De Hollandsche Lelie. Jaargang 20

[p. 779]

5 Juni 1907.
20^ste Jaargang.
N^o. 49.

Bericht.

De waarnemende redacteur is weder te huis.

A.J. SERVAAS VAN ROOYEN.

's-Gravenhage, 3/6 1907.

Hoofdartikel
Een Vijand van ons Inwendig en Huiselijk Geluk.

De Vijand, in ons opschrift bedoeld, is de Kwade Luim. - Deze ontstaat uit zoodanige ongevallen, die niet groot genoeg zijn, om onze geheele opmerkzaamheid tot zich te trekken, en evenwel sterk genoeg, om ons op niet anders opmerkzaam te doen wezen. Zij wordt derhalve veroorzaakt door een menigte van kleine verwarringen en ongerustheden der ziel; door verdrietige voorvallen van allerlei aard, welke te zamen komen, en zich niet zeer duidelijk laten inzien; of door zulke lichamelijke smarten of aandoeningen, welke nog wel de neiging tot andere bezigheden overlaten, doch deze gedurig afbreken, - gelijk bijv. koude, hitte, en zekere graad van machteloosheid. Hieruit kan men verklaren, waarom iemand, die bij een lichte ongesteldheid ongeduldig is, dikwijls in de hevigste krankheden geduldig wordt; waarom iemand, die onder de grootste smarten en gedurende den hoogsten graad der ziekte vriendelijk en zachtzinnig was, dikwijls in den tijd der herstelling vol kwade luimen is en gestadig mort. Zoo lang het kwaad hevig woedt, heerscht slechts éen éenige gedachte in de ziel, die namelijk, dat men daarvan wenscht bevrijd te zijn: alle andere ontwerpen, oogmerken en bezigheden worden dan vergeten. Wanneer het echter een weinig ophoudt te woeden, of slechts afwisselt, krijgt de ziel zekere afleiding, wordt haar belangstelling verdeeld. Zij wil volgens haar gewoonte handelen, en moet haar voornemen telkens weder opgeven. Dan eens hoopt zij, en straks ziet zij zich weder bedrogen. Zij is niet meer geheel en al met hare ramp bezig, en wordt er evenwel door verhinderd, om zich op eenig ander voorwerp te vestigen. Deze verdeelde toestand, dit heen en weder wankelen van de ziel, veroorzaakt juist die onaangename aandoening, welke maakt dat

[p. 780]

wij ons over alle dingen, over alle menschen rondom ons beklagen, en het verdriet, waarvan wij de redenen in ons zelven niet duidelijk kunnen ontdekken, aan anderen wreken. Daarom is besluiteloosheid zoo dikwerf een oorzaak van kwade luimen. Deze geeft ook aan den wil te gelijker tijd onderscheidene richtingen, en brengt onder de neigingen der ziel zelve dien twist en die verdeeldheid voort, welke, in het eerste geval, tusschen de neigingen der ziel en de krachten van het lichaam plaats hadden.

Evenals het kwade hart de bron der deugd verstopt, sluit ook de kwade luim het kanaal toe, waardoor ze op anderen afstroomt. Iemand, dien wij inderdaad beminnen, voor wien wij niet vreezen, heeft dan het meest van ons te lijden. Jegens trotsche bedienden, jegens vreemden, zelfs jegens lieden, die wij niet zeer genegen zijn, vieren wij onze luimen veel minder den teugel. In dezen toestand zijn wij vreesachtig: zoodanige menschen schuwen wij; doch voor een vertrouwd vriend of naasten bloedverwant schroomen wij niet.

Hieruit volgt, dat liefde jegens andere menschen, en tevredenheid met onzen toestand op het nauwste verbonden, en in die beide de grondzuilen van een goed karakter en de enkelvoudige gronddeelen der deugd te vinden zijn.

Van deze tevredenheid met onzen toestand, is die met ons eigen gedrag een der voornaamste oorzaken: gelijk het berouw over hetgeen wij gedaan hebben, zich bijna altijd vermengt met de klachten over hetgeen wij lijden. Om deze tevredenheid volledig te verkrijgen, of dit berouw in alle gevallen te verhoeden, staat niet in 's menschen macht. Doch zeker is het dat diegene de grootste kans heeft, om van dien kant tot gerustheid, zoo niet tot een hoogeren trap van geluk te geraken, die zich bij zijn ondernemingen niets levendiger voorstelt, dan naar zijn vermogen zijn plicht te betrachten.

S.K. FEITSMA.