De Hollandsche Lelie. Jaargang 21

Toilet.
En wat ermede in verband staat.

Inleiding.

De Holl. Lelie wil een Blad zijn, niet voor moderne man-wijven, die er een domme eer in stellen zich zelf belachelijk te maken door het nadoen van den man, óók in zijn kleeding, zij wil de vrouw helpen vrouw te blijven in alle opzichten, óók naar het uiterlijke, want een mooie ziel, die schuilt in een leelijk omhulsel, komt helaas bijna nooit tot haar recht; en zelfs al is dit hier en daar bij uitzondering wèl het geval, toch doet ook dan een innemend en aantrekkelijk uiterlijk voorkomen dubbel aangenaam aan. Het is zoo jammer en... zoo onnoodig, wat men hier en daar weleens hoort zeggen: ‘Heusch als je haar goed kent, is ze wezenlijk héél lief en heel vrouwelijk; 't komt omdat ze haar uiterlijk en haar manieren zoo tegen heeft, dat ze dien onsympathieken indruk maakt.’

Ja - onnoodig is het, dat er zoo iets gezegd wordt. Ik herhaal dit met allen nadruk. Want zeker, ik weet wel, dat niemand het in haar macht heeft zichzelve een mooi gezichtje te verschaffen, een van die gezichtjes die, omdat de bezitster ervan daardoor sympathiek schijnt aan iedereen die haar ontmoet, haar ontheffen van de moeite zich toe te leggen op wezenlijk-lief-zijn. - Niets is voor een vrouw gemakkelijker om door de wereld te komen, voor rijk en arm beiden, dan een mooi gezichtje en een mooi figuur. Maar dit voorrecht kan men zich niet bezorgen door kunstmiddelen, en niet daarover willen wij het daarom hier hebben. Wij willen het hebben over het zich noodeloos-leelijk-maken, hetzij door opzettelijk zich verwaarloozen, hetzij door gebrek aan voorlichting bij het kiezen van kleuren, stoffen, etc., hetzij door aangeboren slechten smaak, hetzij door verkeerd aangewende zuinigheid waar die niet op hare plaats is, hetzij door angst voor pijn, enz. enz.

- Zie, al deze categorieën maken zichzelf noodeloos leelijker dan ze zijn, zouden in 99 van 100 gevallen een aangenamen, sympathieken indruk kunnen maken, waar zij thans dikwijls afstooten, of belachelijk of weerzinwekkend worden. - De heel kleine minderheid onzer slechts is zóó mooi, dat zij in geen enkel opzicht behoeft te denken over wat haar goed staat, of over wat zij moet doen en laten om hare schoonheid te bewaren. En zelfs deze kleine minderheid behoudt die volmaakte schoonheid alleen zóó lang als hare jeugd duurt. Met de jaren, dikwijls door ziekte al bespoedigd, komen ook bij haar, evengoed als bij hare minder-bevoorrechte zusteren, gebreken van den leeftijd, verlies van het frissche teint, van tanden, van haren, van slanke taille, enz.

De groote meerderheid echter heeft, ook reeds in hare jeugd, het een of ander gebrek, waarmede rekening moet worden gehouden, onregelmatige trekken, een vale gelaatskleur,

[p. 332]

leelijke tanden, weinig of leelijk-getint-haar, een te kleine gestalte, of eene die te dik is, wat het ook zij, maar in elk geval iets en dikwijls ook meerdere dingen tegelijk, waardoor zij valt onder de rubriek dergenen, waarvan ik hierboven spreek, dergenen die, zonder leelijk te zijn, zichzelf dat heel licht kunnen maken.

Want ach, de meeste oudere dames geven in dat opzicht zulk een slecht voorbeeld. Ik bedoel niet de modepoppen in high-life, die gaarne jong willen blijven, en meenen dat ze dat effect teweeg brengen door het dragen van groote jonge meisjes hoeden, en rose en witte jonge-meisjes toiletten (iets wat in Engeland en Amerika, en, in navolging daarvan, ook in Frankrijk en in Duitschland mode is geworden in de upper-ten). In de eerste plaats moet men een héél ruime beurs bezitten om zich ook maar eenigzins in dien geest te kunnen kleeden, zonder allergekst er uit te zien. Want alleen de allereerste en daardoor allerduurste Londensche en Parijsche tailleurs en modistes verstaan de kunst zulke toiletten en hoeden zóó te maken, dat zij, oogenschijnlijk jonge-meisjes-achtig, zich toch leenen voor oudere dames van 50, 60 jaren. Een ietsje, 't aanbrengen van een kwikje of strikje, dat ik-en-weet-niet-wat, dat de coupe en de vorm van een eerste rang huis onderscheidt van de mindere goden die willen nadoen, dat alles is in elk geval absoluut noodzakelijk als men de pretensie maakt te willen meedoen aan jong-zijn, ook al is men oud. Daarenboven behoort daarbij een first-rate corset, dat de te overvloedige vormen erin perst, elegante schoenen, ja nog zoo veel meer van dien aard, alleen voor millionairs bereikbaar, dat het geheel onnoodig is ons met die categorie onledig te houden.

