De Hollandsche Lelie. Jaargang 20

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten, of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nommers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Redactrice.

P.S. Het spreekt van zelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers die in de corr: rubriek thuishooren.

No. 10. - Uw briefje heb ik indertijd in orde ontvangen. - Daar gij toen niet hebt kunnen weten, dat ik nog in Zwitserland bleef, spreekt het van-zelf, dat ik daarom de strafport volkomen bereidwillig heb betaald. - Wat het kwalijk nemen betreft van den inhoud, daarvan is geen sprake. - Gij hebt volkomen het recht dit vrijuit te zeggen, en het elders te beproeven ook. - Vlug werken is iets persoonlijks. - Zelve lees en werk ik zeer vlug, en kan veel afdoen in korten tijd. - Sommige menschen hebben daarentegen heel veel tijd noodig voor een artikeltje, moeten heel lang naar hun woorden, zinswendingen, gedachten-vorm zoeken, hebben ook van allerlei omslag er bij noodig, van alleen-moeten-zitten, en rust om zich heen, en in de stemming er voor moeten zijn, en weet ik wat al meer. Dat is natuurlijk voor hen-zelf heel vervelend en inspannend, en maakt dat zij, van hun standpunt bezien, hun werk beschouwen als iets dat goede betaling verdient, omdat het hun-zelf zooveel moeite kostte. Dat is echter niet de maatstaf, die de kooper (en wat is 'n uitgever anders dan 'n kooper van goed-werk) aanlegt aan het hem aangebodene. - Die vraagt niet hoeveel arbeid zit er in voor den schrijver, maar hoeveel verdien ik er aan?

Het bovenstaande ziet geenszins op U persoonlijk, maar is slechts een antwoord op Uw opmerking, dat gij wel eens zoudt willen zien hoe vlug een echte schrijver of schrijfster werkt. Waar het arbeid van journalistischen aard geldt, doet de routine er ook véél toe.

Ja, dat ik onzen kouden winter ben ontloopen, kunt gij mij gerust benijden. Ofschoon, was hij maar ‘koud’! Hij bestaat echter veel meer uit guren scherpen wind en regen en zware misten, dan uit eigenlijke gezonde kou. Om U een voorbeeld daarvan te geven. Ik heb verleden jaar in Amsterdam een jacquette van bont bijna niet gedragen, omdat het weer er altijd te lauw en te weinig koud voor was. Toen ik in Maart in Wiesbaden kwam, moest ik diezelfde jacquette daar bijna elken dag aantrekken, heb ik hem tot dat doel expresselijk laten komen, omdat het mij te koud was voor mijn gewone laken wandelpak. En toch was het weer in Wiesbaden aangenaam, versterkend, uitlokkend tot lange wandelingen, droog en zonnig; terwijl ik in Amsterdam den ganschen winter heb geleden onder vocht en damp en regen. -

Ik ben blij, dat de correspondentie met Excelsior U interesseert, maar kon niet goed lezen, of die correspondentie dan wel zijzelve U sympathiek is daardoor. - Hartelijke groeten. -

Salomé. - Om hetgeen gij schrijft over het ontvangen van een kind als hoogste liefdebezegeling van een uit liefde gesloten huwelijk, moet ik U mijn hulde brengen, dat gij dit zoo zuiver en zoo waarachtig voelt. Ik zou zeggen, grooter bewijs dat Uw eigen liefde echt is, hadt gij niet kunnen geven, dan deze intieme brief, waarin gij zoo oprecht en zoo mooi uitdrukt wat het kind is en moet zijn, voor de moeder die den vader huwde uit liefde. - Ik voor mij geloof, dat de bedoelde schrijfster niet anders dan ongelukkig gehuwd kan zijn, anders zou ze onmogelijk zulke dingen kunnen beweren over echtgenoote- en moeder-schap. Uit dergelijke uitingen is dat even waarachtig af te leiden, als ik uit Uw brief heb gezien, dat gij op dit oogenblik werkelijk liefhebt dengene aan wien gij U eens zult geven - Hartelijk hoop ik, dat gij recht gelukkig moogt worden dan. Geniet vooreerst nog maar van het heden. - Met het huwelijk komen óók de zorgen; dat is niet te vermijden. En mij dunkt, gij hebt nu zooveel zonnigheid en zorgeloosheid om U heen

