De Hollandsche Lelie. Jaargang 21

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten, of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg

[p. 607]

te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nommers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Redactrice.

P.S. Het spreekt van zelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, én voor briefschrijvers die in de corr: rubriek thuishooren.

P.K. - Uw bijdragen nam ik alle drie aan. Het artikel komt in de door U bedoelde rubriek. Dank voor uw vriendelijk begeleidend schrijven.

Mevr: D. te H. (Over Zwitserland) - Ik wil U met alle mogelijke genoegen helpen, raden, inlichten; alleen moet ik mij bepalen tot dezen weg, omdat particulier antwoord voor mij te tijdroovend is. - Ik zal beginnen met de vragen in Uw brief te beantwoorden:

Indien U iets huurt gemeubeld, wat ik U zeer zeker zou raden, dan zult U het noodige voor een huishouden in hoofdzaak vinden inbegrepen. Ik zeg in hoofdzaak, omdat in het eene geval de eischen hooger zijn dan in het andere, terwijl veel ook afhangt van den huurprijs. Electrisch licht is bijna overal in Zwitserland. Indien Uw dienstbode zelve de wasch bezorgt - zooals de onze - dan zult U speciaal moeten acht geven op de aanwezigheid eener gelegenheid daartoe. Die is lang niet overal inbegrepen, omdat men gewoonlijk de wasch buitenshuis geeft. Dientengevolge ontbreken de benoodigdheden van kuipen, tobben, etc. evenzeer wel eens. Keukeninrichting, servies, linnengoed vindt men overal gewoonlijk voldoende. Indien U tafelzilver meeneemt moet U niet vergeten in Holland zelf de noodige douanen-formaliteiten te laten vervullen, die bewijzen dat Uw zilver gebruikt, niet nieuw is, anders zoudt U enorme hooge invoerrechten moeten betalen. In gansch Zwitserland wemelt het van mannen en vrouwen, Zwitsers, maar ook franschen en duitschers, die les geven in alle mogelijke vakken. Ik twijfel er daarom niet aan, dat Uw jongen in de door U opgenoemde vakken zeer goed onderricht kan krijgen van geëxamineerde onderwijzers, maar daar gij niet eenmaal een bepaalde plaats noemt waar gij U wilt vestigen, kan ik U onmogelijk adressen opgeven. Als gij eenmaal zijt ingericht, wendt U dan tot verkeers- en vreemdelingen-bureau, die gratis alle mogelijke inlichtingen van dien aard verstrekken.

Wat nu de plaats aangaat ‘boven het meer van Genève’, die gij zoekende zijt, indien Glion nog te laag is, dan zou Les Avants 972 M., Chateau-d-Oex 960 of Chatel St.-Denis 810 M. in aanmerking kunnen komen. Glion is 692 M. Echter weet ik volstrekt niet in hoeverre deze plaatsjes ook maar eenigzins beantwoorden aan de eischen die gij hebt te stellen voor de gezondheid van Uw zoon, omdat gij mij daarvan niets meedeelt. De twee eersten zijn modeplaatsjes, vooral voor winter-sport. Zij worden veel bezocht van uit Montreux en Caux, in welke laatste plaats alleen een paar palace-hotels zijn, en van uit Glion. In hoeverre gij daar dus een ruime keuze zoudt hebben wat het huren van villa's en chalets aangaat, kan ik niet beoordeelen, evenmin wat het onderwijs betreft. Chatel-St -Denis is meer een Zwitsersch stadje. Gij noemt geen prijzen, en geeft niet aan hoeveel ruimte etc. gij zoudt verlangen, ik geloof echter dat gij zelfs in niet-mode-plaatsjes nooit minder dan 1000 à 1500 francs zoudt moeten betalen per seizoen. Denk er aan dat gij U per contract laat opmaken hoeveel maanden het seizoen duurt. (Ik weet niet wanneer gij wenscht te gaan; de ‘seizoen’-tijd is overal varieerend, en de prijzen gaan daarmede op en neer.) Zwitsers zijn zeer hebberig tegen vreemdelingen en zeer afzetterig met zulke dingen. De levensmiddelen zijn er duurder over het algemeen dan bij ons - althans voor de vreemdelingen - boter en eieren zijn er goed, melk is er duur en schaarsch, tengevolge van den enormen afzet aan de chocolade-fabrieken, juist in die streken, sinds de chocolat au lait zooveel wordt gefabriceerd. Ik heb beide in duitsch en fransch Zwitserland gewoond, en ook in het Romaansche gedeelte (Graubunden) altijd op dezelfde manier van eigen huishouden, en ik heb het in fransch Zwitserland verreweg het vuilste gevonden, en niet goedkooper dan in andere gedeelten zooals wordt beweerd. Integendeel. In elk geval zou ik eerst in een hotel gaan, en van daar uit zelve zoeken en zien wat gij krijgt voor Uw geld Gij schrijft mij niet waarom en waarvoor Uw zoon gaat naar Zwitserland. ‘Zijn gezondheid’ is vaag. Weet gij dat óók het zoogenaamde zuidelijk Zwitserland zeer koud en guur is in de wintermaanden? Is het wezenlijke Zuiden soms aanbevelenswaardiger? In dat geval wil ik U met mijn meerjarige ondervinding van hier (fransche Riviera) gaarne van dienst zijn Schrijf het mij dan gerust. Uw brief overlezende, zie ik nog, dat gij vraagt hoe gij moet komen aan zulk een gemeubileerd kwartier. Gij moet, na in een hotel te zijn afgestapt, aan een agentschap of, als het er is, aan het officieele vreemdelingen-bureau (kosteloos in het laatste geval) een opgave vragen van de te huur zijnde gemeubelde woningen, kamers etc., en zoo veel doenlijk precies opgeven wat gij zoekt, verlangt, wilt besteden. Dan zelve gaan kijken, en vooral zorgen voor een door een rechtskundige nagezien behoorlijk contract; anders heeft men U beet.

Eene moeder (III). - Ik heb dit getal gevoegd achter het door U gekozen pseudoniem, omdat er nog twee andere dames zijn die hetzelfde ps: kozen en die ik betitel met moeder I en II. - Ik wil de artikelen, ook de volgende gaarne als hoofdartikelen plaatsen omdat ik het juist zoo goed vind, indien zij die zelve ondervinding hebben van zoo iets getuigen en voorlichten in zulke gevallen. - Zeer zeker ontvangt U honorarium; ik geef U op aan den uitgever en hij maakt het U te zijner tijd over (elke drie maanden in de Lelie), na te hebben verzocht opgave te zenden van de geleverde bijdragen. Denk dus s.v.p. daaraan. - Ik was blijde na zulk een lang stilzwijgen van U te hooren. Onze correspondentie van het begin herinner ik mij heel goed. Het is heel moeilijk in zulk een geval aan de wenschen van alle lezers tegelijk te voldoen. Verreweg de meerderheid wil gaarne dat er geschreven wordt over zulk een onderwerp, gelijk de belangstelling die het uitlokt, en in het openbaar en in de brieven die ik-zelve ontvang, voortdurend bewijst. Weet U wat ik vreeselijk zou vinden - ik praat hierin ook mijne moeder na - als ik bij een kind, volgens de fransche gewoonte die ook bij ons in zwang komt helaas, - een min moest nemen! Mijne moeder placht steeds te zeggen: Ik zou het gevoel hebben dat het kind niet meer het mijne was, en gebreken en ziekten inzoog van een onbekende. Zola ook heeft in Fécondité op dat gevaar gewezen. Hoe is het mogelijk dat fransche dames dat doen zonder noodzaak! Gelijk-gezegd, in den Haag wordt het ook reeds meer en meer gedaan. Kunstmatige voeding is heel iets anders, daar niet elke moeder genoeg melk heeft. Ik ook vind het mooiste en natuurlijkste als de moeder het zelve kan doen en ik vind een vrouw die het niet wil omdat ze bang is voor de last, gebondenheid, en het verlies van figuur, eenvoudig verachtelijk. Maar er zijn gevallen te over van moeders die waarlijk niet genoeg melk hebben. Dan mag het kindje niet lijden daaronder, dat spreekt van zelf.

Ja, de Riviera is heerlijk. Mijn eerste kennismaking er mede is lang geleden al, met mijn vader met wien ik in Nice was. Van daar uit zag ik toen voor het eerst Monte-Carlo en nooit vergeet ik het gevoel van een ‘wondersprookje’ dat ik had, bij het overgeplaatst zijn in die natuur, op die rots en met die zee aan onzen voet en dien hemel boven ons. Dan tegelijkertijd de tegenstelling van dat ultra-mondaine en het Casino en de tuinen ervan, die toiletten, die demi-mondaines! Ik was toen nog zooveel jonger en daardoor nog zooveel vatbaarder voor sterke indrukken van dien aard! Cannes is voor mij minder aantrekkelijk dan Menton, omdat ik het wereldscher vind. Hetzelfde dus wat U tegen Nice hebt - en ik ook trouwens. Cannes doet overigens veel aristocratischer aan dan Nice, dat echt cosmopolitisch-vulgair is eigenlijk, vindt u niet? Menton is zoo recht een vredig gemoedelijk plaatsje voor menschen die het gunstige klimaat bovenal zoeken,

[p. 608]

want zonder twijfel is het hier het meest-windstil en het zonnigste. De tram-gelegenheid naar Monte-Carlo (10 minuten per trein) neemt hoe langer hoe meer weg van die rust, en doet het vroegere publiek van den ouden tijd hoe langer hoe meer plaats maken voor een nieuwe categorie van plezier-zoekers. Zoo zal er hier nu ook een groot Casino komen. Jammer in mijn oogen, want is het niet onzinnig, elken middag te verslijten in een zaal, inplaats van te gaan genieten van de heerlijke lucht? Enfin, ieder zijn smaak.

Dank zeer voor Uw vriendelijke woorden aan mij over mijn gezondheid etc.

Ik verwacht dus de volgende artikelen.

Ep. - Het versje, waarvan ik sprak, eindigt inderdaad met den door U aangehaalden regel. Ik zal aan de drukkerij opgeven U een afdruk te zenden ervan, dan kunt gij-zelve oordeelen en er een nieuw begin bij maken. De bijdragen waarover gij spreekt ontving ik en heb ik allang geleden beantwoord in de rubriek van geweigerde en aangenomen bijdragen. Het is U zeker ontgaan door die ziekte Uwer zuster. Ik ontving drie tegelijk, waaronder de twee die gij noemt met name, en nam één aan. Het is in den aanvang van mijn verblijf hier geweest. Zie de nommers maar eens door van October en November.

Ik ken meer dan een theosoof, en ik vind het geloof dat zij hebben, wat mij-persoonlijk betreft, hoogstonbevredigend, maar de hoofdzaak is dat zij zelven er gelukkig bij zijn, zooals ik dat de hoofdzaak vind ìn elk geloof. Het is in elk geval iets positiefs.

Hetgeen gij schrijft over het eigenaardige mystieke gevoel dat over U komt in een kerk, voel ik precies zoo, en met U kan ik voor preeken van protestantsche noch Roomsch-Katholieke zijde voelen. Bijeenkomsten van dien aard laten mij altijd volkomen koud; een kerk, waarin je alléén bent met eigen-ik, zegt je oneindig méér, en daarom vind ik het zoo dom dat de protestanten de kerken in de week toesluiten, en zoo juist gezien dat de Roomsch-Katholieken de hunne laten openstaan om te knielen, te bidden, wáártoe je ook behoefte hebben moogt op dat oogenblik, naar eigen goedvinden. Ja, absolutie en lijkmissen voor dergelijke onwaardige groote-lui vind ik óók een minne comedie, maar is die niet overal in de heele wereld, in het protestantsche Engeland met hun in den zak kruiperij van hun misselijken koning en verliederlijkte high-life en in het quasi-democratische Frankrijk en in ons eigen land ook? Sterft er een ‘groote oome’ (om met het volk te spreken) wordt er dan ooit gevraagd door de lijkredenaars, de dominees of de daartoe officieel aangewezen leuterkousen, of de man ook maar één woord verdient van al het moois dat van hem wordt gezegd bij zijn graf over zijn deugden, talenten, etc.? De wreedste generalen uit Atjeh, de meest gewetenlooze minister, de zedelooste onder de hof-meneeren, allemaal krijgen ze dezelfde honigkwast bij hun dood.

Verander dat eens! Het beste is er om te lachen. Zoo is de wereld nu eenmaal.- Weet gij, dat egoïsme dat gij den nonnen verwijt, dat zij haar loon Hiernamaals ontvangen zullen, kunt gij haar dat heusch als een fout aanmerken? Mij dunkt, het Hiernamaals gaat ons niet aan in dit bijzondere geval. Wij hebben dan toch alleen maar te rekenen met de vruchten die dit ‘egoisme’ afwerpt voor de aarde, en gij-ook kunt niet ontkennen dat die vruchten enkel zegeningen zijn van allerlei aard, óók voor niet-katholieken. Als zij dat doen om er Hiernamaals voor beloond te worden, wat doet dat er toe? In dien zin kan ‘egoisme’ dan toch zeker geen kwaad, is elke liefde óók egoist, daar wij voor onze liefde en toewijding aan man of vrouw of kind toch ook graag wederliefde ontvangen, niet waar?

Zeker, schrijf zooveel opbouwende artikelen als gij in U voelt; ik plaats ze gaarne. Mijn genre is méér afbreken. Dat ligt aan levensopvatting en levensbeschouwing, aan de wijze van de dingen zien. Maar er zijn er meerderen die zoo als gij denken, en behoefte hebben aan idealen. Waarom dus niet? Gij hebt ‘de permissie’. En gij kunt U een slechteren leermeester kiezen dan Maeterlinck, dat is zeker. Vriendelijke groeten.

F. de Vlught. - Dank voor Uw vriendelijk briefje van 22 Jan. l.l. Gij moogt gerust het schetsje opnieuw bewerkt toezenden. Ik sta volkomen tot Uw dienst.

H.B. de F. - Met verbazing ontving ik Uw vraag omtrent het lot van Uw stukje. Gij zijt reeds maanden geleden beantwoord, bijna onmiddelijk geloof ik, dat het is aangenomen.

Louise te Z. - Ik beantwoord U niet in de Lelie, daar gij dit niet prettig vindt en particulier kan ik U niet schrijven door tijdgebrek. Uw a.s. zwager heb ik reeds, maanden geleden geantwoord in de Lelie betreffende de toegezonden copie. Ik nam haar niet aan, omdat sprookjes zoo weinig in den smaak vallen gewoonlijk. Kan hij niet iets meer actueels zenden? Dank voor Uw uitvoerig en vriendelijk schrijven. Ik begrijp best, dat de afstand te ver was voor bloemen toen ik de typhus had.

L.S. - Wij hebben een zeer drukke week gehad door de carnavals-feestelijkheden waarnaar wij allen zijn gaan zien. Frits en Benjamin ook, want die kunnen niet alleen thuis blijven, als Marie ook meegaat. Uit dit bericht ziet U reeds, dat wij het allen wel maken. Wij treffen dan ook een zeldzaam mooi seizoen, daarover is iedereen het eens. Veel zon en geen regen. Deze week schrijven we aan T. Hartelijke, hartelijke groeten.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

Nagekomen Correspondentie.

B.W. van de K. - Uw bijdrage (St. Pieter) ontvangen. In het a.s. nommer mijn uitvoerig antwoord op Uw beide brieven. Vriendelijke groeten.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.