De Hollandsche Lelie. Jaargang 20

[p. 145]

5 September 1906.
20^ste Jaargang.
N^o. 10.

Hoofdartikel
Het ware Huwelijk.

The harmonial marriage is a marriage of principle - of life with life - soul with soul for ever.
The marriage of love with wisdom forms the human mind on earth, and the divine mind in the heart of Universe.
A.I. Davis (The great Harmonia).

De ziener Davis, een arme schoenmakerszoon, die niets geleerd had, doch door een innerlijke wijsheid, en hoogeren invloed verlicht en bezield werd, stichtte der wetenschap een gedenkteeken in zijn groot werk: The great Harmonia^*), waarvan geleerden zeggen, dat het boven hun begrip gaat, hoe één mensch in zulk een mate alles kan omvatten.

Veel is er geschreven over het vrije huwelijk, doch wij zullen deze benaming voor misduiding vatbaar, niet gebruiken en haar veranderen in het: ware Huwelijk, de vereeniging van wijsheid en liefde, van ziel met ziel, van het ideale huwelijk, waarvan de geestelijke band niet wordt ontwonden in het volgend leven.

Hoewel deze tijd nog niet rijp is voor het nieuwe huwelijk, zoo kan men het eens zijn met Ellen Key, die voorspelt, dat over jaren, zij het eeuwen, niemand er meer iets vreemds in zien zal, dat vrije menschen zich vrij vereenigen, in dien zin dat alleen ware liefde hen kan binden.

‘Zij, die elkaar beminnen, zijn man en vrouw’ - want geen weldenkend en wàargevoelend mensch kan zonder liefde toebehooren aan een ander dan met het gevoel eener diepe schaamte. En hoeveel huwelijken worden gesloten of in zelfbegoocheling - of uit eigen belang - en wat is het huwelijk zonder liefde anders dan een wettelijke verkrachting? -

Buiten het ideale huwelijk, ligt in iedere vereeniging een groot gevaar voor den onwetenden mensch.

Indien onwetendheid de bron is van alle kwaad, zoo behoeft men slechts te weten om niet te dwalen. Want iedere ziel haakt naar waarheid, doch voor iedereen is een andere weg om tot die waarheid te komen.

Het groote gevaar ligt in de blindheid die een groote liefde kan teweeg brengen. Het grootste gevaar ligt voor de onwetende vrouw in een te hoog opzien tegen den rein gebleven

*) Editors: Colby & Rich. Boston 1900.

[p. 146]

man, even onwetend als zij zelve, het elkander medesleepen op een helling die naar den afgrond voert.

In haar liefderijk oordeel over het vrije huwelijk, zegt Ellen Key: ‘Zij wisten niet dat zij zondaars waren. En zij waren ook niet altijd zondaars.’ -

Een ongehuwde kan niets anders dan zulk een zaak verkeerd beoordeelen. Haar oordeel zal òf te zacht òf te onmeedoogend zijn.

‘Zij wisten niet dat zij zondaars waren’... Dit is mogelijk. Tòch zondigen zij tegen de rede, tegen de wijsheid, tegen elkander, tegen de Ziel!

‘The harmonial marriage is a marriage of love with wisdom’, schrijft de ziener Davis, en waarschuwt dringend tegen de gevaren der zinnelijkheid, daar hij de schadelijke gevolgen kent voor lichaam en ziel.

Ook Tolstoï in zijn ‘Kreuzer Sonate’, stelt de verschrikkelijke gevolgen in het licht van dien verkeerden omgang, waardoor man en vrouw, die aanvankelijk elkander liefhadden, hun huwelijksleven tot een hel maakten.

De geheele zaak komt hierop neer, dat men de eerste beginselen van moraal en van hygiène niet kent, of in praktijk brengt. Indien dan al niet een gevoel van eigenwaarde de vrouw terughoudt, zoo laat de meest gepermitteerde zucht tot zelfbehoud haar omzichtig maken. Laat zij weten dat de zonde haar vroeg oud, leelijk, onvermogend en krachteloos maakt. Laat zij werken lezen als van Aug. de Morsier ‘Frauenrecht und Geschlechtsmoral’, laat zij kennis nemen van het bekroonde werk van dr. Burlureaux ‘wat volwassenen weten moeten’.

Geen moeder moest haar kind onwetend laten vóór het ten huwelijk gaat, en al is het hard den sluier der onschuld te verscheuren voor de nog reine meisjesoogen, beter één oogenblik van wreedheid dat de moeder licht door haar liefde en wijsheid zal kunnen verzachten, dan in de toekomst jaren van berouw, van krankheid, van lichamelijke en geestelijke onmacht.

Daarom is de vrije liefde een zoo gevaarlijke theorie voor onervarenen, omdat, in een band zonder samenwoning, zonder dagelijksch verkeer, man en vrouw elkander blijven zien in een bizonder waas, zoo prikkelend voor de begeerte. Het zoogenaamde vrije huwelijk is soms niets anders dan vermomde zelfzucht, terwijl het ware huwelijk de begeerte regelt en in den baan der hoogere vriendschap voert.

De zonde komt niet tot ons met het gelaat dat zij moest dragen. Zij heeft vele maskers waarachter zij haar bedoelingen verbergt, en door een schoonschijnende gedaante aan te nemen, wordt menig onwetende verleidt. Door beroemde auteurs wordt de zinnelijkheid verheerlijkt en op den troon gezet, terwijl zij niet weten welk onherstelbaar kwaad zij stichten.

Péladan laat Père Alta zeggen:

‘Les caresses conjugales sont permises pour s'exciter à rendre le devoir du mariage, mais non pour autre mauvaises fins.’

De woorden van dezen priester doen mij denken aan die van een anderen geestelijke (zeker heeft hij er nu spijt van in de geestenwereld) waarmede het gebruik van alcohol wordt vergoelijkt.

Zeer sterke gestellen zullen wel niet ten gronde gaan door die geringe toestemming; toch weet ieder dat alcohol een zenuwvergift is.

‘Het is voor den zwakke gezegd, meent gij misschien ‘opdat hij zich niet te buiten ga.’

Dit zijn zoo van die ‘accommodements avec le ciel’ waarvan Tartuffe spreekt.

‘Volgt uwe begeerten niet na, en hoedt u voor datgene wat u lust bereidt,’ zegt de Schrift.

Ziedaar de woorden der liefde die wijsheid is, der wetende liefde.

Niet plotseling wordt de mensch overwonnen, maar langzaam, stap voor stap, en juist door deze schikkingen met het geweten. De stem van God in ons wordt verdoofd, het oordeel langzamerhand verkracht, de meening over goed en kwaad verduisterd.

Als grimassen uit een gebarsten spiegel staren ons de beelden aan van deugd en ondeugd. Dit is de strijd, waarin de aldus aangevallene niet gaat tot de éénige hulpbron: tot de Opperste Wijsheid, die alleen weerhouden en leiden kan.

Men begint met aan te hooren hoe het kwade wordt geloochend.

‘Wat is goed, wat is kwaad?’ zegt de onwetendheid, en haalt de schouders op over het woord zonde. ‘Liefde kan niet zondigen....’

Zonde? - hoe ouderwetsch! -

Wanneer gij een kostbare vaas hebt, die voor uw oogen wordt gebroken - wat is dan uw eerste woord? Hoe zonde! - Hoeveel te meer voor de menschelijke ziel, het kostbaarste dat wij op aarde kennen.

[p. 147]

Hoe vaak wordt door Christus het woord zonde gebruikt om de menschen te waarschuwen.

Tot de kranken, die Hij genas: ‘gaat heen en zondigt niet meer,’ tot de gevallen vrouw, die Hij van steeniging redt: ‘ga heen en zondig niet meer.’

Er is maar één weg om aan al de gevaren waaraan men schuldig en onschuldig blootstaat te ontkomen: de volmaking van den mensch. Kennis, wijsheid, liefde voert tot reinheid. Wijsheid is vroomheid.

Het is de wijsheid, die wij dagelijks moeten afsmeeken, opdat wij geschikt gemaakt worden te getuigen voor de waarheid, niet met ijdelen woordenpraal, maar voor de naakte, eenvoudige waarheid, zooals zij is, om lichaam en ziel beiden te redden.

Het ware huwelijk, de vereeniging van wijsheid en liefde, het harmonische huwelijk waarvan Davis spreekt, zal den mensch verlossen van de gevaren der zinnelijkheid hem dankbaar de weldaden doen aanvaarden, hem in de mogelijkheid stellen de geschonken gaven, talenten en krachten op het schoonst en nuttigst te gebruiken.

Het ware huwelijk, het éénige wettige huwelijk - vereeniging van ziel - geest en lichaam.

Door de geestverwantschap verkrijgt het huwelijk de ware beteekenis, de eenig mogelijke heiliging.

Door den zieleband wordt de aantrekking der zinnen geadeld.

Voorzichtigheid, kennis, wijsheid zal wet en regel zijn.

Kenden allen de zegeningen der vereeniging van wijsheid en liefde, deze aarde die voor velen een dal van tranen is, zou worden herschapen in een paradijs.

JOS. GIESE.