De Hollandsche Lelie. Jaargang 20

[p. 497]

6 Februari 1907.
20^ste Jaargang.
N^o. 32.

Hoofdartikel
Een pleidooi.

Een mijner lezers zendt mij een uittreksel uit Androcles, waaruit ik het onderstaande overneem:

Onder de verschillende ziekten, waarmede onze honden te kampen hebben, komt schurft zeker het meest voor.

Onder de trekhonden, en wel voornamelijk de honden van vischkooplui, is schurft zoo algemeen, dat men ze in plaatsen waar de dieren dagelijks passeeren of verblijven, als een zeer gewoon verschijnsel en niet eens als ziekte aanmerkt.

Dit blijkt naar het mij voorkomt ook hieruit, dat de houders dier konden ze nog steeds ongestraft kunnen gebruiken, niettegenstaande art. 32d van het reglement op de wegen in Noord-Holland o.a. voorschrijft:

‘Honden, die kennelijk ziek, kreupel, gewond of drachtig zijn, of die een schouderhoogte van minder dan 50 cM. hebben, mogen niet als trekhond gebezigd worden.’

En naar aanleiding daarvan roept hij uit in zijn begeleidenden brief aan mij: ‘Wat is toch Dierenbescherming in ons land een stiefkind van de Autoriteit. - - - Menschen kunnen zich zelf nog beschermen, maar de arme beesten zijn geheel van ons afhankelijk. Het is toch een gruwelijke toestand, dat menschen-mishandeling zwaar gestraft wordt, terwijl men beesten maar kan af beulen en mishandelen zooveel men wil!’

Ja inderdaad, een ‘gruwelijke toestand'’, dat is niet te veel gezegd. Tot zulk verregaand egoïsme, zulk onbeschaamd huldigen van het recht van den sterksten is men gekomen in onze dagen van zoogenaamde beschaving, dat men wetten heeft voor alles en nog wat, behalve voor hen die wettelijke bescherming het meest van allen noodig hebben, de dieren! - Heb ik het niet-zelf beleefd in den Haag, met welk een, ik durf gerust zeggen, helsch genoegen, de meeste menschen zich verheugden in den tijd van de onrechtvaardige en belachelijke muilkorven-wet, over de ‘opruiming onder die lastige straathonden’, die daarvan het gevolg was, omdat de agenten de niet-gemuilkorfde, onbeheerd rondloopende honden oppakten en overleverden aan een wreeden, niet eenmaal pijnloozen dood; (om hen in het honden-asyl op een minder afzichtelijke en in elk geval zeer vlugge manier te laten afmaken, kwam de Gemeente te duur!!)

[p. 498]

Hoe er ook gespot werd met het meer dan komische van die muilkorven-invoering, waarvan ieder Hagenaar wist, dat zij was te danken niet aan een wezenlijk dollen hond, maar enkel en alleen aan een doodsbangen veearts, die kinderachtig bevreesd is voor elken hond dien hij moet behandelen, de groote meerderheid van het publiek zag in de zaak toch wel één goede zijde, want, zie je: Al die lastige onbeheerd rondloopende honden werden nu toch op zoo'n manier eens ineens opgeruimd, omdat zij natuurlijk geen baas hadden, die hun den onmisbaren muilkorflevensredder bezorgde. -

Ik zou wel eens willen weten, waarin die ‘lastigheid’ van die arme dieren anders bestaat, dan in het nu en dan een stoep of een voordeur bevuilen met een natuurlijke behoefte, het blaffen achter een fiets aan, of het doen blozen van een quasi-reine juffrouw, die daarmee alleen verraadt haar eigen onreinheid. Stel daartegenover eens de massa's menschen, die men uit een zelfde nuttigheidsoogpunt zou kunnen opruimen met méér recht, de misdadigers, de krankzinnigen, de ongeneeslijk-zieken, maar bovenal de zedelijke vuilpoetsen, de schurken, de leegloopers.! - Maar integendeel, het ligt in den ziekelijken lievigen tijdgeest voor den ‘medemensch’ de meest mogelijke zachtzinnigheid aan den dag te leggen. Misdaad bestaat niet meer. Als men zijn evenmensch vermoordt in koelen bloede, is men ‘zielsziek’, en om die reden eigenlijk veel meer te beklagen dan het slachtoffer-zelf. Dan wordt men met alle mogelijke égards behandeld, onderzocht, geobserveerd. - En dezelfde schoone verontschuldiging geldt voor zedelijke afdwalingen, voor luiheid en leeglooperij. Altemaal ‘erfelijkheid’ weet ge, waarom gij hem of haar die er mee is behept (en ondertusschen dientengevolge zijn omgeving een hel op aarde bereidt) eigenlijk diep moet beklagen, vooral niet hard moet vallen. -Want het is immers allemaal de schuld van zijn ouders of zijn groot-ouders, die hem aldus ‘erfelijk belastten’. Om die reden moet hij ontzien, toegegeven, vooral niet tot arbeiden gedwongen worden. En zoo bevolkt zich de maatschappij hoe langer hoe meer met gestichten, en inrichtingen voor zenuwzieken, en erfelijkbelasten, en hysterischen en zielszieken, en welke schoone namen nog meer worden uitgevonden door op geld-verdienen beluste en den zak der gezonde omgeving exploiteerende doktoren en professoren. En stel U voor, dat men daartegen durft protesteeren, door te zeggen: Ruim dan liever al die ballast van ziekten en heréditeit zoo gauw mogelijk op, zoodat er overblijft een gezond geslacht van gezonde-kinderen voortbrengende, geestelijk en lichamelijk krachtige menschen! - Lieve hemel, wat zou men U, als gij de noodzakelijkheid van zoo iets gingt bepleiten, met den vinger nawijzen om Uw ‘hardvochtigheid’ en ‘egoïsme’, enz. enz. -

Maar weet gij wat niet hardvochtig en niet egoïst is? Een hond, die U niets anders misdoet dan dat hij geen onderdak heeft, en zijn voedsel moet zoeken langs de straat in plaats van het te krijgen, verraderlijk oppakken, omdat hij zich zelf geen muilkorf kan koopen; hem op een mensch-onteerend wreede wijze van zijn leven berooven straks, onder gansch onnoodige martelingen. Dat is ‘humaan’ weet ge, dat past bij onzen lievigen tijd van de misdaad verontschuldigen als ziekteverschijnsel, en de zedelijke gebreken goedpraten met ‘erfelijkbelast’ zijn!

En waarlijk, 't zijn niet de honden-alleen, die op zoo'n wijze en op nog duizenderlei andere hebben te lijden. Zie maar eens, hoe de meeste koetsiers, en in het bijzonder de bestuurders van vrachtkarren, hun paarden mishandelen.! Zie hoe een ezel, die niet voort wil, soms wordt geslagen. En bovenal zie, hoe weinig medegevoel zulke arme schepsels opwekken bij de getuigen van dergelijke handelingen, hoe zelden ook maar één enkel woord van verontwaardiging wordt gehoord uit de rijen der omstanders. - De meeste menschen beelden zich in, dat dierenliefde ‘ziekelijk’ is, dat ze al hun medelijden moeten sparen voor hun medemenschen, want ‘menschenbescherming gaat boven dierenbescherming’. Dat klinkt zoo mooi die phrase, nietwaar.? Maarach, bekijk haar toch eens wat nader. In de eerste plaats sluit toch immers het ééne niet uit het andere. Wie waarlijk een liefdevol hart bezit, dat zich niet maar uit modezucht den schijn wil geven van menschlievendheid, maar dat in waarheid klopt voor al wie wordt verdrukt of lijdt, die zal toch zeer zeker, dat kan immers niet anders, óók zijn ontfermen uitstrekken over de van ons menschen zoo gansch en al afhankelijke dieren wereld.! Maar bovendien! - Aan menschen bescherming wordt heden ten dage zóóveel gedaan, door wetten en bepalingen in het leven geroepen door den tijdgeest, dat

