De Hollandsche Lelie. Jaargang 20

[p. 7]

Ingezonden stukken.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.

I. Een groote nood. door een vrouw.

Mijn hart is dood! - Wie zal het begraven?
Wie zal het kisten? - Mijn hart is dood!
Vaak schroeide het van dorst en géén kwam 't laven,
De honger verteerde 't, geen schafte brood....
Mijn hart is dood! Wie zal het begraven?
Wie zal het kisten? - Mijn hart is dood.

Ja, Gustav Frenssen, gij, auteur van ‘Hilligenlei’, gij doorziet het vrouwenhart! Gij weet, wat het daarin verbergt!

Ja, een nood is het, zeg ik u, een groote nood!!

Zeg het aan de leidsters der vrouwenbeweging, zeg het hun, dat er een groote nood is onder hunne zusters! Zeg hun, dat het vrouwenkiesrecht niet noodzakelijk is, zeg hun, dat de vrouwen er niet naar smachten, om een stem te mogen uitbrengen, zeg hun, dat 't niet dàt is, wat hun ontbreekt, zeg hun, leg het hun uit, dat zij een andere verbetering willen in hun lot! Zeg hun, dat er een andere toestand moet geboren worden, willen zij vrede hebben in hun bestaan, willen zij bevrediging hebben van hun zijn! Vraag hun, om de vrouwen niet op een dwaalspoor te brengen, door zich een rad voor de oogen te draaien!

‘Het niet uitleven van hun hartstocht’, voilà la chose!

Dàt is de groote nood, waarover Gustav Frenssen spreekt en terecht!

Er komt een andere toestand... een toestand die de zedelijkheid bevordert! Zinnelijkheid is niet slecht, is iets dat aangeboren is, is natuur en moet dat onderdrukt worden, natuur zal zich wreken.

O, vrouwen, gij wilt het niet bekennen en waarom niet? Gij wilt niet bekennen, dat het leven u soms te zwaar wordt, als gij zoo eenzaam de nette burgerlijke paadjes bewandelt!

Gij wilt niet bekennen, dat gij soms dreigt te stikken van inwendige onrust en verlangen, zooals Anna en Heinke Bosje in Hilligenlei!

Gij wilt er niet voor uitkomen, dat gij eveneens als die twee meisjes soms in uw eigen prevelt: ‘Ach, kon ik me maar koesteren van een “hem”! werd ik maar vertroeteld en met liefde omringd door hem! Ach, kon ik maar bevrediging vinden voor mijn wild opbruisend verlangen daar binnen!’

Dat alles wilt gij niet bekennen en desniettemin is het wàar! Ach, de vrouwen zijn op dat punt niet veel anders dan de mannen; zij hebben even goed hunnen begeerten beiden, maar het is eenmaal fatsoenlijk en klein burgerlijk netjes, dat de vrouwen dat gevoel verbergen in de achterste laadjes van hun geheimen kastje!!

Niets laten zien van dat alles, en tòch - dóórzien door Gustav Frenssen!

Zie, die ongelukkige isolées!... vóóral als ze dames zijn, arme stakkerts! Vóóral, als zij conservatief zijn en zich storen moeten aan conventie, vóóral, als zij afhankelijk zijn van allerlei omstandigheden, dat zij niet kunnen doen, wat zij willen en waar hun hart naar smacht, dàn beklaag ik ze ten volle, pauvres âmes!!

Ach, val hun dan niet hard, als zij een stukje brood wegnamen en stalen, om hun honger, dat een hongersnood werd, te bevredigen!

Val hun dan niet hard, vooral gij, vrouwen zelf, oordeelt dan niet te hard over uwe zusteren, de nood drong, het werd hun te zwaar!... ‘Dát kàn ook niet als ‘zonde’ worden aangerekend, neen! duizendmaal neen! het was een groote nood!.......

Mijn hart is dood! - Wie zal het begraven?
Wie zal het kisten? - Mijn hart is dood!
Vaak schroeide het van dorst en géén kwam 't laven,
De honger verteerde 't, géén schafte brood....
Mijn hart is dood! Wie zal het begraven?
Wie zal het kisten? - Mijn hart is dood.

20 Juni '06.

II.

Geachte Redactrice.

Daar ik de ‘Hollandsche Lelie’ uit de portefeuille lees, kwam mij het Rotterdamsche Schetsje van Chr. v. Abcoude, getiteld ‘Kerstfeest in Donker-Rotterdam’, en opgenomen in n^o. 33, eerst heden onder de oogen.

Het ware dus dwaasheid in een ingezonden stukje hare vragen te willen beantwoorden, maar toch moet dit antwoord me van 't hart, en ik hoop dat u het op eenigerlei wijze ter kennis van de schrijfster zult willen brengen.

Als ik al die waarom's lees, waarmede zij haar stukje besluit, zou ik haar, met een bijbeltekst, willen vragen: ‘Wat, zoekt gij den levende bij de dooden?’

‘Wáárom,’ vraagt zij, ‘als God werkelijk liefde is, wordt er zoo hartverscheurend veel gebrek geleden?’

Waarom lijdt de leeuwerik geen gebrek, als hij, luid jubelend van blijdschap, opstijgt tot hoog in de lucht, om zijn wijfje liefde toe te zingen; en waarom klinkt zijn lief gekloeker zoo blij als hij in pas geploegde vore overvloed van voedsel vindt?! Is 't niet of hij zijn kameraden roept om mee toe te tasten van die volle ruif?

Wanneer ziet men dat onder menschen. Er is voedsel genoeg in de wereld. Buiten groeit en bloeit een overvloed. Kan God het helpen, dat de menschen zich bij voorkeur opsluiten in steden, die dor zijn als kale rotsen, waar geen blaadje groente geteeld kan worden? Is dat een bewijs van Zijn gebrek aan liefde.

‘Wáárom, als er staat geschreven: “God is een Man der weduwen en een Vader der weezen,” laat hij de meesten hunner in gillende ellende voortleven, wáárom als hij de jonge raven voedert moeten duizende krot-kindertjes hónger, honger, honger lijden? En als hij werkelijk op aarde is gekomen, om alle kinderen rijk te maken, waarom sterven er dan duizenden van gebrek, aangetast door de vreeselijkste ziekten??’

Waarom zoekt bij de dieren het wijfje haar eigen voedsel zoolang zij kan, en laat het mannetje slechts dan voor zich zorgen als haar toestand of de jeugd van haar jongen haar gebiedt

[p. 8]

op het nest te blijven? Gaat zij niet dadelijk weer op voedsel uit, zoodra de jongen kunnen loopen? En zou het zoo niet Gods wil zijn?

Maar indien dat Gods wil is, waarom wordt dan toch de menschenman gedwongen om levenslang geheel alléén het juk van zijn huisgezin te dragen, terwijl de menschenvrouw zich schaamt om zelfs maar gezien te worden met een bezem in de hand; of zoo ze dat niet doet, zóó arm is, d.w.z. door haar medezusters zoozeer verdrukt wordt, of zoo ge wilt zoo slecht betaald wordt, dat ze nauwelijks voor zichzelf alléén, laat staan voor een heel gezin 't brood verdienen kan.

Zou dat niet wezen, omdat de menschen wetten en conventies bedacht hebben, die met de Goddelijke wet der paring niets te maken hebben, en omdat zij deze door dik en dun toepassen op ieder die van de menschenmaatschappij deel uitmaakt?

De menschen hebben een muur gebouwd, mijn waarde Chr. van Abcoude, torenhoog, en zoo dik, dat geen straaltje van Gods liefdezon door 't hechte metselwerk kan heendringen. Die muur heet Maatschappelijke conventie, en alles wat leugen en bedrog is in onze conventioneele vormen en begrippen, is een steen geweest voor 't bouwwerk. In de donkere slagschaduw van die muur leven de menschen, en weten geen uitweg. En zij, die de schemering gevonden hebben, en 't licht zien uit de verte, worden nog tegengehouden door een dichte haag van doornstruiken, die Vrees voor 't oordeel der wereld, en Vooroordeel daar geplant hebben.

Wie den moed zou hebben deze hindernis te overwinnen, zou zich niet meer beklagen over Gods wreedheid.

Ida P.

Noot red:
Ik heb gemeend langs dezen weg het best te voldoen aan den wensch der inzendster, aan wie ik mededeel, dat Chr: van Abcoude een ‘hij’ is.