerpen die haar gevoel voor lijn en kleur iets zegden, zou geteekend hebben.

‘Les Annales politiques et litteraires’, een tijdschrift, dat ook

Jean Geoffroy. De dag van bezoek aan het ziekenhuis.

een nummer speciaal aan het kind wijdde, geeft behalve de afbeeldingen van beroemde tijdgenooten in hun kinderjaren, ook reproductie's van schilderijen het kind betreffende.

Van de tachtig reproductie's zijn er acht van de hand van vrouwelijke kunstenaars.

Och! wij vrouwen, wij teekenen wel bloemen, en poesen die op schapen gelijken!

* _* *

De eer van groote kinderopvoeders te zijn komt zeker aan mannen toe.

Een Pestalozzi, een Fröbel, hebben daar recht op. In de beeldende kunsten mogen het ook mannen zijn, die het treffendst kinderlief en -leed hebben weêrgegeven, op letterkundig gebied hier in Frankrijk, werken de vrouwen met evenveel liefde als hun mannelijke collega's. En in het proza met evenveel talent.

Ik noem slechts: ‘L'écolier’ door m^me Guizot, bekroond door de Académie Française, de opvoedende werkjes van m^me de Pressensé.

En een der laatste boeken niet te vergeten ‘Pour charmer nos petits’, bewerkt door m^lle Capus.

Dit vooral is een zeer merkwaardig boek; het zijn n.l. de fabels van Lafontaine, in proza verteld.

Doch dit is niet alles; na iedere fabel komt een soortgelijk verhaaltje, met dit verschil echter, dat de wezens die Lafontaine beschrijft, dieren zijn, en m^lle Capus, ze voor levende, sprekende kindertjes ruilt.

‘Men moet erkennen’ schrijft de bekende tooneelschrijver Alfred Capus in de voorrede van dit boek, ‘dat voor jongere kinderen, wier geest eenvoudig is en die nog niet de uitvluchtjes en de bedriegerijen van het leven kennen, eenige dier fabels een zekere verwarring kunnen bezorgen. De schrijfster van “Pour charmer nos petits” heeft dan ook een keuze gedaan, en die keuze is verre van verkeerd. Zij heeft begrepen, dat er verschil moet zijn tusschen de beesten, de spillen dezer kleine drama's, en de kinderen dezer gelijksoortige verhalen. Ik bewonder er de oorspronkelijkheid van. De beesten doen goed of kwaad, doch hebben geen hoop of spijt; de kinderen daarentegen voelen in beide gevallen de gevolgen hunner daden: zij hebben hun geweten.’

En hij besluit zijn voorwoord als volgt:

‘En om de waarheid te zeggen, ik heb buitengewoon veel pleizier gehad toen ik dit deeltje las, en ik wensch aan moeders en leeraressen dat zij dezelfde gewaarwording zullen ondervinden n.l. deze, dat zij gedurende de lezing haar ziel verjongd voelen, een beetje gelijk aan die der kleinen uit de kleine scholen.

* _* *

[p. 372]

Laat mij ten slotte een gedicht aanhalen van m^me Gustave Mesureur, waaruit zonneklaar blijkt, dat de Fransche vrouw - dat die schrijfster geen uitzondering is, word ik dagelijksch gewaar -, wel verre van ‘wuft’ en ‘lichtzinnig’ te zijn, gelijk de buitenstanders haar gewoonlijk trachten te kenschetsen, integendeel, althans ten opzichte van heur kinderen, met de jeugdige wezentjes hartelijk en blijmoedig meêleeft.

Mes enfants pour jouer ensemble
Ont mille jeux étourdissants,
Ils gambadent, le parquet tremble,
L'air est plein de leur cris perçants.

Les voici qui livrent bataille
Au mur, l'ennemi supposé;
Les joujoux servent de mitraille,
Et plus d'un retombe brisé.

Je redoute que leurs vacarmes
Ne s'interrompent brusquement
Par un chaud déluge de larmes,
Ou des discordes d'un moment.

Quand ils sont calmes, chose rare,
Je flaire quelque guet-apens:
C'est qu'ne farce se prépare,
Dans le silence, à mes dépens.

Mais je n'en suis pas la maîtresse,
Ils sont trop tendres, trop malins,
Et j'aime comme une caresse
Leurs airs suppliants et câlins.

Je deviens, alors leur compagne,
Ma présence excite leurs jeux,
Leur bruyante gaîté me gagne,
Je chante et je danse avec eux.

Et je les appelle des anges,
Et la voisine des bandits.
O goûts différemment étranges!
Son enfer est mon paradis.

Schuilt daarin niet meer èchte poëzie dan in de gedichten van de meeste onzer dichteressen, die gestadig heur eigen zieltje teleurstellinkjes, wanhoopjes en wat dies meer zij plegen te berijmelen?

MIES KIEVITS.