ijs van één nacht te wagen. Teleurstelling baart voorzichtigheid, en daar het leven der meeste menschen uit teleurstellingen is saamgeweven, wordt men op den ouden dag voorzichtig, omzichtig, angstvallig, wantrouwend, ja, soms zelfs pessimistisch.
Maar er zijn ook vele voorzichtigen zonder ervaring en angstvalligen, die nog nooit zijn teleurgesteld. Hun voorzichtigheid behoedt hen er voor zich ooit te wagen. 't Zijn wijze lieden, die zich de ervaring van anderen ten nutte maken, ideale scholieren in de leerschool des levens, die zich aan anderen spiegelen. Nooit ondernemen zij iets dan datgene waarvan zij met het bloote oog den goeden afloop kunnen of meenen te overzien, 't zijn secure baasjes, die zich een gewonen, rustigen en genoegelijken levensweg afbakenen, maar verwonderd opkijken, als hun plannetje toch soms nog mislukt, hoewel dit zeer goed mogelijk is, want het leven is geen wiskunde en het banen van den levensweg geen rekensommetje.
* * *
't Is een eigenaardig, maar tevens zeer verklaarbaar verschijnsel, dat de aanprijzing van een deugd een ander gevolg heeft dan men oppervlakkig zou denken. Een deugd is een teer iets. Prijst haar en gij bederft haar. Haar kenmerk is eenvoud: Goede wijn behoeft geen krans. Noem voorzichtigheid wijsheid en door die overdrijving maakt ge haar tot een ondeugd voor wie 't gelooft en er naar handelt. Want wie in de voorzichtigheid wijsheid ziet, zal haar steeds in acht nemen en dus ook daar waar ze niet te pas komt. De voorzichtigheid zelve wordt dan overdreven en ontaardt daardoor in benepen angstvalligheid, die bang is zich aan lauw of zelfs aan koud water te zullen branden.
De voorzichtige neemt een afwachtende houding aan tegenover vreemde menschen en dingen. Ge wilt een vreemdeling die zich in uw dorp of buurt heeft gevestigd, vriendelijk en hartelijk tegemoetkomen, omdat ge u in zijn plaats denkt, maar gezeten lieden met levenservaring geven u op den ernstigsten toon der wereld den nationalen raad: ik zou eerst de kat maar eens uit den boom kijken, je weet nooit... enz.
Uwe onvoorzichtige, hartelijke vriendelijkheid zou u in ongelegenheden kunnen brengen, daarom is Nederland liever onhartelijk.
Voorzichtigheid is goed, maar zij mag andere, grooter deugden niet in den weg staan.
Er zijn vele dingen, waarmee men voorzichtig moet te werk gaan, teere en kostbare zaken die men niet of slechts even mag aanraken. Wie iets onderneemt moet vooraf bedachtzaam overwegen op welke wijze hij zijn doel kan bereiken: den schlechten Mann musz man verachten, der nie bedacht was er vollbringt. Deze bedachtzame voorbereiding is de voorzichtigheid van den wijze, en zij is voldoende. Doch zich met voorzichtigheid wapenen tegenover alles en iedereen is verkeerd, omdat dit in angstvalligheid ontaardt en het goed vertrouwen benadeelt, dat onmisbaar is voor het welslagen, en de geestdrift en de bezieling doodt, die de kracht uitmaken van elke handeling. De voorzichtige loòpt gevaar zoolang te dralen, tot de gelegenheid voorbij is of een ander hem de loef heeft afgestoken; hij is geen baanbreker, geen wegbereider of landontdekker, door anderen gebaande paden. 't Geluk is met den stoutmoedige, wie niet waagt, niet wint. Haast zou ik zeggen: zalig zijn de onverzichtigen, want hunner is het goed vertrouwen en 't geloof in menschen en dingen. Beter is het onvoorzichtig veel te doen en vaak bedrogen en teleurgesteld te worden, dan uit voorzichtigheid niets en dus ook niets goeds uit te voeren. Gelukkig, in vele opzichten, de onverbeterlijke optimisten.
Voorzichtigheid is goedkoope wijsheid, die achterna altijd gelijk heeft; zij is een zuster van de wijsheid der beste stuurlui aan den wal.
C.G.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
