De Hollandsche Lelie. Jaargang 20

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten, of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus met verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nommers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Redactrice.

P.S. Het spreekt van zelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers die in de corr: rubriek thuishooren.

Eugenie. - Uw vriendelijk briefje bij uw bijdrage heb ik nog te beantwoorden. - Ja, natuurlijk spreekt het vanzelf, dat er in gemengde pensions wel eens dames zijn, die zich dadelijk inbeelden dat ieder heer, dien zij er ontmoeten, werk van haar maakt, en die dus dientengevolge zich teleurgesteld voelen als hij tenslotte zonder declaratie vertrekt. Maar gelooft gij niet met mij dat dergelijke inbeeldingen

[p. 601]

niet alleen voorkomen in pensions, maar in alle omstandigheden waaronder jongelui van beider geslacht samenkomen - als het meisje van die kracht is Ik voor mij heb dat ten minste overal elders evengoed bijgewoond als in pensions, en ik geloof ook, eerlijk gezegd, dat zulke ‘gebroken harten’ nog al gauw weer heelen, zoodra er maar weer 'n nieuwe meneer komt opdagen - Gij zult mij antwoorden, dat het meer intieme van pension-samen-leven meer aanleiding geeft tot zulke dingen, maar dat ook ligt dan toch aan het meisje zelf. Een meisje, dat zich dadelijk met elken man, die met haar in pension is, zóó familiaar maakt en gedraagt, heeft het dan toch ook wel een beetje aan haar eigen gedrag te wijten als zij voor den gek wordt gehouden, en ik vind b.v zulke intimiteiten als van Hulzen schildert in In hooge Regionen beneden de waardigheid van een wezenlijkgedistingeerde jonge vrouw, die ergens moederziel alleen in een pension woont. 't Spreekt overigens van-zelf dat iemand, die een heer op zoo'n wijze dagelijksch ontmoet, ook wel eens in allen ernst en in dieperen zin hem kan liefkrijgen zonder dat hij-zelf daartoe aanleiding gaf, maar dat zijn van die dingen die onder geen omstandigheden zijn te vermijden, want, als het lot zoo iets wil, dan kan dat zelfde ook elders gebeuren. En ik ben 't met U eens, dat een alleen-dames-pension over 't geheel vreeselijk suf en saai is, om niet te spreken van de kletserij aan tafel, van het discours dat alleen handelt over meiden en ziekten ('t laatste bij voorkeur) over de verwaarloozing van toilet enz., enz Ook dáárvan heb ik ondervinding, en ik kan U verzekeren dat die van zulk een aard is, dat ik mij van alleen-dames pensions altijd verre houd. Nooit heb ik meer vuile, zwarte omslag-doeken aan het diner, meer onsmakelijke verhalen van ongesteldheden, meer hatelijkheden en jalouzien bijgewoond, dan wanneer dames in een pension onder elkaar zijn, en zich dus niet meer geneeren voor het andere geslacht.

Het verwondert mij, dat gij mij in dat door U bedoelde pension nooit hebt gezien, want mijn kamer zag uit op de straat, en ik ging dagelijks uit, en was dus te bezichtigen van uit de ramen van het huis, waar gij hebt gelogeerd, en waar de familie véél op het balcon placht te zitten des zomers - Met mejuffrouw Reijers woon ik nog steeds samen.

Neen, ‘heimwee’ naar ons land heb ik geenzins; ik houd te véél van reizen om dat gevoel te kennen. Maar toch ben ik hier slechts tijdelijk en kom dezen zomer voor goed terug. Wat het mooie van de natuur in Montreux aangaat, zeker héél Zwitserland is zóó heerlijk-bevoorrecht, dat men ook van deze streken niets dan goeds kan zeggen. Maar de meening van dien neef van U, dat hij denatuur nergens zoo mooi vindt als hier, en elk jaar hierheen zou willen gaan, kan ik niet deelen. - Ik voor mij vind, om bij Zwitserland alleen te blijven, en het Berner-Oberland en het Engadin véél sympathieker nog, om van de Riviera en Italie niet eens te spreken. Zelfs in Duitschland ken ik gedeelten, o.a. Silesie, die mij nog lieflijker aandoen dan Montreux. - Ik moet er echter bijvoegen dat ik niet houd van de zee, en dat de grootte van het meer van Geneve mij soms, vooral bij onstuimig weer en donkere dagen, daaraan te veel herinnert. - Natuurlijk als men naar boven gaat, naar Caux en naar Zweisimmen, dan heeft men dadelijk het heerlijke bergland. - En dan het klimaat! De volslagen afwezigheid van wind is goddelijk Wij kozen deze streek juist om die reden, en zijn in dat opzicht dan ook zeer tevreden, ofschoon wij het natuurlijk niet treffen met zulk een buitensporig strengen winter. Maar daaraan is niets te doen, en wij hebben vóór op andere gedeelten van Europa, dat onze dagen wèl koud maar bijna altijd zonnig, helder, en vriendelijk zijn, en zonder guren Oostenwind of vochtige nevels. -