Overigens, zelfs al laat de beurs dit alles toe, dan nog blijft een dame van 50 à 60 jaar, die zich kleedt als jong-meisje, per-se oud voor wie haar van nabij ziet, en daarom behoeft niemand haar rijkdom haar om die reden te benijden. Een oudere dame is veel sympathieker en waardiger en... veel jeugdiger óók gewoonlijk, wanneer zij zich kleedt naar haar leeftijd en figuur en levenswijze, dan wanneer zij dat alles wil ondergeschikt maken aan dwaze modezucht. -

Helaas echter, hoe weinig oudere dames leggen er zich op toe, in dien goeden zin, jeugdig en sympathiek te zijn naar haar uiterlijk! Hoe velen loopen rond, in een gekleed toilet dikwijls, maar met een mond waarin de meeste tanden ontbreken, erger nog, meestijds leelijk en onfrisch zijn, afgebrokkeld, etc.! -

Ik noemde hierboven verschillende oorzaken op, waardoor dames zich noodeloos leelijk maken; een daarvan was angst voor pijn. Daarbij had ik hoofdzakelijk op het oog: het zoo gevreesde bezoek bij den dentist. Menschen, die met groote kalmte en flinkheid de een of andere ernstige, levensgevaarlijke operatie tegemoet gaan, zullen zich dikwijls met beslistheid weren tegen het doen aanbrengen van een geheel of gedeeltelijk kunst-gebit, omdat zij opzien tegen de daaraan verbonden pijn van het wegnemen van de eigen stukken en brokken, vóór de dentist de nieuwe tanden kan inzetten. Zij geven er zich geen rekenschap van, dat noch het chic-ste toilet, noch de meest flatteerende hoed, noch zelfs de uiterlijke voordeelen van mooi haar of een frisch teint, waarover zij wellicht nog beschikken, kunnen doen vergeten het beslistleelijke en onsmakelijke van hun mond, zoodra zij de lippen openen.

Anderen laten zich door misplaatste zuinigheid weerhouden, niet alleen waar 't een kunst-gebit geldt, maar ook op andere punten. Dat b.v. haar positie in de wereld, als echtgenoote van dien of dezen, haar verplicht zich dienovereenkomstig ‘deftig’ te kleeden en ‘netjes’ voor den dag te komen, zien zij wel in, en dientengevolge gaan zij visites maken in een door een goeden tailleur of bekwame naaister vervaardigd duur modetoilet, overtuigd dat zij daarmede meer dan genoeg hebben gedaan om aan het beoogde doel te beantwoorden. Dezulken bedenken niet, dat een mode-toilet, over een slecht-gemaakt of goedkoop koop-corset, alleen dan mooi zit, wanneer de draagster (wat maar heel zelden 't geval is natuurlijk) een buitengewoon goed en slank figuurtje bezit, en dat in èlk geval uitgezakte, afgetrapte, met scheeve hakken ontsierde schoenen, onfrissche, grove, slechtzittende handschoenen, een dik-opgerolde, niet-fijne parapluie, en andere ‘kleinigheden’ van dien aard voldoende zijn om elk modetoilet in het water te laten vallen op zulk een afdoende wijze, dat het zelfs beter ware geweest dat niet te dragen, dan er zich in zulk slecht gezelschap mede te vertoonen. -

‘Al die dingen zijn mij te duur,’ - verklaart mevrouw X nijdig als men haar op zoo iets wijst. - Maar zij wordt even nijdig, wanneer men haar zegt dat ze dientengevolge, ondanks haar modetoilet, toch een allesbehalven ‘def-

[p. 333]

tigen’ indruk maakt, niet eenmaal dien bereikt van wezenlijk ‘netjes voor den dag te komen.’

En toch is dit het geval in de oogen van iedereen die begrijpt wat ware distinctie beteekent. Wie het eene wil moet ook het andere willen. Als mevrouw X vindt dat hare positie meebrengt een zich keurig kleeden, dan mag zij niet uitzuinigen op schoenen en corset en parapluie wat hare mode-japon in haar oogen te véél kost; want dit soort zuinigheid leidt tot een ‘failure’, tot een misslag. -

Dat er door slechten smaak ontzettend veel wordt gezondigd is zoo overbekend, dat ik er niet lang bij behoef stil te staan. - Slechts zeer enkele vrouwen geven er zich rekenschap van, dat niet de mode-alleen maar in de eerste plaats haar eigen figuur, gelaatsen haar-kleur, óók hare sociale positie, moet beslissen wat zij al of niet kan dragen. De overgroote meerderheid kijkt wat mode is (gewoonlijk in modeplaten van den derden rang, die allesbehalve betrouwbaar zijn). Dan wordt besteld wat dezen winter of dezen zomer ‘mode’ zal zijn zonder eenige rekenschap te houden met eigen-ik-persoonlijk. De breede schouders en cape-achtige mouwen zijn b.v. dezen winter een der leelijkste mode-uitvindingen. Hoevele kleine, lompe, dikke vrouwen en meisjes, die per-se nóódig hebben iets dat haar langer en slanker maakt, heb ik niet reeds gezien in die voor háár allerminst-passende nieuwste nieuwigheid, allen volkomen overtuigd in hare onnoozelheid dat zij héél mooi gekleed zijn, omdat ze het nieuwste model dragen; hoogstens, als ze een beetje zelfkennis bezitten, zouden ze liever een andere mode voor zichzelf prefereeren, maar ze denken dat ze nu eenmaal moeten mee-doen, omdat het nieuw is.

Niets is dwazer dan zich dit in te beelden. Zonder per-se een ouderwetsche mode te kiezen, kan men in onzen hedendaagschen tijd van variatie altijd ontwijken de in het oog vallende seizoen-nieuwigheden van vorm of kleur, nieuwigheden die daarenboven door hunne eigenaardigheden zich meestal niet leenen voor eenvoudig-gekleede en met bescheiden-beurzen voorziene middelklasse-menschen, die hare toevlucht moeten nemen tot namaken, veranderen, en al die voor gewone modellen héél geschikte, maar voor nieuwe modesnufjes heel beslist ongeschikte uitkomst-middeltjes, van dames wier omstandigheden niet toelaten zich in elk seizoen van top tot teen in het nieuw te steken bij de allereerste huizen.

Op dezelfde manier wordt gezondigd waar het nieuwe kleuren geldt, zóó sprekend als soms hard-paarsch of purper-rood of het pauw-blauw, dat dezen zomer zoo veel is gedragen door Engelschen. - 't Is mode en... alle reeds door de natuur hoog-paarsch en hoog-rood-getinte dames zetten hoeden op met die schreeuwende kleuren gegarneerd, en trekken japonnen aan in dezelfde nuances. Alsof grijs-zwart-wit, zacht-grijs-blauw, wit en zwarte ruitjes, samenvloeiende streepen, allerlei dergelijke, heel-mooie, en altijd in de mode blijvende tinten niet altijd zijn te dragen, en in zulke gevallen oneindig veel meer flatteeren! (Dáárom is het toch der draagster te doen, nietwaar?)

Dat vele dames in zulke gevallen zondigen zonder eigen-schuld, omdat zij zooals men het noemt: ‘geen oog op haar zelve hebben’ en daardoor vallen in de handen van baatzuchtig-radende modistes, die, of haar het nieuwste aansmeren omdat het het duurste komt, of haar een of ander vóórjarig overblijfsel in de handen stoppen onder de verzekering: Het kleedt U zoo goed, - ook dat is iets dat veelvuldig voorkomt, en dat alleen kan worden uitgeroeid door het openen van derzulken oogen voor zichzelve, opdat zij-zelve leeren beoordeelen wat haar goed staat en wat niet.

En eindelijk zij, die zich opzettelijk verwaarloozen!

O, ik denk hier niet aan de man-wijven die, oude en jonge, willen lijken op vogelverschrikkers, in de idiote meening dat zij daardoor hare ‘superioriteit’ den volke kond doen. Niet alleen de mannen, ook de verstandigeren onder hare overigens gelijkgezinde zusteren protesteeren genoeg tegen deze bespotting van de vrouw. Maar, protesteeren of niet, te genezen zijn dezulken toch niet.

Zij, die ik op het oog heb, zijn in de eerste plaats zij die zichzelve voor zoo leelijk houden, dat ze meenen: Voor mij komt het er niet op aan; ik ben toch leelijk. - In de tweede plaats zij, die, juist omgekeerd, denken: Ik heb 'n aardig bakkesje, of een opvallend goed figuur, ik val toch wel in den smaak, al zie ik er ook slordig gekleed uit. - In de derde plaats zij, die zich door haar leeftijd of haar gebrek aan ijdelheid, gerechtigd achten te denken: Ik heb geen lust geld uit te geven voor een pruik, of voor kunst-tanden, of: Het komt mij te duur om dit of dat middel aan te wenden om een uitslag die mij ontsiert weg te maken; ik blijf maar liever zooals ik ben. -

[p. 334]

Al diegenen zou ik willen toeroepen: Hoe ook gij-zelve in dezen denkt, het is Uw plicht tegenover Uw omgeving er zoo goed mogelijk en zoo smakelijk mogelijk uit te zien. Ja, Uw plicht.

Niets is onsmakelijker dan te moeten eten in het gezelschap van menschen met gebrokkelde tanden, en de gevolgen die daaraan verbonden zijn. En hoevele oudere menschen hebben in dit opzicht een zóó bevoorrecht gebit, dat het volkomen gaaf is gebleven? Zelfs waar één tand ontbreekt wordt een mooi gelaat reeds ontsierd. Zie maar eens rond onder de menschen uit het volk, waar dit bij knappe jonge vrouwen zoo dikwijls voorkomt. -

Maar hoeveel te méér nog wordt de tegenover zittende onaangenaam aangedaan, wanneer hij ziet in een mond, die bij elke opening vertoont vuile stompjes of gebrokkelde tanden en gaten, om niet te spreken van de onsmakelijke wijze van eten die daaruit voortvloeit. - Hetzelfde geldt voor hen, wier hoofdhaar dun is geworden, zoodat het hoofd aan de slapen dóórschijnt, soms een onfrissche, gele huidkleur vertoont daar, op die plekken. - Het dragen van valsch haar, niet van een mode-pruik, maar van doelmatig aangebracht valsch haar, is in zulke gevallen plicht. - Zij die, hetzij door lichamelijke ongesteldheid, hetzij door een toevallige oorzaak, het ongeluk heeft zich ontsierd te zien door puistjes of uitslag of dergelijke teint-onreinheden, heeft de plicht de kosten niet te schuwen om den arts te raadplegen wat daartegen valt te doen, en, als hij haar raadt zichzelf den een of anderen leefregel op te leggen, zich eenig tafel-genot te ontzeggen, om daardoor haar bloed te zuiveren, en de gevolgen van dat onzuiver bloed, die zich in den uitslag openbaarden, weg te nemen, dan mag zij zich niet ervan af maken met te zeggen: Ik heb er dat niet voor over om wat mooier te lijken; tegenover haar omgeving is het haar plicht niet ‘mooier’ maar wel smakelijker voorkomen te hebben.

Hetzelfde geldt voor haar die zichzelf te mooi of te leelijk vinden om netjes te zijn. Ik heb een zonder eenigen twijfel zeer knap jong meisje gekend, knap van uiterlijk, die uit gemakzucht steeds zonder ceintuur, en zonder das bij haar linnen boordjes, door huis liep. Zij zelve was te zeer overtuígd van hare vele uiterlijke voorrechten, om te willen luisteren naar de herhaalde vermaningen van ouders en familieleden, die zich ergerden aan haar onaantrekkelijk toilet; en, omgekeerd, heb ik een andere gekend die, onder het zure motto: ik ben immers toch leelijk, alle leelijke hoeden en leelijke rokken die ze vinden kon aantrok, zonder er ooit bij stil te staan, dat hare omgeving op die wijze noodeloos werd opgescheept met een vogelverschrikker, waar zij, bij een weinig goeden wil, er had kunnen uitzien als iedereen, zonder in het minst op te vallen, wat zij nu voortdurend deed. -

Zie, dit nu is het doel van deze nieuwe Holl: Lelierubriek, op dezen plicht zich zoo goed mogelijk voor te doen wil zij wijzen, zij die raad behoeven helpen, zij die adressen vragen van goede magazijnen die opgeven, enz. Niet tot modepoppen wil zij de vrouw maken, wel tot uiterlijk-sympathiek aandoende jonge meisjes, jonge vrouwen, oude vrouwen. - Zij wil U geen reformkleeding noch modetoiletten opdringen. Zij wil U leeren te rade te gaan met Uw eigen smaak en eigen figuur en eigen behoeften, en met die van Uw bebetrekking, Uw ongehuwd of gehuwd of moeder-zijn, Uw wonen in een kleine of groote stad, Uw al of niet meedoen met uitgaan, enz. enz.

En bovenal wil zij U trachten voor te lichten waar het geldt Uw beurs bij wat gij noodig hebt of kiest. - Niets zal daarbij aangenamer en wenschelijker zijn, dan dat gij-zelf zoo veel mogelijk tot ons komt om inlichtingen, adressen enz. - Alle correspondentie dienaangaande wordt gij verzocht te zenden aan den uitgever van dit blad in afzonderlijke gesloten enveloppe (niet ingesloten aan de redactrice) met tot adres: Rubriek-toilet. - Elke week verschijnt een algemeen artikel, en daaronder de correspondentie-antwoorden van deze toilet-rubriek.’

REDACTRICE.