De Hollandsche Lelie. Jaargang 17

Correspondentie van de redactie met de abonnés

Mevrouw C.L. T - G Ik hoop dat U mij de nietspoedige beantwoording van Uw brief met bijdrage niet kwalijk neemt. - 't Sprak zóó vanzelf, dat ik dat artikel gráág wil plaatsen. Want ik ben het er zóó gehéél mee eens. - Trouwens, in de aristocratie is men tegenwoordig ook reeds zoover; de woorden van Vader en Moeder zijn daar weer in eere. Het is veel meer de middelklasse die spreekt van papa en mama, door velen verkort tot het vreeselijke ‘pa’ en ‘ma’. -

Ook onder dien stand, die dwaselijk zich scháámt dienstbode of werkman te zijn, wordt het hoe langer hoe méér gewoonte dat de kinderen van ‘meheer’ en van de ‘juffrouw’ (pardon, van ‘mevrouw’ natuurlijk) leeren spreken van ‘pa’. (‘Uwes pa’ en ‘Uwes ma’ zeggen deze zelfde soort menschen). - Uit reactie daartegen, niet uit een ander en beter beginsel, maar enkel en alleen uit hoogmoed, is het daarom bij de aristocratie (en wat daarop lijken wil) mode geworden Vader en Moeder weer in eere te herstellen.

Ook het andere stukje nam ik aan. - Ik dank U zeer voor Uw goede wenschen voor 1904 en voor mijn gezondheid. Door die gezondheid kon ik nog steeds niet voldoen aan Uw particulier verzoek. - U kent, als U zooveel van mij gelezen hebt, mij dan inderdaad langer en beter dan ik U. Maar door Uw vriendelijke brieven voel ik mij nu toch ook geheel en al met U bekend, en ik stel het zeer op prijs dat U mij ook in Uw laatsten brief nog méér van Uw particulier leven hebt verteld. Juist in Uw geval lijkt het mij zoo hard geen kind te hebben; - als men weduwe is. Want dan is het kind niet alleen de band met de toekomst, ‘het’ levensdoel, maar bovenal-ook het geschenk van en de herinnering aan den afgestorvene. En juist dat moet in zoo'n geval zulk een zalige troost wezen: die blijvende Herinnering aan, die levende band met den doode. - Zie nagek: corr:

M.B. - Uw versje is niet geschikt tot plaatsing.

Sympathie. Een exemplaar van het Duitsche medische tijdschrift, waarin de Bonnsche doktoren mijn trionalvergiftiging uitvoerig hebben beschreven, wil ik U gaarne leenen. U behoeft volstrekt geen excuses te maken, dat U mij dit vraagt, want ditzelfde verzoek wordt mij gedurig gedaan, en verheugt mij integendeel zéér; omdat het maar goed is wanneer de menschen, door dit waarschuwend feit, bijtijds leeren inzien dat zij soms door onkunde of onnauwkeurigheid, of beide, blootstaan aan levensgevaar en ernstige schade van hun gezondheid. - Als U het stukje in-questie gelezen hebt, zult U zich zeker zeer verbazen, en U tevens kunnen voorstellen hoe véél verplichting ik heb aan Geheimrat prof: Burkart. (Het artikel is geschreven, zooals U zult zien, door diens assistent dr: Vogel, die mij méde-behandelde.)

Tengevolge echter van die steeds voortdurende belangstelling die het geval wekt, zijn mijn exemplaren gewoonlijk alle uitgeleend aan deze en gene. En zoo heb ik op 't oogenblik niet één thuis; en zult U moeten wachten tot ik een ex: heb terug ontvangen. Ik heb er reeds over geschreven naar iemand, en hoop U dus binnen een paar dagen het nommer toe te zenden. U moogt het dan uitleenen aan wien U wilt.

Wat den hoofd-inhoud van Uw eerste schrijven betreft, lieve mevrouw ik geloof dat het niet gemakkelijk zal zijn U daarop in déze correspondentie te antwoorden. Het onderwerp is zóó kiesch, dat het zich niet leent tot openbare bespreking. Ik geloof dat ik 't eenigszins anders beschouw dan U het doet. Ik geloof dat het in een gelukkig huwelijk iets tijdelijks is, dat de vrouw, die haar man heel liefheeft, in zichzelf zal kunnen overwinnen dóór haar liefde. - Hebt U gelezen ‘Vrouwenmacht’ van Gustaaf af Geyerstam? Mij wil het voorkomen dat deze questie zéér fijn is ontleed door den gevoeligen auteur van dat mooie boek ‘Klein-Broertje’. - Indien U het boek niet kent, wil ik 't U wel leenen, en zal het U dan toezenden tegelijk met het bewuste ex van de B.K: Wochenschrift. - Als ik éénigszins kan, zal ik dan trachten U mijn meening en gevoel op dit bepaalde punt in particulieren brief uit een te zetten. -

Alles wat U mij meedeelt over Uw leven onder vreemden als kind trof mij diep; omdat het weer een bevestiging te meer is van mijn eigen vaste overtuiging dat alleen liefdevolle en verstandige ouders-zelf hunne kinderen kunnen en moeten leiden, en leeren kennen - inplaats van de zorg voor hen over te laten aan gehuurde hulp. Natuurlijk loopen er heel wat ouders rond, die helaas noch liefdevol noch verstandig en nog minder beide tegelijk zijn. Maar hieruit volgt geenszins dat zij hunne kinderen daarom maar

[p. 716]

moeten toevertrouwen aan hun onbekende vreemden; wèl dat er héél véél te verbeteren valt aan de hedendaagsche ouders zelf. En zeker is de tegenwoordige tijdgeest allerverderfelijkst, die aan jongen onervaren moeders aanprijst maatschappelijk werk en ‘nuttigheid’ buitenshuis, terwijl zij nog niet ééns in staat zijn hun eigen gezin, dienstboden, thuis, kinderen, behoorlijk in orde te houden of op te voeden. Als men rondkijkt hoe de op congressen-schetterende, in tijdschriften-kavelende, en op vrouwenvergaderingen het-hoogste-woord-voerende echtgenooten en mama's dikwijls in hun eigen huis den boel in de war sturen, schatten geld uitgeven voor een slecht-ingericht huishouden met onsmakelijk eten en slordige dienstboden, geen meiden kunnen houden langer dan hoogstens één of anderhalf jaar, hoe onverzorgd hun kinderen er uitzien en grootgebracht worden, in één woord hoe weinig zij, die over de diepzinnigste questies redevoeren, verstand hebben van of zich bekommeren om 't méést gewone en alledaagsche, dan heeft men lust het uit te schateren om zulk ‘vrouwengedoe’... Als het maar niet zoo in-treurig ware voor hare slachtoffers: man en kinderen. En de laatsten in de alleréérste plaats! Want een man kan zelf uit zijn oogen kijken met wie hij trouwt. Maar een kind kiest niet zijn eigen moeder. En daarom verdienen de ongelukkige wurmen van zulke on-vrouwen, die den moedernaam verontreinigen, het grootste medelijden. Een wijfjesdier zorgt vrij wat instinctmatig beter voor haar jongen, dan een moderne-moeder (genre-vrije-vrouw) het doet voor hare kinderen. Want een wijfjesdier verlaat haar jongen niet, zoolang zij hare hulp nóódig hebben. Wie heeft ooit gehoord van een hond of kat, met pleegzusters bij hare zieke jongen, of met kinderjuffrouwen en ‘Nurses’ etc. etc.! 't Is echter waar, dat honden en katten óók niet draven naar congressen, vrouwenvergaderingen en nuttigheidsvereenigingen, om er te speechen over ‘verwaarloosde kinderen,’ ‘zuigelingenvoeding’, ‘opvoeding in het huisgezin,’ enz. enz.! - Om zich zóó bespottelijk en inconsequent tevens aan te stellen, moet men een wijfjes-mensch zijn!!

- Ja, ik ben 't heelemaal met U eens, dat de jeugdindrukken van groot leed, groot onrecht, groote uiterlijke veranderingen, onuitwischbare sporen nalaten op een gevoelig kindergemoed. Ik voeg erbij: gevoelig. Want ik ken wel volwassenen aan wien de meest-bewogen jeugd spoorloos voorbijging, door hun koude egoïste natuur. Hebben zij 't nu maar goed, dan is het verleden totaal vergeten. Zulke menschen kan ik niet begrijpen. Des te beter begrijp ik, wat gij daaromtrent getuigt! Daarom gun ik 't kinderen ook zoo van harte, wanneer zij een zonnige jeugd hebben. Ik vind het de eerste plicht der ouders hunne kinderen zooveel mogelijk zon, warmte, liefde, te geven in den huiselijken kring! Voor later is dat een onschatbare steun in levensmoeilijkheden!

Op Uw tweeden brief ontvingt U reeds met een paar woorden antwoord. - U kunt er ook voor 't vervolg volkomen zeker van zijn, dat ik Uw brieven en Uw vertrouwen heel prettig vind, en dat het mij nooit te veel moeite is te antwoorden, of mij in 't een of ander te verdiepen. Ook ben ik de laatste, om eventueele fouten in betiteling, of wat ook van dien aard, kwalijk te nemen. Breekt U zich daarover nooit het hoofd. 't Valt mij nooit in bij zoo iets stil te staan! Trouwens, in géén Uwer brieven hebt U éénige fout gemaakt. - Over de questie of portretten lijken, is het zoo moeilijk zelf te oordeelen. Ik heb dikwijls van anderen gehoord, dat h.i. het door U bedoelde portret nog al goed lijkt. Méér kan ik er U niet van zeggen. Photo's geven m.i. altijd een heel onvolkomen en eenzijdig beeld van de menschen, vooral waar 't vrouwen geldt.

Ik dank U zeer voor Uw vriendelijke woorden aan mijn adres, en over de Lelie. Hartelijk hoop ik dat zij U zal blijven boeien; en, zooals gezegd, U kunt er volkomen zeker van zijn, dat U me steeds tot alle correspondentie bereid zult vinden, met werkelijke belangstelling. 't Zou mij onmogelijk zijn deze soort redactie te voeren, zonder wáárachtige en éérlijke belangstelling in mijn correspondenten. Vandaar dat het mij niet gauw te véél moeite is.

Nagekomen Correspondentie.

Mevrouw C.L.T. geb. G. Lieve Mevrouw. Deze bovenstaande correspondentie, die, zooals U ziet, reeds verontschuldigingen aanbiedt voor het lange uitblijven ervan, was reeds aan U afgedrukt toen ik met wezenlijke beschaming uw vriendelijken brief en de bloemen ontving. Zij kwamen zoo volkomen mooi en frisch over. De heerlijke viooltjes-geur was er nog zoo geheel en al aan. Hartelijk dank. Wat zult U blij zijn weer naar buiten te mogen, na zulk lang thuiszitten! 't Versje zal ik plaatsen. - Als ik den tijd vind, schrijf ik U particulier een briefkaart over de andere questie.

Anonyme briefkaart. - Deze opinie wordt alleen dan afgedrukt, als gij der redactie uw naam opgeeft.

Helena. - Al uw brieven heb ik gereed liggen ter beantwoording. Gij zijt nu spoedig aan de beurt. - Gij hebt inderdaad lang moeten wachten, maar van ‘vergeten’ is geen sprake. Ik weet héél goed alles wat gij mij vroeger geschreven hebt, en wat mij zoo sympathiek in U was; en uw boekenkeuze is het mij in dezen brief evenzeer; Top Naeff, -. Noordwal - Het Boefje.

Ja waarlijk, het strekt een meisje van 25 jaar tot eer, dat zij zulk een goeden, reinen smaak heeft. Ik hoop dat vele meisjes uw voorbeeld zullen volgen, inplaats van zich te verdiepen in vuiligheden en onnoembaarheden van would-be realisme.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

Sluiting red: ged: