En toch gedwongen zijn velen hier te leven, of liever gezegd: dood te gaan, in dien reuk en stank van bedorven eetwaren, in den verpestenden rook van de schoorsteenen, in de warme lucht van volgepropte straten - zonder luchtdoorstrooming.
Want van de hoofdstraten van het Oost-Eind moet ge afsteken naar de dieper liggende zijstraatjes, vandaar afslaan naar de ‘pleintjes’ wijds geheeten: ‘Skakespeare Square’ of zoo - en dan komen in de sloppen en stegen, nauw als bussen, zonder lucht, zonder zon, zonder leven! Hier waar ge de halfnaakte kinderen ziet geeuwen met ouwelijke gezichtjes, zwart als roet, vloekende straatjeugd ziet omhangen, verwaarloosde vrouwen met een bierkan in de hand van 't ‘public house’ ziet komen - de mannen hun bord met eten ziet gebruiken op de trap - omdat er geen plaats meer is in de volgepropte kamer, hier, vanwaar Dr. Barnardo's Homes zich vullen, die dag aan dag de kinderen leveren die te veel schijnen op deze wereld - dáár is het beruchte droevig werkelijke White-chapel. Met een rilling gaat ge haast angstig door die bevolkte gedeelten, waar schijnbaar meer dieren dan menschen leven in een meer dierlijk dan menschwaardig bestaan!
En waarlijk, wisten we niet bij eigen ondervinding, dat het maar schijnbaar is, de afstand van West- tot Oost-Eind, dat daar al menige brug door filanthropen is geslagen, om die armen, die verweesde kinderen te bereiken, - een hard woord over die in 't oogspringende tegenstellingen zou ons van de lippen komen!
Goddank - er wordt geholpen, en in een volgenden brief hoop ik U eens iets te vertellen van de verschillende manieren waarop menschenvrienden dat trachten te doen.
En als straks Paschen weer aanbreekt ook voor Londen, Paschen, met z'n vacantiedagen voor jong en oud, Paschen met z'n Bank Holiday voor arm en rijk, - zal dat Paaschfeest dan ook zon brengen in die gedeelten van de wereldstad?
Op Goeden Vrijdag zullen ook daar the hot Bunns worden gegeten voor ontbijt, die nu overal besteld worden, en als ik het zie aangekondigd, moet ik onwillekeurig er aan denken welk een tractatie dit voor die stakkerds zal zijn, als vader en moeder, hoe arm ook, Engelsch genoeg zijn, om vast te houden aan die oude gewoonte! En dan ook de gekookte zoute visch voor diner? Wie weet!
Dan volgt de Zaterdag, waarop vader misschien als veel anderen ‘vrij’ heeft! O, neen, ze kunnen niet als de duizenden anderen een klein uitstapje maken, maar als er toch in dat moordende drukke leven eens een vrije weekdag is - welk een weelde!
En Paschen komt!
Kerkgang?
Ik denk het niet - afgestorven aan religie zijn zij, die stoffelijk zoo misdeeld zijn - in den regel! Geen Sundayschool extraatje dus voor de kleinen...
Maar dan komt Bank Holiday! Bank Holiday, de dag voor arm en misdeeld!
Zie ze daar heentrekken in de beste plunje, die ze maar hebben kunnen vinden, naar de dichtstbijgelegen hei of vlek.
Wat een drommen van menschen! Zie ze dansen bij de vele orgels, keurig dansen, wat ge zeker niet in die omgeving verwachten zoudt. Wat een pret, in die soort Kermis, in de parken overal! Ieder heeft vrijaf, geen kantoor is open, geen winkel of bank! De tweede Paaschdag is hier geen godsdienstige feestdag, maar een vacantiedag voor heel Engeland.
Aangeplakt vindt ge op de openbare wegen, de proclamatie van Eduard, dat de Bank op dien dag gesloten zal worden, en dat die dag tot ‘Bank Holiday’ zal worden gemaakt.
En als de Bank van Engeland sluit - sluiten alle kantoren, want dan kunnen er geen zaken worden gedaan in de financieele wereld.
Extratreinen vervoeren op zoo'n Bank Holiday, die 4 maal in 't jaar wordt gehouden, duizenden en duizenden naar buiten, naar de open vlekken van de voorsteden, de z.g. ‘lungs of Londen’ die onbebouwd moeten blijven.
En de meer gefortuneerde Londenaar gaat naar de zeeplaatsen. Verleden jaar, toen wij juist na Paschen naar het heerlijke eiland Wight gingen, kwamen de meer dan volgepropte booten met menschenmassa's ons tegen. Je zoudt zeggen - Londen was leeggeloopen!
Het zeggen is, wie maar een pond in zijn zak heeft, gaat er met Paschen uit, ‘for a change’. Donderdag vóór Goeden Vrijdag tot Dinsdag maakt een aardige rusttijd voor menig vermoeid businesshoofd.
Want de ‘citymen’ weten wat werken is, en niet voor niets staan de apotheken omstreeks dezen tijd vol z.g. ‘tonics’, een on-
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd