De Hollandsche Lelie. Jaargang 17

Ter bespreking toegezonden.

‘De Hygiënische Vlugschriften’ uit ‘de Deutsche Praxis’ (vrij gevolgd door Dr: H. Pinkhof, uitgever F. Van Rossen Amsterdam) zijn nu aangeland bij ‘Gezonde Nieren.’ -

Ik geloof dat de questie van ‘gezonde nieren’ er eene is, waarover ook de geleerdste hedendaagsche medici nog steeds struikelen in menig geval; zoodat de helft van de menschheid lijdt en sterft tengevolge van nier-ongesteldheden! - Maar dat is nu voorbij! Voor 20 ct. kunt gij nu voortaan weten hoe Uw nieren gezond te houden. Gij hebt geen dokter (zelfs geen kwakzalver!) meer noodig! - Dank zij ‘de Deutsche Praxis’, en dien weldoener der menschheid dr: H. Pinkhof, die den inhoud daarvan voor ons vertaalt, zal weldra elke ziekte, een ‘overwonnen standpunt’ genoemd worden!

Wat beleven wij toch een schoonen en degelijken tijd! Vroeger kostte een consult met een knappen, zijn-best-doenden professor een aardig sommetje. Thans kennen we geen ‘leeken’ noch medici meer; we weten 't nu

[p. 515]

allemaal-zelf-wel. En voor 20 ct. kunnen we ook nog consult houden, met een heuschen dokter, over ‘Gezonde Nieren’ - ‘Gezonde oogen’ - ‘Geslachts-ziekten’ - ‘Hartziekten’ - ‘Spijsverteringsziekten’; enz. enz. - Allemaal voor 20 ct.!! -

- Hoe is 't mogelijk dat er, ondanks al dezen vooruitgang (?), hoe langer hoe minder gezonde menschen rondloopen, en hoe langer hoe meer doktoren, kwakzalvers, zieken-inrichtingen, krankzinnigengestichten, klinieken en rusthuizen voor zenuwlijders opschieten als paddestoelen!!

Tandheelkunde als wetenschap en Handwerk door R. Anema (Tandmeester, Dr. of Dental Surgery) (Leiden S.C. Van Doesburgh.) - Deze beschouwing is alleen belangrijk voor hen die Tand-arts zijn, of willen worden, en komt mij dus minder geschikt voor tot uitvoerige bespreking.

Op de Hoogte. Maandschrift voor de Huiskamer. Dit nieuwe Maandschrift is reeds met een enkel woord vermeld in de vorige boekbesprekingen. - Thans voeg ik er nog bij, dat de redactie bestaat uit: Mej: H. Verschuur Hoofd-Red: Js: Querido, J. Stamperius, W.J. Corver, Mej: O.A. Corver, ‘Tante Lize.’ - Zeurderij vind ik het, dat ook dit tijdschrift er een rubriek op nahoudt, waarin de reeds verschenen Maandschriften, met hun meer of minder belangrijke bijdragen, worden besproken en vermeld. - Er wordt te veel geschreven en te veel gelezen en te snel geleefd, dan dat de lezer van de gewone Maandschriften en consorten, nog eens weer lust zou gevoelen, zich te verdiepen in hetgeen gestaan heeft in allerlei lang-verschenen en weer-verdwenen tijdschriften, vermeld in zulke rubrieken bovendien op onsamenhangende en onbegrijpelijke wijze. - Dat is goed voor één bepaald tijdschrift, dat daarvan werk maakt zooals de Holl: Revue, maar nu iedereen dit naäapt wordt het onnoozel; en slecht-gedáán ook nog.

Ons oude Nederland door L. Penning (uitgever D.A. Daamen Rotterdam) is eveneens reeds vroeger in dit blad aangekondigd. - Thans zendt de uitgever Premiebanden rond voor dit werk, dat ik in de vorige bespreking aanbeval; zoodat plaatsgebrek mij dwingt er voorloopig niet meer van te zeggen. Zoo mogelijk zullen we in de Holl: Lelie een fragment uit deze geschiedenis van ons land overnemen. -

- Onze Letterkundigen (uitgave L.J. Veen, Amsterdam). 3^de afl: en 4^de afl: Suze La Chapelle - Roobol door Mr. M.G.L. Van Loghem; en Jeanne Reyneke van Stuwe door Frans Netscher. - De lezers van de Holl: Lelie hebben deze artikelen in de Holl: Lelie kunnen lezen, zoodat afzonderlijke bespreking overbodig is.

Lohengrin (door J.K. Rensburg. Uitgave van Johan Pieterse Rotterdam). In een fijn bandje, met blauwe lintjes toegebonden, ziet dit boekje er uit als een onschuldig dames-boudoir-cadeautje. De inhoud echter is een geleerde verhandeling, in nieuw-hollandsch, getiteld: Inleiding tot den Lohengrin-cyclus met Fragmenten uit een nieuwe socialistise Evoluutsi-Teori. - En daaraan is toegevoegd, in versmaat, de geschiedenis van Lohengrin: ‘Lohengrin: Een Cyclus van den Graal.’