Moeder. - Hartelijk dank voor uw brief. Ik ben zoo heel blij dat mijn antwoord U goed deed, en ik wil het dan ook daarom niet lang uitstellen U nu wéér iets van mij te laten hooren. Want, zooals gij het ook hebt gevoeld, zoo is het: sympathie doet tòch goed, ook al is er aan hèt verdrietzelf niets te doen. En ik kan U niet genoeg herhalen dat U

[p. 256]

de mijne volkomen hebt. - Ik kan ook zoo begrijpen dat U de vóórgewende vriendelijkheden of Schadenfreude of hooghartige genadigheid van sommigen dadelijk doorziet. In echt verdriet van zoo'n aard, leer je de menschen zoo kennen. - Ja, die auto's zijn 'n ergernis. In de New York Herald, een groot voorstander van auto-genoegens, wordt beweerd dat men in Holland eenvoudig geen wetten of regels heeft, zooals in andere landen, betreffende het te-snel-rijden, reden waarom de ongelukken daar zoo toenemen. Als dat waar is, dan heeft Holland het dus weer te wijten aan eigen lamlendigheid en achterlijkheid, want het is zeker dat men tegenwoordig in Duitschland en in Zwitserland héél strenge bepalingen en boeten er op nahoudt. De auto-bezitters zijn dan ook woedend op die twee landen, en schimpen in hun bladen (New-York-Herald en anderen) voortdurend op die boetes. Maar met dat al gaan de Duitsche Regeering en de Zwitsersche kalm voort op den ingeslagen weg. En in de omstreken van Lausanne b.v. heeft het bestuur van het Canton besloten Zondags alle auto's te verbieden langs de drukker bezochte wandelwegen, op grond dat het pleizier van één voorbijvliegenden auto-bezitter wordt betaald met het verspreiden van stof en stank, waaronder vijftig voetgangers minstens in datzelfde oogenblik lijden. Opdat dus de bevolking althans Zondags zal genieten van de natuur, is deze nieuwe en zeer aanbevelenswaardige bepaling gemaakt. - Dank voor de vriendelijke woorden over mijn gezondheid, die heel voldoende is in dit heerlijke klimaat.