[p. 499]

elk mensch die wil zichzelf zeer goed kan verdedigen en kan beschermen op honderden wijzen, waarop het dier - dat in dezelfde omstandigheden verkeert, - dat niet kan. Voor arme menschen, arbeiders, werklui, enz. enz., die ziek zijn, bestaan bv. ziekenfondsen en kostelooze spreek-uren bij specialiteiten en ziekenhuizen met afdeelingen waar ze gratis worden opgenomen, en nog zooveel meer van dien aard. Van ondergeschikten langer dan een bepaald aantal uren laten werken, is geen sprake. De wet heeft het zoo geregeld, dat de patroon hen niet kan dwingen tot meer dan zoo en zooveel uren per dag. En dan de ongevallenwet en de leerplicht-wet, en nog zooveel meer van dien aard, alles in het leven geroepen om het volk te beschermen tegen de zoogenaamde willekeur van de rijkere klasse; om niet eens te spreken van de tallooze bonden en aaneensluitingen en vereenigingen door dat volk-zelf tot stand gebracht, als verweermiddel tegen zoogenaamde overmacht en inbreuk op hun recht.

Neen waarlijk, aan menschen-bescherming wordt heden ten dage meer dan genoeg gedaan, om ook eens te denken aan het arme dier.! Maar wie zorgt voor hen? Uit het hierboven overgenomen gedeelte uit Androcles ziet de lezer, hoe weinig de wetgever zorgt dat de bepalingen worden nagekomen, hoe onbeschaamd en meedoogenloos zieke honden worden gedwongen tot werken, niettegenstaande de wet-zelf het verbiedt. Want dat is het 'm juist. De dieren kunnen niet schreeuwen zooals de socialisten over hun ‘vertrapte rechten’. Zij kunnen geen onderlinge verbonden sluiten, noch doordrijven door ‘stakingen’, dat men rekening houdt met hun wenschen of verlangens. Zij zijn in onze macht. En wij, laaghartige, wreede menschen, maken daarvan op de meest verachtelijke wijze misbruik. Zóó staat de zaak, eerlijk bij den naam genoemd, zonder doekjes er om heen gewonden. -

Mijn correspondent wil de zaak trachten te verbeteren door nog meer ‘wetten’. Ach, ik voor mij verwacht daarvan niet veel. Want het zal er mee gaan als met de hierboven meegedeelde schurft-gevallen, niemand zal zich er aan storen. Menschen, die zich op een wet kunnen beroepen, weten wel te zorgen dat die wordt nagekomen, dat zij alle mogelijke voordeel halen uit zoo'n ten hunnen gerieve gemaakte wetsbepaling. Maar het arme dier heeft zoo weinig aan die doode letters, die, als zij eenmaal zijn gedrukt, niets meer beteekenen, omdat de vrees - dat groote hulpmiddel, waarmee het volk heden ten dage de hoogere klasse regeert en haar dwingt de wetten, ten gerieve van de arbeiders gemaakt, angstvallig na te komen - immers niet bestaat waar het geldt het tot zwijgen gedoemde, tot geen verweer in staat gestelde dier, dat men net zoo lang ongestraft kan afbeulen en onrecht aandoen, totdat de dood eindelijk hem verlost van zijn bestaan. -

- Neen, mij dunkt, hier kan alleen de Dierenbescherming-zelf de hand aan het werk slaan, en ik verwijs daarom, met het oog op de vraag van mijn correspondent, die mijne meening wenscht te weten, naar het uitstekend voorbeeld van de Dierenbescherming in Berlijn. Deze namelijk heeft een dame aangesteld om dagelijks per fiets de Berlijnsche straten te doorkruisen, en alle mishandelde of gewonde dieren, die zij ziet, kosteloos bij te staan. Zij heeft tot dat doel een verbandtasch bij zich, en zij-zelve getuigt, dat ook de meest pijnlijke of moeilijke behandeling altijd door het dier-in-questie werd verdragen onder bewijzen van dank en geduld, alsof het volkomen begreep hare goede bedoelingen. - Ook is de bewuste dame geheel en al op de hoogte van de bepalingen der wet inzake dierenmishandeling enz., en, wanneer het geval daartoe aanleiding geeft, roept zij een agent, en eischt krachtens de wet zijn tusschenkomst ter verlossing van het geplaagde dier. -