In verband met het nieuw-hollandsch van dit boekje van Rensburg, moet mij de opmerking van het hart, dat de Opstellen Over Spelling en Verbuiging door Dr: R.A. Kollewijn (2^de druk, Becht Amsterdam) mij niet kunnen verzoenen met zoo'n vermoeiend-onleesbaar taaltje. Dadelijk geef ik toe, dat er in de beschouwingen van Dr: Kollewijn heel veel waarheid schuilt. O ja, onze spelling is onpractisch, onze schrijftaal is lastig. Maar wij hebben die taal nu eenmaal, en 't lijkt mij heusch niet de moeite waard, den menschen te vervelen en te vermoeien met een ‘nieuwe spelling’, die in het aanleeren en het begrijpen ervan nog veel lastiger is m.i., dan 't gebruik van het oude, ons allen-bekende schrijftaaltje. Wie intusschen in deze questie belangstelt, die doet goed den zakelijken betoogtrant van Dr: Kollewijn's Opstellen te lezen, tot goed verstand van de zaak.

‘De anti-fooien-Bond’ in Nederland (door Mars. 's-Gravenhage F.C. Doornenhagen). Mars heeft over de questie van 't gedwongen fooien-geven o.a. een hoofdartikel geschreven voor de Holl: Lelie. Een inleiding daarbij van mijn hand ging aan dat artikeltje vooraf. - Nu heeft Mars alles wat er over dat onderwerp is geschreven, ook deze inleiding van mijn hand, vereenigd tot een boekje onder den bovenaangegeven titel. Belangstellenden kunnen daarin lezen, hoe het met dezen strijd, tegen 't gedwongen-fooien-geven, ongeveer staat.

L'Art. Revue Mensuelle, Illustrée. Direction Paul Leroi en Theoph: Chauvel. - November- en December-afleveringen. - In de November-aflevering bevalt mij van de beide etsen: Jeune femme en ‘eau-forte-originale’ de laatste het beste. Twee dames zitten bij een tafel te studeeren, met hoed en mantel neer-

[p. 516]

gevallen, als in een bibliotheek of leesmuseum. Er is iets modern-realistisch in de gezichten, de houding, 't toilet; iets dat het tooneeltje doet leven! - Verder in deze aflevering een interessant artikeltje (met afbeeldingen) over Rosa Bonheur. De Deeember-aflevering geeft weer een premie: Etalon-percheron. (Evert van Muyden.) - Deze aflevering bevat tevens het slot der interessante studie van de Nolhac, over ‘Mad: de Pompadour et les Arts.’ - De naam van den auteur waarborgt de belangrijkheid van zijn meedeelingen. En voor hen, die madame de Pompadour alleen kennen als de lichtzinnige kwade-engel van Lodewijk XV, de handlangster van 't Parc aux Cerfs, is 't wel de moeite waard te vernemen, hoezeer deze wufte vrouw zich vermocht te interesseeren voor kunst en al wat daarmede in verband staat.

Een Alkmaarsche burgemeesters-Dochter door M.W. Maclaine Pont (twee deelen; Utrecht H. Honig.) - De naam dezer schrijfster van historische romans is voldoende bekend, om vooraf te weten welk soort boeken zij schrijft. 't Zijn degelijke, ietwat-ouderwetsch-gehouden, voor-iedereen-geschikte verhalen met een historisch tintje, en boeiend en prettig-geschreven. Zoovéél goeds kan men niet van alle hedendaagsche boeken getuigen!

Schetsen van Samuel Falkland (Herm: Heyermans) zevende bundel. (Amsterdam H.J.W. Becht.) Deze schetsen en het soort ‘kunst’ van Heyermans zijn algemeen-bekend, zoodat ik er niet veel van behoef te zeggen. Ik houd niet van dit soort ‘kunst’; ik geloof ook niet dat het een blijvend-soort is van echte kunst. Ik vind Heyermans plat, grof, goor. Hij ziet de dingen scherp, en hij omlijnt ze scherp, in rake beschrijvingen! Maar hij ziet alleen het smerige, het vuile, het weerzinwekkende. Hij heeft er plezier in vuil te zijn, en dat ‘kunst’ te noemen. - En zijn stijl vind ik zeer-beslist leelijk, houterig, en vervelend! - M.i. beteekent Heyermans als artist, als artist van naam, die zal blijven voortleven in zijn werk, alleen als tooneel-schrijver! Of men zijn tooneelstukken mooi vindt of niet-mooi, dáárin is wel kunst; kunst van een ander en beter maaksel dan die uit ‘Kamertjeszonde’ etc.!

Een kalender van den heer Becht (uitgever Amsterdam) bevat op sommige blaadjes ‘bons’ voor de boeken van Buysse en eenige anderen. De kalender ziet er goed uit; en de inhoud is ook aan te bevelen.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.