Ik ben blij dat de Lelie-correspondentie met U en met anderen U interesseert en, zooals gij ziet, heb ik U niet al te lang laten wachten op antwoord, omdat gij daarnaar zoo verlangt. Het is mij nooit te veel; gij behoeft U nooit te excuseeren daarover. -

Rjucht. - Ik heb geen lust in herhalingen te vallen door U nogmaals te antwoorden. Gij weet nu hoe ik er over denk, en de wijze waarop gij Uw brief inkleedt is bovendien van dien aard, dat ik mij niet verder met U kan inlaten vóór gij een behoorlijker toon aanslaat.

E.L.S. te Z - Ik heb U, aangaande Uw bijdrage, reeds beantwoord in de Lelie en wil thans Uw brief een beurt geven. - Ik ben het volkomen met U eens, dat quasi-voorname menschen gewoonlijk 't meest burgerlijk zijn van alle categorieën ter wereld, om de zeer eenvoudige reden, dat zij altijd bang zijn zichzelf ‘weg te gooien’ door hun opgeplakte voornaamheid niet genoeg te laten luchten. Ik voor mij kan den dommen trots van zekere aristocraten nog beter verdragen dan de blufferigheid van geld-menschen, die zich inbeelden, dat het voornaam en deftig staat zich allerlei airs te geven tegen diegenen, tot wier stand zij zelf gansch en al behooren, en die alleen wat minder gelukkig zijn geweest in 't fortuin maken, dan zij zelf. - In dat opzicht behoeft gij U zelf dan ook niet mijnentwege te ontdoen van ‘een grootheid die gij niet hebt’, want ik kan U de verzekering geven, dat ik precies evenveel achting heb voor iemand die aan 't hoofd staat van een zaak als voor eene, die het filiaal ervan beheert. Alles komt aan op de innerlijke beschaving.

- Ja, natuurlijk kan men ook veel te veel tijd besteden aan het toilet, en zeker zijn er wel dames die dat doen, maar ik ben tegenwoordig zoo ver, dat ik een jong-meisje, dal er te véél tijd aan wijdt, nog sympathieker vind dan eene die zich verslonst, zooals onder de moderne vrouwen mode is - Het is treurig in dat opzicht te zien, wat er van het jonge geslacht terecht komt. - Maar zeer zeker, dat is volkomen waar, het behoeft geenzins altijd kostbaar te zijn om mooi te wezen. Integendeel. Een eenvoudig toilet kleedt dikwijls - speciaal jongere vrouwen - veel beter dan opschik van gitten en kralen en linten en strikken. Ik ken niets lieflijkers dan een frisch jong meisje in een rose of blauw katoenen japonnetje, een ceintuur van bijpassend lint om 't middel en een aardigen stroohoed met een paar bloemen erop op haar hoofd. - Zoo ook kan men 's winters allerlei nette en goed-staande en toch allesbehalve kostbare huistoiletten bedenken. De grootste kostbaarheid zit 'm overigens dikwijls in de coupe, en ik moet bekennen, dat ik dáárvoor graag goed betaal, want een slecht-zittende japon is altijd leelijk en een ergernis al kleurt zij nog zoo goed bij je, en al is de stof nog zoo naar je zin. - Ik vind in het laatste gedeelte van Uw brief zoovéél waarheid, dat ik het onder de gedachtenwisselingen opneem, in het vertrouwen, dat gij daartegen geen bezwaar zult hebben.

