De Hollandsche Lelie. Jaargang 21

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten, of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nommers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Redactrice.

P.S. Het spreekt van zelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers die in de corr: rubriek thuishooren.

Excelsior. - Natuurlijk heb ik steeds voor U al den tijd; inderdaad heb ik wel eens getwijfeld of gij het nog hadt voor mij; niet omdat ik van U geen bewijzen van belangstelling in de Lelie heb ontvangen, ook in den laatsten tijd, Uw artikelen zijn daar om het tegendeel te bewijzen, maar wel omdat ik geloof dat gij U met Uw heele hart en ziel nu zult geven aan Uw nieuw leven en nieuwe vooruitzichten. Dat gij te midden daarvan mij zoo vertrouwelijk schrijft, is mij dubbel lief. Juist voor U heb ik 't zoo gewenscht, dat dit zoo komen mocht in Uw leven, het wel eens gezegd aan mijn vriendin, als ik haar, toen gij mij die photo's zondt van den Haag, uitlegde wie gij waart. - En ik ben overtuigd dat Uw nu gekozen weg, als gij Uw man blijft liefhebben en hij U, - daar ik U beiden niet persoonlijk ken moet ik dat als er bijvoegen, - voor Uw karakter veel beter past dan een van ‘werken’. -

Ja, die bewuste nicht is mij bekend uit vele verhalen, gij zult dit begrijpen; sympathiek is zij mij niet uit die verhalen, ofschoon de meeste ervan juist gedaan zijn aan mij, door iemand, die véél achting had voor haar en vriendschap. Ik twijfel er ook niet aan, dat zij beide ten volle verdient, maar... het bewuste genre-nicht is nu eenmaal een genre, dat te zeer indruischt tegen dat waartoe ik behoor. -

Hetgeen gij mij schrijft over die redactie, die kalm-weg Uw stukken ter verdediging van mij weigert, en wel de aanvallen op mij opneemt, is een ondervinding die gij deelt met anderen; ik zou U meer dan een dergelijk geval kunnen opnoemen De bewuste persoon ken ik niet, ook niet van naam; misschien heeft hij 't een of ander onder pseudoniem uitgegeven, dat ik zoo vrij was af te keuren, en heb ik mij daardoor onwetend zijn toorn op den hals gehaald; misschien ook is die onderteekening-zelf in dat blad een pseudoniem, waaronder hij zijn waren naam verbergt, maar in elk geval heeft hij natuurlijk daar invloed als mederedactie-lid of aandeelhouder in de redactie van dat bewuste blad, dat zoo unfair handelt in die questie. - Dat namelijk is de ware reden van al de knoeierijen die zitten achter de gunstige en ongunstige critieken, de aanvallen on lofspraken van auteurs en journalisten onderling. Zij zijn aller, min of meer afhankelijk van elkaar en dientengevolge genoodzaakt elkaar in den zak te kruipen ten koste van de eerlijkheid, op de wijze welke gij nu hebt ondervonden. - Het doet mij overigens genoegen, dat gij nu eens uit eigen ondervinding kunt beoordeelen hoe ik niet overdrijf, wanneer ik zeg, dat in mijn absolute onafhankelijkheid van iedereen mijn kracht is, en dat ik, juist daarom, dubbel word uitgescholden en aangevallen. - Mocht gij het geval in de Holl: Lelie willen mededeelen, dan staat die tot Uwe beschikking. -

Het door U medegedeelde intieme feit heeft mij zeer geinteresseerd, is een bevestiging van wat ik-zelve, die ouder ben dan gij, reeds meermalen zag bij zulke meisjes. Wat Uw verloofde in dezen zeide, beäam ik ten volle. Lichamelijk gaan zulke hard-werkende vrouwen te gronde, juist omdat zij de aanvulling met den man van noode hadden. Niet zonder reden zijn zoovele ongehuwde vrouwen veel meer behept met allerlei kwaaltjes dan de getrouwden. De doktoren durven haar de waarheid: ‘U hadt eigenlijk maar moeten trouwen’ niet zeggen, maar ze weten het héél goed, dat ze hun beste praktijk recruteeren uit die categorie van overgeblevenen, die het zelf niet inzien wat haar mankeert, en daarom des te gemakkelijker prooi zijn voor de geneeskundigen. -

Ja, heel graag heb ik dat gij Uw ondervindingen vóór en na Uw engagement, toen gij nog studeerdet, en nu gij verloofd zijt, op de voorgestelde wijze aan de Lelie zendt. Juist van U. die vlug hebt gewerkt, en zeer jong een examen deedt waarvoor de moesten veel langer tijd van noode hebben, die dus niet uit teleurstelling of uit gebrek aan lust tot studie hebt geoordeeld zooals gij het doet, juist van U heeft Uw getuigenis waarde.

- Mijn oogen zijn óók vochtig geworden toen ik las de beschrijving van Uw geluk. - Hebben we niet allen gehad onze intieme levensgeschiedenis, die niet de wereld weet? En ik ben dan zoo dankbaar dal anderen dat ware, dat beste deel mocht ten deel vallen en dat zij het begrijpen het ware geluk. Want dat doen maar o zoo weinig verloofde menschen. Ik ben blij dat gij, al is het door toevallige omstandigheden, mij een klein deel toeschrijft van Uw ‘het’ gevonden-hebben. - Dit laatste jaar schijnt in dat opzicht in de Lelie trouwens een vruchtbaar terrein te hebben gevonden voor engagementen, want bij mijn herstel vond ik, onder de aanwezige brieven, bijzonder véél verlovings-kaarten en dito aankondigingen. -

Uw tweede brief, naar aanleiding van De Triomf van het moederschap, althans van mijn artikelen hierover, heeft mij zeer geboeid. Laat mij U allereerst zeggen, dat Uw tweede vooronderstelling aangaande mij, over het goedkeuren, dat gij zulke questies bespreekt met Uw verloofde, de juiste is. - De corr: in een vorige Lelie aan Bernarda heeft U misschien reeds opgehelderd hoe ik daarover denk; zie mijn mededeeling daarin over Tolstoï, die zijn a.s vrouw dwong zijn dagboek te lezen, waarin hij al zijn jonge-man-onzedelijkheden eerlijk had geboekt. Alléén door zulke openhartigheid, door zulk elkaar alles zeggen, kan men later gelukkig worden te samen in den hoogsten, besten zin. Het huwelijk is een te ernstige zaak om het geblinddoekt in te gaan, en, zoozeer ik er tegen ben een kind, of een backfisch in on-

[p. 384]

rijpheid van denken en voelen, dingen te zeggen die het noch kan bevatten, noch behoeft te weten, zoo onvoorwaardelijk juich ik het toe, aan het verloofde meisje alles te vertellen wat zij moet weten, en zoo wenschelijk acht ik het ook, dat zij juist die dingen bepraat met den man-zelf, die immers de allerintiemste handelingen met haar zal begaan, zoodra de stadhuis-acte hem daartoe wettigt. Indien zij vóór het huwelijk door zulke besprekingen van hem afkeerig wordt, voelt dat zij en hij elkaar niet begrijpen, dan kan zij intijds zich terugtrekken; daarna is het te laat. Hoe beter zij haar verloofde leert kennen (en hij haar niet minder), juist in deze questies, hoe beter dat is voor beider toekomst-geluk. - Ik weet niet of gij reeds abonnée waart, toen ik in de Lelie besprak De hulpprediker (uit het duitsch) dat de zeer teere questie behandelt eener verloving, welke de man tijdelijk moet afmaken op raad van den dokter. Deze dokter, die verpersoonlijkt de ideeën van den auteur, zelf-dokter, zegt dan tot den patiënt, dien hij, daar er slechts van een tijdelijken toestand sprake is, alle kans geeft op genezing: ‘Wij kunnen Uw meisje zoolang wel wat wijsmaken’. (Het trouwen staat voor de deur). - Ik protesteerde indertijd in mijn boekbespreking daarover nadrukkelijk tegen dezen raad een vrouw wat wijs te maken, waar het geldt een zoo ernstige zaak. - Zeker, voor een verloofd meisje is er geen kiescher onderwerp denkbaar dan zulk een treurig feit, toch is het plicht van arts en ouders haar de waarheid te zeggen, opdat zij zelve beoordeele of zij wil wachten op de genezing, wil vergeven, wil wagen de kans van een terugkeer der ziekte. - Stel U voor hare gerechte verontwaardiging, als zij, na een in onwetendheid gesloten huwelijk, later de ware reden van het uitstel ontdekt. - En dit boek, de Hulpprediker, is nog wel geschreven als een waarschuwing.

Wat nu Uw discussie aangaat, ik geloof dat Uw a.s, man de vrouw niet geheel kan navoelen in zulke dingen, en dat gij het haar zéér juist doet. - Hare verleugende opvoeding heeft er ook toe bijgedragen dat zij, zooals gij zeer terecht opmerkt, ‘woedend’ wordt wanneer men haar zou zeggen: Gij hebt geslachtsbehoeften. De man daarentegen leert zich reeds als kwajongen te goede doen op zijn zinnelijkheid en veroveringen, terwijl men het meisje bijbrengt te ‘blozen’ bij zekere gelegenheden, ‘voor zich te kijken’, ‘te doen als of ze niet begrijpt’, - enz., enz. -

Ik ken een eerzame jutter, die altijd noodig vindt te rillen als zij een toespeling maakt op de handelingen, waaruit kinderen geboren worden, en haar blijdschap daarbij uitspreekt ‘nooit aan zoo iets behoede te hebben gehad.’ - Blijkbaar houdt zij dit voor comme il faut, voor een bewijs harer bijzondere vergeestelijking, in plaats van in te zien dat zij zich belachelijk maakt, omdat zij eenvoudig-weg te beklagen zou zijn als een lichamelijk-abnormaal, misdeeld, onvolkomen wezen, indien zij enkel ziel ware zonder zinnelijkheid in zich. Gezonde zinnelijkheid is natuur, niets anders.

Het pleit voor Uwe scherpzinnigheid, dat ik alles wat gij - zoo jong nog van jaren - mij schrijft over den geslachtsdrang van elke normale vrouw, heb hooren uitleggen door een med: professor in bijna dezelfde woorden. Gij zijt dus in goed gezelschap.

Ik ben het slechts gedeeltelijk met U eens, dat mannen zooveel toegevender zijn voor vrouwen op zulke punten, dan deze 't voor hen zijn. In algemeenen zin genomen ja, maar niet in elk geval afzonderlijk. Welke man zal ten slotte worden afgewezen door moeder of dochter, omdat hij vóór zijn huwelijk ‘wat op zijn kerfstok’ had? Maar welke vrouw, die een ‘verleden’ heeft, gelijk men het noemt, kan hopen dat de mannen dat zullen vergeten om haar te huwen. Haar als maîtresse nemen, haar geld of positie offeren, ja dat doen zij, maar haar als fatsoenlijke echtgenoote der maatschappij opdringen, dat doen ze nooit. - Ik voor mij geef hen daarin gelijk, omdat ik aan een vrouw in zulke dingen andere eischen stel dan aan den man, wat het maatschappelijk leven aangaat; dit is dus slechts een repliek op Uw betoog, geen aanval op het man-standpunt.

Zeer zeker heb ik niet bedoeld dat een dienstbode geen lief en aantrekkelijk meisje kan zijn voor een man. Er zijn zoovele snoezige meisjes onder dien stand, dat een mensch wel kan begrijpen dat ik zoo iets niet zou kunnen bedoelen. - Maar er kan toch, juist in dat geval, nooit van iets anders sprake zijn dan van zuiver lichamelijke verliefdheid, niet van een geestelijke liefde, zooals die b.v. nu bestaat tusschen U en Uw verloofde, al weet gij beiden zeer goed, dat óók Uwe lichamen naar elkaar verlangen. - Daarenboven, vraag eens aan Uw verloofde, daar hij toch met U deze questie zoo eerlijk bespreekt, hoevele héél-jonge jongens voor het eerst worden ingewijd in deze zaak, door oude leelijke vrouwen, die zich daartoe leenen, die hen lokken, bij hen hunne lusten bevredigen, omdat mannen niet meer willen; - en deze jongens zijn heel dikwijls nog héél dankbaar en blij, ook na de handeling, juist omdat het voor hen een zuiver zinnelijke openbaring is. De ex-chef van de Parijsche politie Goron vertelt in zijn Mémoires dienaangaande droevige gevallen te over, van ouders die hem in zijn qualiteit te hulp moesten roepen om hunne jongens te redden uit zulke klauwen. -

- Het treft mij, dat alles wat gij in Uw laatsten brief, het laatste gedeelte, dienaangaande schrijft U is geinspireerd door Uw a.s. man, die over deze questie aan mij particulier schreef, en ook in de Lelie haar aanroerde. Zeker hebt gij gelijk, dat de man door de ongezond-geworden, lichamelijk-onaantrekkelijke ‘dame’ wordt afgestooten, en wordt gedreven in de armen der mooie en normale vrouwen uit het volk. Datzelfde doet de meesten hunner, als zij jong in Indië komen, verrukt worden over de mooie, en voor alle oogen zichtbare vormen van Indische vrouwen en inboorlingen. -

Ik heb eens een hollandsch jong-mensch, die in Engelsch Indië woonde, daarover hooren uitwijden met een naïeve, bewondering, die mij deed glimlachen toen hij zich verbaasde over mijn niet gechoqueerd zijn daarover, en hem zelfs gelijk geven waar hij enthousiast uitriep:

‘Hier in Europa weet je nooit, al lijkt een vrouw ook heel mooi, wat echt is, en wat niet, maar dáár kan je zien -’.

Is intusschen dit alles niet een bewijs te meer, hoe sterk bij den man spreekt de zuiver-lichamelijke begeerte naar een mooi lichaam? -

De conclusies waartoe gij komt neem ik hier over; ik beäam Uw meening:

1. Mannen en vrouwen zijn zinnelijk.

2. De zinnelijkheid van den man concentreert zich echter vooral en grootendeels in het gesl. orgaan. Bij de vrouwen uit die zich slechts gedeeltelijk daardoor, maar uit zich voor de rest in alterlei dingen, die háár bevredigen en de man niet zou kunnen bevredigen door zijn aard. (maar die bevrediging wordt háár niet aangerekend al doet zij die buiten het huwelijk om; en de bevr. van den man wordt hem wèl aangerekend buiten het huwelijk om).

Gij ziet dat er geen questie is van kwalijk nemen. Waarom ook? Uw brieven zijn mij zéér welkom; hoe openhartiger hoe liever. Indien ik ze soms lang laat liggen vóór ik antwoord, is dit juist om dan ook een lang en doordacht antwoord te kunnen geven. Waarom legt gij Uw beschouwingen, gerijpt door die gedachtenwisseling met Uw a.s. man, niet neder in een of meer artikelen? Die plaats ik gaarne.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

Sluiting red: ged: