De Hollandsche Lelie. Jaargang 20

Brief uit Londen.

De vacantie is over. Bijna overal, op alle kantoren, in alle zaken, in de meeste plaatsen, zijn de stoelen weer bezet. Het weer is zeldzaam heerlijk - een herfst zóó mooi, met zooveel zon en heldere lucht, als men zich maar zelden droomt. In de Augustusmaand, in die over-heete dagen, toen de melk zelfs schaars werd, en men bang was voor een ‘melk-nood’ vielen de groene, dor-groene







bladeren bij honderden van de boomen. Hoe eigenaardig was dat gezicht! De tuinen te zien bezaaid met groene bladeren, door de heete zon als 't ware levend verschroeid. Dat geheimzinnig getik en geknetter als de fiets over de weg reed, deed denken aan October.

[p. 251]

Mail day. Sailors devouring our paper ‘ashore and afloat.’

En nu - nu zijn de wegen zonder afgevallen loof, en wat aan de boomen nog is blijven zitten, verdort maar héél langzaam, terwijl hun groote vijand de ‘herfststorm’ nog niet is komen aanwaaien. En zoo genieten we nu van een na-zomer, die verrukkelijk is, en in 't geheel geen bode van den mistigen winter lijkt. In welk een opgewekte stemming zal er morgen, Zondag, in vele kerken gedankt worden voor den oogst! Werkelijk het doet goed, te lezen van die ‘Harvest Thanks-giving Services’ die zullen worden gehouden! Terwijl ik dit schrijf zijn in de kerk hier tegenover de handen ijverig bezig om met ‘aren’ en lijsterbes, met koren en vruchten, de ruimte te versieren.

't The sailors' rest, Portsmouth. A friendly meeting with my sailor lads.

Wat zal dat een merkwaardig bonte aanblik zijn! Maar zeer zeker een manier om de gemeente vooral de kinderen in de rechte stemming te brengen, en dan, de gedachte, dat al dat heerlijke fruit en die prachtige bloemen straks door kinderhanden naar de hospitalen en kinderhuizen zal worden gedragen, doet goed.

‘God danken voor den oogst’ is in dien bizonderen vorm nu eenmaal een Engelsche gewoonte.

De hospitalen worden toch bij iedere gelegenheid bedacht en bezocht.

De sympathie voor dergelijke instellingen is over 't algemeen groot.

Hoe vaak komt er niet een kinderhandje met een busje voor één der plaatselijke hospitalen bij de deur om een gift bedelen. En in bijna alle winkels, groot en klein, vindt ge diezelfde houten busjes staan, met een vriendelijk verzoekschrift er op! Er is dan ook zoo enorm véél noodig! Ik was dezer dagen nog in het ‘Royal Hospital for Incurables’ te Putney, een enorm gebouw, waar 210 patienten worden verzorgd. De tuinen die het omgeven zijn o zoo prachtig, en wel geschikt om tea-parties op te houden. Wat dan ook 's zomers geregeld gebeurd. Is het niet een allervriendelijkste gedachte van de bestuursleden om garden-parties te geven in hun eigen tuin? Daardoor kunnen zooveel invalide ouden en jongen er van genieten!

‘Ik zie het van uit mijn venster, vertelde me een zieke, en dat is al een heel genot. En de lekkernijen worden naar ons toe gebracht, naar allen, die niet gaan kunnen.’

‘En soms,’ vervolgde mijn oudje, ‘soms geven de dames een “garden-party” in hun eigen tuin, en zenden rijtuigen voor de zieken om er heen te rijden. Maar ik ben in geen 10 jaar uit het gebouw geweest.’

Ik luisterde en ontroerde. In geen tien jaar uit het gebouw geweest - en de zieke in het naaste bed in geen 20 jaar uit de kamer, en bijna nooit uit bed... Vreeselijke ondragelijke gedachte voor een gezond menschenkind - maar terwijl ik nog in gedachten was, hoorde ik de oude zieke fluisteren: ‘but God fitts the burden to the back and the back to the burden.’

Ik keek op, zij glimlachte - ze had mijn innerlijkste gedachten gelezen.

Ongeneeslijk te zijn - 't is ontzettend, maar ongeneeslijk en verlaten - is nog veel grooter schrikbeeld.

En vandaar, dat dit prachtige estate ten ge-

[p. 252]

Where the letter to mother is written.

schenke werd gegeven om ongeneeslijke zieken te helpen en te verzorgen, en zoo van een lusthof voor eigen genoegen te worden omgetooverd in een paradijs voor den arme ongelukkige die zichzelf niet meer kan helpen en een last zou worden voor een meestal arme omgeving - in ieder geval zich als een ‘last’ zou gaan voelen. En verbaasd staat men over de groote liefde en opoffering van zoovele ‘werkers’, vrouwelijke en mannelijke, die onder allerlei vormen de zieken komen opfleuren. Ze vertellen U daarvan met schitterende oogen. ‘Ziet U,’ zei een zieke, toen ze me vertelde van een dame, die iederen Zondagmiddag in haar kamer (die ze met 2 invaliden deelt) komt voorlezen, en wat van de buiten wereld komt vertellen: ‘It is not the reading, but the kindness they bring in

A Daily Scene at the Royal Sailors Rest, Portsmouth. - Sailors Booking Beds.

the room.’

Zou er ooit genoeg van dat soort ‘kindness’ in de wereld kunnen worden rondgedeeld?

Waarlijk een gezonde ziel wordt er zuiverder gestemd in die ziekekamers, naast die ziekbedden, bij 't zien in die geduldige oogen! -

En dan een kinderhospitaal in te gaan, is een héel eigenaardig loonend werk! Vooral een home, zooals er maar éen in Londen is, en wel een Invalid children's Hospital Home.

Wat zijn er geen kinderhospitalen zult ge zeggen, dan zijn wij verder! O ja, er zijn er, maar dit is een Home, waarnaar de doctors al lange jaren hadden gevraagd, nml. één waar kinderen nà ziekte of operatie, of bij zwakte of ongeval - konden worden opgenomen, om weer sterke flinke kinderen te worden, niet een Convalescent Home, waar ze na een maand weer plaats moesten maken voor anderen, beter of niet - maar een tehuis waar ze bleven zoolang als dit door de nurses en doctors noodig werd geoordeeld - totdat de rozen weer op de wangen waren getooverd, en de ledematen weer hun volle gebruik hadden teruggekregen.

Dat lijkt heel eenvoudig, en toch tot voor enkele jaren bestond er zoo iets hier niet. Toen echter ‘Mrs. Hampson's Rescue Home for girls’ door de ziekte van de stichtster buiten werking werd gesteld, meenden de mede-arbeiders beter te doen het van bestemming te veranderen, en met raad en goedkeuring van de energieke en liefdevolle vrouw, er een tehuis van te maken voor zwakke kinderen. Een groot succès blijkt dit plan te zijn. Zie die 18 kindergezichtjes eens aan, die, de een meer, de ander minder al weer een rose-gelaatstint beginnen te krijgen. Zie ze spelen in de groote tuin, of de invaliede kindertjes buiten liggen - met speelgoed en makkertjes en vriendelijke zorg, en bloemen - om hen. Zie ze aan tafel, vragen voor ‘a third helping of dinner’ please - die kleine hummels, die thuis nooit eetlust hadden - en ge leest de uitkomst van het werk op hun gezichtjes. Sommige kinderen blijven jaren, totdat ze weer gezond zijn en loopen kunnen - andere eenige maanden, maar nooit wordt er een kind half-beter of zwakjes weer naar huis gezonden, als de ouders teminste niet dom zijn en de kleinen

[p. 253]

terughalen. Want dwang is natuurlijk buitengesloten. De meeste kleinen worden door liefdadigheids instellingen er heen gezonden b.v. door Toynbee Hall, of door Miss Humphrey Ward's toedoen - andere door particuliere personen. Voor ieder kind wordt 4/ = f 2.40 per week betaald. Een Hospital Nurse staat aan 't hoofd, onder een bestuur en 3 jonge nurses werken onder haar, buiten de dienstmeisjesstaf, maar die hebben met de kindertjes niet te maken. Het Hospital Sunday Funds gaf dit jaar een gift aan het Home, wat voor zoo'n kleine inrichting een groote triumf is, een bewijs van appreciatie. Het Home is geheel unsectarian maar wordt in zuiver liberalen zienswijze geleid.

Our three sailors' rest's (Devonport, Portsmouth and Keyham).

Bloemen overal - en speelgoed, en vroolijk gelach en gefluister - een Zonnebundel van liefdestralen zag ik, als 't ware neergevallen in die ruime, heldere kamers en op dat groene grasveld.

‘Wil je hier nog een maandje blijven,’ vroeg ik aan een Hollandsch bleekneusje dat er ook weer roode wangen moest krijgen - en hij antwoordde alleen met een blije schittering van zijn groote bruine kijkers!

Waarlijk verlegen wordt men er bijna onder, zooveel prachtig werk wordt er in de wereld gedaan - en van zoo weinig wordt maar evèn buiten d'eigen kring melding gemaakt. En toch, al ben ik een vijand van loftrompetters - is het niet goed om te hooren van dien arbeid die eeuwige vruchten afwerpt - en geeft het geen opwekking aan ons allen, en een warm gevoel van ook ‘meer-willen-doen’, als we ervan hooren vertellen door een enthousiaste ziel?

Wel, dan moèst ieder weten, wat b.v. Miss Weston voor de Janmaats doet! Hebben wij dan ook geen matrozen, en hebben onze matrozen ook geen moeder, die hem volgt in moederlijke angst, en zorg - of haar woelige jongen met toch o, zoo'n hart van goud - maar o, zoo zwak - niet ten onder zal gaan?

Miss Weston is als General Booth en Dr. Barnards een van die groote werkers in den wijngaard, die hun eigen taak geschapen hebben.

‘Ik heb altijd van de “Blue Jackets” gehouden,’ schrijft ze - ze zijn zoo ‘true blue, like the sēa, he sails upon; and like the gun that he serves, he is sound metal’.

‘Ik begon met een brief te schrijven aan een jongen man, die me zei: “ik krijg nooit iets met de mail, dat is zoo'n vreeselijk verbaten gevoel, wil U me eens schrijven, als ik een haven binnenloop?”

Dat deed ik - en weldra kreeg ik allerlei aanvragen om brieven van “blue jackets”. Ik schreef hen opgewekt, en over ernstige dingen, hoè ze een Christelijk leven konden leiden, over onthouding, over hun land, hun thuis - in één woord - een brief aan ieder afzonderlijk. Maar zooveel aanvragen kwamen er, dat ik ze met de pen niet meer schrijven kon.’ Enkelen uitgezonderd - werd nu de

[p. 254]

‘Monthy letter’ gedrukt. De eerste oplage was 500, de tweede op aanvraag, eenige duizenden, en verleden jaar zijner 100 91000 copies verzonden. Ieder exemplaar heeft het persoonlijke adres van den Sailor. Ze volgen hem overal op alle schepen, in alle landstreken. Ieders gaan en trekken is nauwkeurig op boek gesteld door Miss Weston en als er een exemplaar hem niet bereikt - krijgt ze vriendelijke klachten!

Bij de brief - die hem moet sterken in 't goede - gaat een eenvoudig geïllustreerd maandschrift - exprès voor hem geschreven - door éen van Miss Weston's mede arbeiders! De vreugde, die het binnenkomen en ronddeelen van de Monthly letter en van de ‘Ashore and Afloat’ medebrengt moet aandoenlijk zijn. Zie maar de blije gezichten op het plaatje! Onnoodig er veel bij te voegen!

Eens gingen de schepen H.M.S. Alert en H.M.S. ‘Discovery’ op de Noordpool Expeditie on de sailors kwamen Miss Weston vragen: hoe ze hun brieven nu zouden krijgen, want geen mail zou hen bereiken. Een matroos antwoordde zelf: ‘I'll tell you, I have it; Miss Weston can get letters ready for, let me see two years, ah ead, and then, come what may, will sure to have enough. They can be put up in packets for each month, and stowed away in a couple of chests, one for each ship; will take them, and they can be served out once a month; it will be almost as good, as if a mail came out from old England’.

Welnu, die raad werd gevolgd - en Janmaat had ver van huis een ‘moederlijke brief’. Want de jongens, oud en jong noemen haar graag ‘Mother’, vooral sinds ze die prachtige ‘public Houses without drink’ voor hen heeft gesticht in de voornaamste havenplaatsen. Wie er van leest, hoe ze dit levenswerk begon, om ‘the blue jackets restless as quicksilver’ bijeen te krijgen - kan niet nalaten haar groote tact en kennis van 't jongenshart te loven! Met cake en tea, in een warme keuken, hadden we de eerste samenkomst in Devonport - nadat onze Zondagmiddag bijeenkomst in een kale zaal schipbreuk leed - en de jongens zaten tot in de vensterbanken. Zóo werden we eerst een klein troepje - maar de keuken was gauw te klein - en we moesten naar betere gelegenheid uitzien. En zie, daar komen een paar ‘goede eerlijke borsten’ op mij af, en vragen, waarom ik geen echt tehuis voor hen ga bouwen, ‘waar we altijd kunnen komen, goed eten en drinken krijgen en een goed bed. Maar, Miss Weston, please het moet zijn vlak bij de Docks, en tusschen de public Houses in -...’

En we hebben 't geld gekregen - en stichtten het tehuis - dat over-overliep van blue Jackets op den dag van de opening, en die het met ons openden met ‘hymns and prayer.’

En het bleef overloopen! Hoe ze hun bedden vinden, ‘ik wou er wel 24 uur in liggen.’ Zei er een! En vooral, dàt idee - ieder een eigen cubicle, is zóú rustig! Geen groote slaapzalen. Zie hoe ze in lange rijen hun kamertjes bespreken als ze aan wal komen! Geen sterke drank - geen bier. En Janmaat schijnt er buiten te kunnen.

En wat er al niet aan de tehuizen is verbonden! Niet alleen voor de sailors, maar voor hun vrouw en kinderen. Een bureau voor hulp, en voor het krijgen van werk, van kleeren voor de kinderen enz. enz. Door heel Engeland zijn: Girl's Navy-Brigades, meisjes, die naaien voor de kinderen van matrozen en stokers, die nog weinig verdienen, en dat alles gaat door Miss Weston. Zij is de levende spil van al het werk, en toch zij heeft het zoo ingericht, dat ze buiten haar geheel kunnen voortwerken, honderde medewerkers, vrouwelijke en mannelijke. Op den 2en Kestdag wordt er in de tehuizen groote uitdeelingen gehouden - en die honderde voorwerpen worden aan Miss Weston van alle zijden van de aarde toegezonden.

Roerend zijn de verhalen er van.

Een stervend matroos zendt haar postzegels, ter waarde van f 3.00, om ‘God's werk te doen voor zijne makkers, zooals ze voor hem heeft gedaan.’

Uw ‘monthly-letter’ heeft me tot een beter man en vader gemaakt - niet zelden schrijft een vroegere wilde Janmaat het aan zijn, zooals hij haar noemt, ‘Christian friend.’

Toen Miss Weston reisde om de vrienden van Sailors op te wekken geld te geven voor een groot Home - ontmoette ze overal moeders, die op het hooren van haar naam haar zegenden: ‘I have 5 boys at sea - they all love you.’

Ja, wat een moeder moet voelen bij het zien van de vrouw, die voor haar jongens een ‘moeder’ is, in vreemde streken - alleen het moederhart kan dat weten.

Ook voor de jongens schrijft Miss Weston nu een monthly brief, want ze zeiden: wij begrijpen de ‘mens-letter’ niet!

En hun geldbewaarder is Miss Weston, o, zoo vaak!

Met £ 80 in zijn zak kwam een matroos voor de toonbank een kop koffie vragen. - ‘I have got plenty of shiners. I have had a good pay day.’

De vrouw, die hem bediende, een zeemansvrouw, zei: ‘Verlies het niet, geef het Miss Weston in bewaring.’ ‘Dat wil ze niet doen.’ ‘O, ja, als je 't haar wilt toe vertrouwen.’ Toevertrouwen! Daar - ‘that I will, here goes,’ en hij wierp al het goud en het papier op de toonbank! En Miss Weston kwam -

[p. 255]

en nam het - en toen de zeeman naar vrouw en kinderen terugging - kwam ook de £ 80 de blije woning binnen.

Waar zou het wellicht gebleven zijn - zoo Miss Weston het niet had verzekerd? -

En dit is als 't ware een symbool. - Hoeveel goud heeft Miss Weston niet naar hunne huizen gebracht? Een soberder man, een beter vader, een gelukkiger, reiner christen. - Gezegend werd haar werk - in Gods naam ondernomen. -

Henriette baart de la faille. London.

Naschrift.

Queen Victoria ontbood eens Miss Weston op Windsor Castle om over het Sailorswork te hooren. Zij had reeds vroeger een ‘Cabin’ in het Home ten geschenke gegeven.

En Miss Weston vertelde, hoe op één avond die Cabin wel soms door 20 Sailors werd gevraagd! In the Queen's Cabin slapen!

Een Sailor, de slaapverdieping bekijkende, zag boven een Cabin staan: The Queen's Cabin:

‘Did the Queen really give this Cabin, Miss Weston?’

‘Yes, I said, there is the plate on the door: Given by Queen Victoria.’ ‘Well, he replied. I could not believe it. I've been all over the world, but I have never seen anything like this and with a sob in his throat he continued: The Queen has always been my Queen, and I would die for her any day, but now she's my Friend.’

Koning Edward en Koningin Alexandra hebben dit goede voorbeeld gevolgd en gaven ook ieder een Cabin in het Devonport's Home of Rest.