Nevermind. - Ook U wil ik dadelijk antwoorden; menschen die verdriet hebben gaan vóór. - Ja, die verandering in Uw leven moet wel gebeuren als het uw kind geldt, dat vind ik ook. Maar daar gij uw tegenwoordige betrekking zoo ellendig vindt, zal het, dunkt mij, toch wel eene worden die ten goede leidt, vooral als gij er wat bij kunt verdienen met de pen of anderszins. - Het mgez. stuk met de bewuste bijvoeging moogt gij gerust plaatsen in de Lelie. Zelve weet ik iemand, van wie ik de thee ook heb, die er heel wat mee verdient op die wijze. Zij heeft echter een grooten familiekring, en iedereen heeft haar er mee geholpen, en om haar flinkheid en er vooruitkomen (zij is óók iemand van Uw stand en afkomst) zóó bewonderd en aangemoedigd. - - Ook met uitzetten (linnen-depots) schijnt aardig wat te verdienen te zijn, als ge er eenmaal mee aan den gang bent. Maar ik moet eerlijk bekennen, dat ik-zelve niet begrijp hoe iemand daarin slaagt, met het oog op de velen die in dit vak van depots-houden scharrelen. - Met Uw ontwikkeling, aanleg, en vlugheid zou ik denken dat er met de pen, vertalingen, enz., nog méér valt te verdienen. - Ik begrijp uit Uw schrijven, dat gij dus verhuist naar den Haag, wat ik een felicitatie waard vind, vergeleken bij Uw tegenwoordige woonplaats. - Voor Uw kind is dit in elk geval de beste oplossing. Dat zwerven bij vreemden kan toch niet anders dan akelig en eenzaam voor haar zijn. - Ik wou dat ik U een beetje hier had. Ik zou U zeker wat opvroolijken. - Is er geen kans op dat gij het zoo ver stuurt ter eeniger tijd? - Reizen is tegenwoordig zoo duur niet, ten minste buitenlands, waar men best derde klasse kan reizen; dat doen zooveel toeristen. - Ja, ik óók wordt altijd nijdig als de menschen zooveel leelijke dingen zeggen over de zoogenaamde bekeerings-pogingen in Roomsch-katholieke gestichten. In Bonn heeft niemand, noch de dokter, noch één der nonnen, (en mijn speciale zuster was bijna dweepziek-streng van opvattingen), ooit in die vijfmaanden eenige van zulke pogingen beproefd, noch op mij, die ziek was, noch op mijn vader of mijn vriendin die gezond waren. Als wij religieuse gesprekken aanvingen, antwoordden ze steeds eerder gereserveerd dan met begeerte tot ‘bekeeren’. 't Is daarenboven zulk een aanmatigend verwijt van de protestanten, waarmede ze m.i. bewijzen hun eigen zwak staan, hun angst voor den invloed en de beteekenis van het R.-K. geloof. Want doen zij zelf het dan niet evengoed, het ‘bekeeren’-willen, als ze er 't een of ander geloof op nahouden? - Ik heb tengevolge mijner boeken heel wat brieven, bezoeken, enz. gehad van personen die me wilden bekeeren tot hun eigen geloofs-opvattingen, en daaronder waren de minderheid van R.-K. zijde en de méérderheid van protestanten, orthodoxen, moderne dominees, theosofen, spiritisten, spiritualisten. - Waarom mogen die allen wèl probeeren wat ze den Roomsch Katholieken zoo euvel duiden? Ze zijn bang voor hun kracht van invloed! En wie bang is, verraadt zwak-staan. In Bonn zelf kwam me dikwijls een lieve protestantsche dame opzoeken, die daar woonde, van hollandschen afkomst, mij door haar familie bekend. Zij wou mij bekeeren, waarschuwen tegen dat Roomsch-Katholieke hospitaal! Waren de Roomsch-Katholieken, die haar zeer goed kenden als protestante, bang voor haar invloed? Neen ze lieten haar ongehinderd komen en gaan! Wie stond hier het sterkste, zij, de Roomschen, of de protestantsche dame? - Ik kan me dan ook best begrijpen dat U de atmospheer van dat ziekenhuis weldadig aandoet als gij er komt. Mijn vriendin is over dat in Bonn met de meeste bewondering gaan denken, nadat zij er gekomen was met grooten tegenzin tegen die Roomsche omgeving -

Het opgewekte echt-vrome en daarbij opgewekte nonnenleven had haar geheel en al tot andere gedachten gebracht. - Ook begrijp ik heel goed, dat de zieke daardoor is gekomen tot een terugkeer tot vroegere geloovigheid. Zonder twijfel zal dit zijn lijden verzachten en hem kalm stemmen.

Ik heb van U nog ‘Men’ en een nog niet gelezen dramatische schets, anders niets. - Hartelijke groeten.

Excelsior. - De volgende week beantwoord ik uw vragen. Nu gingen Moeder en Nevermind voor, daar er niet véél plaats is deze, week voor de Correspondentie. Hartelijke dank voorloopig; wat een leuk plaatje boven aan! Het bewuste cadeautje siert al mijn nieuwe omgeving hier, als een vriendelijke herinnering èn aan het verleden èn aan de geefster.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.