Mij dunkt, in ons klein land zou één door de Dierenbescherming aangesteld persoon voldoende zijn, althans voorloopig; tenzij natuurlijk de kas der vereeniging toelaat meerderen aan te stellen. Een goede zijde van zulk een betrekking is in de eerste plaats, dat de kans op de handhaving der wet er door wordt vermeerderd, maar bovendien vind ik het verleenen van geneeskundige hulp op een zoo onmiddelijke wijze van onschatbare waarde. - Natuurlijk komt alles aan op een wezenlijk voor haar of zijn taak berekende, met een hart vol dierenliefde vervulde, persoon. Het gevaar, dat de een of ander er alleen een baantje van maakt om zich finantieel te onderhouden, kan men alleen ontgaan door zeer zorgvuldig te zijn in de keuze van de aan te stellen inspectrice of inspecteur. - De Berlijnsche dame heeft jarenlang uit vrije verkiezing, en voor haar eigen genoegen, de bewuste levenswijze gevoerd, en dáárdoor trok zij ten slotte de aandacht der Dierenbescherming en kwam deze op den inval haar als inspectrice aan

[p. 500]

haar werk te verbinden. - Als zulke dingen op zulk een wijze van-zelf zich ontwikkelen, is dat zeer zeker de meest-wenschelijke oplossing. Maar is er ook ten onzent, onder zoovele een levensrichting en levensvervulling zoekende menschen, vrouwen vooral, niemand, die hiervoor in zich voelt een ‘roeping’? Mij dunkt, hier juist geldt het een liefdewerk, waartoe de vrouw zich eigent, veel meer dan de man. De vereischte kennis is niet moeilijk te verkrijgen; en de vrees, dat men met ‘ruw volk’ in aanraking zal komen, behoeft niemand af te schrikken. Het is een bekend feit, dat de meeste eigenaren van mishandelde paarden, honden, enz., nog meer zondigen uit gebrek aan nadenken, dan uit innerlijke boosaardigheid, en dientengevolge dikwijls bereidwillig luisteren naar een goed woord van een derde, die hun de oogen opent voor hun wreedheid. Engelsche dames, die in Parijs veel werken onder de huurkoetsiers daar, (en dat Parijsche koetsiers hun paarden ruw behandelen en afbeulen is overbekend), getuigen, dat zij over het algemeen slechts zéér zelden worden afgesnauwd of beleedigd, als zij met een koetsier spreken ten gunste van zijn arm paard. De meerderheid laat zich gaarne overtuigen, belooft beterschap. Zelve heb ik ook altijd ondervonden, dat de eigenlijke verfijnde wreedheid en gevoelloosheid, waartegen niet valt te redeneeren, veel meer zit in de ‘beschaafde’ klasse, dan onder de eigenaren van trekdieren enz. Deze laatste zijn dikwijls ruw, en slaan er maar op los, omdat ze niet stilstaan bij de hardvochtigheid van hun handelwijze, maar ‘beschaafde menschen’, die dieren plagen of misbruik maken van hun overmacht op hen, of het ‘ziekelijk’ vinden een dier zoo goed mogelijk te behandelen, kan men gemeenlijk nooit overtuigen van hun ongelijk. - Intusschen, deze ‘beschaafde’ categorie is natuurlijk te welopgevoed om te schelden en te vloeken, en ik herbaal dus, dat geen enkele dame zich m.i. om die reden behoeft te laten weerhouden tot het aanvaarden van een wezenlijk hoogst nuttige taak, minstens even nuttig zeker, als het de neus snuiten van kindertjes in kinderbewaarplaatsen, en het brengen van de bloemen, die in de eigen woning hebben uitgediend, in de ziekenhuizen, en het verband helpen vasthouden op de gratis-spreekuren van mode-doktoren, en al dergelijke hedendaagsche ‘zelfopofferingen’ meer. Van zulk soort ‘medelijdende’ dames hebben we er nu al zóóveel, maar wáár is zij, die volgt het edele voorbeeld van de Berlijnsche dieren-beschermster?

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

(Zie corr: aan H.W.W. te H.)