Mevrouw uit T.... - Ik begrijp, dat U 't niet prettig zoudt vinden herkend te worden, en, omdat U geen pseudoniem opgeeft, heb ik nu zelve er maar een voor U gemaakt, in de hoop, dat U het zult begrijpen. - Uw vriendelijk schrijven, bij gelegenheid van Nieuwjaar, deed mij zoo heel veel genoegen, omdat ik in zoo lang niets van U had gehoord, en omdat ik aan U zulk een sympathieke herinnering heb behouden. Ik wil U heel eerlijk vertellen wáárom. Omdat ik 't zoo ontzaggelijk fijngevoelig in U vond, bij die gelegenheid, U weet wel, mij die bloemen te doen brengen aan de deur voor die zieke dame. - U kwam bij mij vervuld met U-zelve, en de omstandigheden maakten, dat ik U bijna kort moest afwijzen; en dat U toen later op dien inval kwam van die bloemen voor die zieke, gaf mij zulk een doorslaand bewijs van Uw fijngevoeligheid; ook dat U voor onze Marie die attenties hadt, trok mij zoo tot U aan Zulke ‘kleinigheden’ (in de oogen van de menschen die er zelf niet aan doen uit gierigheid of uit onverschilligheid zijn zulke attenties gemakshalve ‘kleinigheden’) zijn mij altijd het beste bewijs van een innerlijkbeschaafde en aan-anderen-denkende natuur. Want het is wezenlijk treurig op te merken, hoe akelig egoïst de meeste menschen zijn, door 't leven gaande zonder zich ook maar ooit te verdiepen in die dingen, die zoo gemakkelijk dikwijls zijn te doen om een ander het leven te veraangenamen, die hen zoo weinig zouden kosten, maar waaraan zij eenvoudig niet denken, omdat hun gedachtengang alleen draait om het eigen lieve-ik, en om niets anders ter wereld. Juist dat U, terwijl U zelve verdriet hadt van zoo ernstigen aard, op een zoo kiesche wijze iets bedacht, om mij genoegen te geven langs dien weg, gaf mij een gevoel van groote sympathie voor U. Ook de bewuste zieke vond het een allerliefst idee. Neen, zij is helaas niet hersteld, maar,

[p. 602]

na een tweede operatie, kort na die eerste, en na een zeer langdurig lijden, heengegaan van de haren. Ik begrijp, dat het beter is op deze plaats niet veel te zeggen over Uw leed. Een raadsel is en blijft het mij hoe iemand rust kan hebben bij zulk een gedragslijn. Ik zou steeds het gevoel hebben, dat de straf mij te eeniger tijd moest achterhalen; maar, om U de waarheid te zeggen, ken ik heden ten dage zóóvele voorbeelden van dergelijke egoist den eigen weg gaande kinderen, dat ik dit toeschrijf aan de gevolgen van den hedendaagschen tijdgeest: Het recht op geluk, ieder voor zich; plichtsbesef bestaat niet meer Nog onlangs schreef me een kennis, die waarlijk enkel liefde thuis ondervond, en toch eruit liep op de meest schandelijke wijze: ‘Jij schijnt nog te vinden, dat wij-kinderen verplichtingen hebben aan onze ouders; ik vind, dat ze er alleen zijn om ons, niet wij om hen.’ - En met die egoiste redeneering verzaakte zij alle herinnering aan zooveel ontvangen liefde en zorg en goedheid, om alleen te vragen naar dat waaraan zij lust had. - Ja, zeker vind ik, dat wij kinderen verplichtingen hebben aan onze ouders; wij zijn er niet om hen, maar evenmin zijn zij er alleen om ons Wij zijn er om en voor elkaar, om aan elkaar onzen naasten plicht te vervullen, en ik zou zeker onmogelijk nu gelukkig kunnen zijn als ik hen, willens en wetens, op het hart had getrapt, door in koelen bloede mijn eigen zin te volgen voor-goed.

