Van neven en nichten
Hans van Straten
Uit: Trouw, 8 november 1976; overgenomen in De Klopgeest nr. 22 (1976)
De overlijdensadvertentie voor Willem Frederik Hermans in de extra editie van De Klopgeest uit 1976 was van een ver familielid van de schrijver, uit de gereformeerde tak. Helemaal onderaan de lijst van rouwenden staat een zuster van de ontslapene, woonachtig in Wapenveld en gehuwd met een meneer Van Engeldorp Gastelaars.
Waar was ik die naam eerder tegengekomen? Heel veel later schoot het me te binnen. In Fotobiografie staat een andere overlijdensadvertentie, van 5 januari 1945, voor Hermans' grootmoeder van moederskant die model heeft gestaan voor de grootmoeder van Arthur Muttah in De tranen der acacia's en van Karel R. in Madelon in de mist van het schimmenrijk. Bij de ondertekenaars ook haar zoon, gehuwd met een dame die van zichzelf al evenzeer Van Engeldorp Gastelaars heette (Tante Betty uit de Noorder Amstellaan 55, later herdoopt in Churchill-laan; het woord ‘Engeldorp’ is ontsierd door een dubbele zetfout: de 1 is weggevallen, daar is een spatie wit gebleven en hierop volgt een s. In die tijd keken ze zelfs bij De Telegraaf uit naar de Engelsen!).
Dit is wel heel curieus. Hermans' familie is dus langs twee heel verschillende lijnen, de lijn van zijn vader en die van zijn moeder, vermaagschapt met een familie Van Engeldorp Gastelaars, een naam die je nu ook weer niet elke dag tegenkomt. Welke verklaring zou er kunnen zijn? Als de familie Hermans en de familie Van Engeldorp Gastelaars allebei Jehova Getuigen waren geweest of enthousiaste bezoekers van de Avro-landdagen of ajc'ers die hadden gekampeerd bij de Paasheuvel in Vierhouten of kermisreizigers die elkaar telkens tegenkwamen, dan had je houvast. Maar het eigenaardige is dat die mensen nu juist níet tot een bepaalde groep behoorden. Een sociologische verklaring lijkt dus uitgesloten.
Overigens waren Hermans' vader en moeder in de Eerste Helmersstraat zoals bekend beslist geen mensen voor gezellige familiebijeenkomsten. Toen Hermans' vader werd opgebeld door ‘tante Betty’ met de mededeling dat zojuist haar man - ook al een oom Wim (Eggelte) - was overleden, zei hij: ‘Dank je voor de boodschap en dan zijn we vanaf dit moment dus geen familie meer.’
Uit: Nieuws van de Dag, 8 januari 1945; overgenomen in Fotobiografie (1969)
Hermans in ‘Dood en weggeraakt’ in De laatste roker (1991): ‘De advertentie [in Trouw] betrof een verre achterneef, die ik nooit ontmoet heb.’
Auteursrechtelijk beschermd