De Hollandsche Lelie. Jaargang 21

Het ware vrouw-geluk.

‘Mijn liefste Oom. - Deze brief zal U zeker genoegen doen - dat weet ik - want gij hebt steeds zoo véél belangstelling getoond in alles wat mij betreft. Mijn besluit is nu geheel en al genomen, - en ik heb het Albert dezen morgen gezegd. Ik was recht gelukkig door de hartelijke liefde die hij daarbij jegens mij aan den dag legde. - Hij schijnt mij toe een beeld der volmaaktheid te zijn, en ik geloof dan ook, dat ik een leven van groot geluk heb te wachten aan zijn zijde. -

- Ik heb hem boven alle beschrijving lief, en ik zal alles doen wat in mijn macht staat, hem het offer dat hij mij brengt (want als zoodanig beschouw ik het) zoo gemakkelijk mogelijk te maken... Deze laatste dagen zijn als een droom voorbij gegaan, en ik ben in zulk een verwarde stemming daardoor, dat ik nauwelijks kan schrijven; maar dit is zeker dat ik héél, héél gelukkig ben.’ - - - -

Een dood-gewone ‘verliefde’ brief nietwaar, zooals de meeste zoo-even verloofde meisjes die schrijven in den eersten roes van het engagement.! - Zeker, deze eerste brief beteekent nog niet veel, want op den ochtend van den verlovingsdag vindt ook het meest egoïste en nuchtere meisje haar ‘Albert’ gewoonlijk ‘volmaakt’, en verklaart hem ‘boven alles lief te hebben’; - althans wanneer zij tegen derden spreekt of hun schrijft. -

- Maar, niet alle jong-gehuwde vrouwen schrijven, ook na het huwelijk, in dezen onderstaanden geest: -

- ‘Liefste Oom. Ik schrijf U van hier een paar woorden om U te zeggen, dat ik het gelukkigste, gelukkigste wezen ben dat ooit bestond. - Werkelijk, ik kan mij niet voorstellen dat iemand ter wereld gelukkiger of ook maar even gelukkig zou kunnen zijn als ik het ben. Hij is een engel en zijn vriendelijkheid en liefde voor mij zijn wezenlijk roerend. Die dierbare oogen en dat dierbare stralende gelaat te aanschouwen, is vol-

[p. 452]

doende om mij hem te doen aanbidden. Alles wat in mijn macht staat om hem gelukkig te maken wil ik doen, en zal mijn grootste vreugde zijn.’ - - - - -

Nietwaar, rozengeur en maneschijn duren in de meeste wittebroodsweken zoo héél kort; de speelman is zoo gauw van het dak; desillusie van weerszijden vervangt zoo heel snel de teedere woordjes en verliefde omhelzingen van den engagementstijd; en de zoo dikwerf gehoorde verzuchting: Het eerste huwelijksjaar is het moeilijkste, is zoo heel dikwijls van toepassing op zelfs in later jaren zoogenaamd gelukkige huwelijken. -

‘Onze kleine jongen is een verrukkelijk sterk en groot kind, met heele groote donkerblauwe oogen en een goedgevormden ofschoon wat grooten neus, en een aardig klein mondje. Ik hoop en bid God dat hij moge gelijken in alles op zijn liefsten vader’.

Deze kleine jongen blijft niet de eenige die het gezin komt vermeerderen, want zijne mama behoort niet tot het genre der hedendaagsche moeders a la Johanna Steketee-Mimosa, die vinden dat de man haar ‘misbruikt’ en ‘uitput’, indien hij kinderen bij haar verwekt, of die bang zijn haar jonge-meisjes-figuur te verliezen, of opzien tegen het verre moeten blijven in den bevallingstijd van wereldgenoegens en uitgaan-leventje. In weinige huwelijksjaren, met heel korte tusschenpoozen, vermeerdert het kinderen aantal zonder dat het geluk vermindert daardoor. Hoor maar den gelukkigen toon van dezen brief, die het engagement aankondigt van een der dochters onder de negen kinderen:

‘Louis heeft gisteren van de gelegenheid gebruik gemaakt, terwijl hij na het diner alleen met Alice bij den haard stond, en al de anderen waren afgeleid door een algemeen gesprek. Zij fluisterden het mij toe, en nadat wij de kamer hadden verlaten verzochten wij Louis bij ons te komen, en nadat de beide kinderen elkaar bij ons hadden ontmoet, hebben zij in onze tegenwoordigheid nogmaals op een roerende wijze elkaar herhaald, Wat zij nog maar gelegenheid hadden gehad fluisterend te bespreken. Hij was zeer aangedaan. Hij is een beminnelijke, lieve, goede jongen, met degelijke beginselen, van wien ik stellig geloof dat hij onze lieve Alice recht gelukkig zal weten te maken, en ik ben er van overtuigd dat zij harerzijds een recht toewijdende en liefhebbende vrouw voor hem zal zijn. Zij is recht, recht gelukkig, en het is een genot hun beider jonge gelukkige gezichten te zien stralen van liefde voor elkander.’- - -

Is het niet zoo recht het blijde verleden der moeder, dat zich hier herleeft in de dochter, een verleden nog zoo versch in het geheugen, dat die moeder bijna dezelfde woorden kiest om het geluk van haar kind te schilderen die eens haar eigen zaligheid uitdrukten op haren eigenen verlovings-dag.!

Helaas! - Geen geluk dat blijft is van déze aarde.! Wel haar, wie eerst de dood, niet het leven haar huwelijks-geluk ontnam:

‘Mijn leven is voorbij - wat het geluk aangaat. Voor mij bestaat de wereld niet meer. Wanneer ik veroordeeld word tot verder leven-moeten, (en ik zal niets beproeven om mijzelve ziek te maken), dan zal het slechts zijn voor onze arme, vaderlooze kinderen, en in slechts dat te doen wat ik weet en voel dat hij mij zou wenschen te doen, - want ik voel zijn nabijheid, zijn geest zal mij leiden. Maar oh - dat hij moest worden afgesneden in den bloei van het leven - dat ik ons rein, gelukkig, rustig, huiselijk leven, dat alleen mij hielp mij te schikken in mijn zoo gehate positie, moet zien eindigen op twee en veertig jarigen leeftijd reeds, terwijl ik had gehoopt met zulk een instinctmatige verzekerdheid dat God ons nooit zou scheiden van elkander, dat Hij ons te zamen zou laten oud worden neven elkaar, het is te vreeselijk, te wreed.’ - - - -

.... Misschien zullen kunstdoenerige, nuttige, om vrouwenkiesrecht bulkende, en andere hedendaagsche in haar eigen talenten en in haar voor de maatschappij-onontbeerlijkheid geloovende vrouwen, bij het lezen dezer huwelijksbrieven, schouderophalend denken dat zij uit de pen zijn gevloeid eener obscure provincie-dame, die opging in man en huisgezin, omdat zij niet was ‘begaafd’ met die rijke gaven, (welke ieder hedendaagsch backfischje al in zich voelt), welke men der maatschappij en der sociale questie nu eenmaal niet mag onthouden, volgens de feministen, en aan de ontwikkeling waarvan zulke banaliteiten als man, kinderen, huiselijk geluk ondergeschikt moeten worden gemaakt volgens hem! -

Nietwaar, zulke onnoozele ‘brieven’ aan een ‘liefste oom’ zijn goed voor huisbakken, onbeduidende huis-sloven, maar als ge ‘schildert’ d.w.z. jaar in jaar uit onder de protectie van het een of ander bestuur knoeiwerk exposeert op een tentoonstelling, als ge ‘schrijft en dicht’, d.w.z. als ge met moeite en nood

[p. 453]

en vleierijen eenige onbeduidende novelletjes en dito rijmelarijtjes onder brengt in tijdschriften of bij een uitgever, als ge ‘muzikaal’ zijt, d.w.z. U laat hooren op weldadigheidsconcerten, tot dank waarvan men Uw ijdelheid streelt door bouquetten U ‘dankbaar’ aangeboden, als ge met kiesrecht-vaandels rondwandelt, en het heele land door speeches houdt over de onzedelijkheid der mannen, zoodat Uw eigen verlaten echtgenooten thuis ondertusschen alle aanleiding wordt geboden zich schadeloos te stellen met ‘de lieve achttien-jarige dienstmeisjes’ van Johanna Steketee's recenseerende Mimosa-mama, zoo ze niet, erger nog, prefereeren bordeelen en straat-sletten, zie, als ge door al dergelijke nuttige en tijdroovende en kunstdoenerige ‘plichten’ wordt in beslag genomen, dan is Uw leven veel te ‘breed’ en te zeer gewijd aan algemeene belangen, dan dat ge tijd of lust zoudt overhouden voor het bescheiden huiselijk geluk, dat immers goed is voor de ‘onbeduidenden’ onder de vrouwen.! -

Intusschen - laat ik U vertellen dat de bovenaangehaalde brieven zijn geschreven door Eene, die in onze eeuw het grootste en machtigste rijk heeft bestuurd dat bestaat in Europa, heeft bestuurd tot voorspoed en tot voldoening harer onderdanen! Wijlen Koningin Victoria van Engeland, want niemand minder dan zij is het wier brieven ik U citeer, heeft in haar lang leven steeds getoond, dat zij noch de eer van het Koninginne-schap, noch de pracht en praal daarvan hooger stelde dan haar echtgenoote- en moedergeluk. Toen men der achttien-jarige kwam zeggen, dat de dood van den Koning, haar oom, haar riep tot zijn opvolgster, schrok zij angstig terug voor de groote verantwoording, die daarmede op haar jonge schouders werd gelegd, en later schrijft zij naar aanleiding van die zelfde verantwoording en de daaruit voortvloeiende vereenzaming:

‘Behalve Albert - dien ik soms gedurende den ganschen dag slechts weinig zie, heb ik geen menschelijk wezen, waaraan ik mij geheel kan uiten, met uitzondering der kinderen.’ -

Want dit is het, wat deze brieven zoo bij uitstek vrouwelijk-sympathiek maakt, het zichzelve, haar hoogen-rang, haar meerderheid als zoodanig boven den prins-consort, niets achten, neven hem in wien zij ziet en wil zien als echtgenoote haar vrouwman-meerdere. Van daar dat zij reeds in die engagementsaankondiging spreekt van het offer dat hij háár brengt, in plaats van zich te goed te doen op de positie, den rijkdom, de schitterende voordeelen van een huwelijk met Engelands koningin, voor een eenvoudig duitsch prinsje, die haar Albert ten deel vallen door haar keuze. Als een ware gelukkig-liefhebbende vrouw effaceert zij zich voor en om hem. Hij is ‘een’ engel die háár hartelijkheid en liefde brengt. Als hun jongen wordt geboren, bidt zij God dagelijks, dat het kind op ‘den vader’ moge gelijken (- een wensch helaas zoo weinig vervuld, wanneer men bedenkt welk een misbaksel de prins van Wales zich jaren lang toonde voor de oogen van gansch Europa -). Verlooft zich hare dochter, dan weder spreekt dezelfde vrouwelijke toewijding aan den man uit de uiting der moeder, die overtuigd is dat Alice voor haar echtgenoot wezen zal een ‘most devoted wife.’ -

En bovenal, wanneer op twee en veertigjarigen leeftijd deze Koningin weduwe is geworden, dan is het weder haar eenige troost te regeeren in den geest waarin zij weet en voelt dat hij, haar man, het zou wenschen. De overtuiging dat hij om en nabij haar zweeft in den geest, steunt en leidt haar tot den einde, maar... haar leven van geluk is voorbij; de wereld is voor haar dood. -

In haar lang weduwschap toonde Koningin Victoria dat het haar droeve ernst was met die verklaring. Het was de eenige grief ongeveer die hare onderdanen jegens haar hadden, dat zij in haar smart te zeer opging, daardoor geen hoffeesten meer wilde geven, alleen bij officieele gelegenheden zich vertoonde, in somber weduwkleed, en dientengevolge zoowel de hof- en uitgaans-kringen ergerde en teleurstelde, als de handel- en mode-magazijnen van een gedeelte hunner inkomsten beroofde daardoor. -

Maar Koningin Victoria was in alles méér vrouw en moeder dan ambitieuse Koningin. Schrijft zij niet elders, dat alléén haar groot geluk aan de zijde van haar Albert haar hielp haar door haar ‘zeer gehate positie’ te dragen! Welk een verschil met de op allerlei kleine eerbetooningen en couranten-vleierijen en kinderachtige beroemdheid van een dag zoo tukke moderne vrouw van onzen tijd! - Geen wonder trouwens, hoe gróóter men is in den grond, hoe kleiner men acht de wereldsche ijdelheden! - De niets-beteekenende, alleen in eigen oogen ‘begaafde’, nuttige, en kunstdoenerige dames toonen dus wat dat betreft zoo recht haar volslagen onbeduidend-

[p. 454]

heid als zij zich zoo zalig zonnen in haar presidente-schappen, en speeches-houderijen, en dankbetuigingen door comités, en recensieën in couranten en tijdschriften.

Men moet een waarachtig-ietsbeteekenende vrouw zijn - en dat zij dat was toonde Koningin Victoria - hoe men ook over haar Staatkunde moge oordeelen - in heel haar lange regeering, om zoo verstandig als zij het doet neer te zien op wereldschen roem en grootheid. - Voor haar, als voor elke waarachtige gelukkige echtgenoote en moeder, was dit alles bijzaak, niets, vergeleken bij haar liefde tot man en kinderen. Haar brieven in dit opzicht geven een zeldzaam treffend getuigenis van het ware vrouwengeluk, en van de ware opvatting van de verhouding tusschen echtgenooten onderling.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.