Wat die jonkertjes-hoogmoed aangaat, dat kan ik mij zoo levendig mogelijk voorstellen - Dat is zoo echt de kindertrots van dien stand. - Gelukkig dat de meesten, eenmaal volwassen, verstandiger worden, en leeren inzien dikwijls hoe gek en belachelijk zij zich aanstellen. - Want ik heb over 't algemeen geconstateerd, dat de echt-domme verwatenheid van zich tegen een ander genadiglijk laten voorstaan op stand, en een air tegen hem aannemen, nog meer voorkomt onder die middelklasse, die het is gelukt zich bij de aristocratie in te dringen door geld of aanhuwelijking, dan bij de upper-ten zelf - Die laatsten, de upper-ten, zijn niet bang zich weg te gooien, zichzelf minder te maken, want ze weten wel dat ze dezelfden blijven, dat ze naar de nu eenmaal aangenomen maatschappelijke inrichting behooren tot den éérsten stand - Maar die anderen, die zoo vreeselijk blij zijn als ze eenige getitelde meneeren en mevrouwen tot hunne kennissen kunnen rekenen, of als ze een neef of een nicht hebben, getrouwd met een heusche freule of baron, die zijn het, waarvan men de mééste poenigheid en bluf en airs kan verwachten, wanneer de stumperds bang zijn zich te ‘compromitteeren’ door om te gaan met iemand die niet tot zulke voornaamheden behoort. - In dit opzicht is er geen misselijker plaats dan den Haag. waar de uitgaande heertjes tegen de dito jonge-dames ‘freule’ moeten zeggen, omdat deze zich schamen juffrouw te heeten; waar de winkels, noodgedrongen uit vrees anders de klandisie te verliezen, met dat freule-woordje om zich heen gooien tot bijna tegen de koopende dienstmeisjes. (Trouwens, die bestaan immers ook niet meer in den Haag, die dametjes zijn alle ‘in betrekking’), en waar de jonge meisjes al op de schoolbanken uitrekenen met wie ze later niet meer kunnen omgaan en met wie nog wel, welke berekening geenzins gegrond is op wezenlijk standverschil, maar enkel en alleen op de coterie waartoe de papa's en mama's behooren. - Want den Haag is verdeeld in tallooze coterieën met onzinnige vooroordeelen van de eene tegen de andere; diegene welke het dichtste is bij de staart van de hof-kliek, en dus nog een soms alles behalve welriekend luchtje daarvan meebrengt, is dan het voornaamste, enz, enz.

- Impulsief ben ook ik van karakter, evenals U lieve mevrouw. - Maar zou het dááraan liggen, dat U zoo goed zijt van vertrouwen, of aan Uw vrouw-zijn? Ik geloof 't laatste. Vrouwen zijn verbazend lichtgeloovig, dat heb ik mijn heele leven lang opgemerkt. Mij heeft het leven te veel harde waarheden geleerd, dan dat ik er nog een groot vertrouwen op nahoudt in 't menschdom. - Vroeger, toen ik heel jong was, ja, toen ging 't mij als U. - Maar nu verbaas ik mij er gedurig over, dat zoovele werkende, tot den levens-strijd gedoemde, onafhankelijke vrouwen nog voortdurend zoo de dupe blijven van haar goedgelovigheid, en daardoor zoo dikwijls er inloopen en worden beetgenomen. - Ik ga dus ook, eerlijk-gezegd, zoo ver van daarin te zien een bewijs harer domheid. - M.i. namelijk is de durchschnitt-vrouw dommer dan de man, (zij moge nog zoo goed in staat zijn tot geleerdheid-verzamelen, dat is iets anders dan practisch gezond verstand, nietwaar); welnu dientengevolge gelooft zij veel te gauw wat een ander haar wijsmaakt, haar belóóft, haar vóórpraat als zijnde in haar belang, enz. enz. Ik heb op dat punt véél staaltjes gezien waaraan ik mij weleens hardgrondig erger, en die er zeer toe hebben bijgedragen mij de overtuiging te geven dat, behoudens de uitzondering-naturen, de gewone vrouw nóódig heeft een manlijken steun, oen iemand die voor haar zorgt, omdat zij-zelve niet geschikt is tot passen op haar eigen zaken, en tot oordeelen voor zich-zelve hoe te handelen, en dientengevolge valt in handen van die haar beetnemen en exploiteeren. Ten slotte wil ik Uw goeden raad in zake rhumatiek gaarne onder de oogen van anderen brengen; zelf kan ik de behandeling met koud water niet verdragen, maar ik heb er inderdaad veel goeds van gezien bij anderen, en ik geloof in elk geval dat niets wenschelijker is, dan zich zoo veel en zoo lang mogelijk buiten medicijnen te houden.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN