Colloquium Neerlandicum 9 (1985)

Verslag van het negende colloquium van docenten in de neerlandistiek aan buitenlandse universiteiten

[p. 285]

Aanhangsel
Een nuttig leermiddel: polygoonnieuws uit Nederland
drs. P.J.M. Starmans

1.

Deze nieuwsfilm van 20 à 25 minuten verschijnt eens in de twee maanden, dus zes keer per jaar. Het ‘Polygoonnieuws’ werd vroeger op 16 mm-film of op video ter beschikking gesteld, vanaf september 1985 echter, voorzover ik weet, slechts op video. Vroeger was het een produkt van een privéstichting met subsidie, nu is het, zoals ik op de omslag van de videocassette kan lezen, een produkt van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, en wel van het Bureau Film, Radio en Televisie. Het laatste hier in Helsinki ontvangen nummer is nr. 2 van november 1985 (DVL/FR). De algemene titel van deze film, zoals die van het ministerie komt, is ‘In view of Holland’. Van de film bestaat een Engelse en een Nederlandse versie. Voor mijn doeleinden als docent is uiteraard alleen de Nederlandse versie van belang.

Om enige indruk te geven van de inhoud van zo'n film: vliegerfeest te Scheveningen (2 minuten), zijspanwedstrijden te Assen (3 minuten), vlindertuin in Emmen (3 minuten), fietsproduktie in Nederland (3 minuten), de Hoge Veluwe (4 minuten), vrachtauto's van Eindhoven (4 minuten), Sail 85 Amsterdam (5 minuten). Er is geen integrale tekst bij de film gevoegd, alleen een uiterst korte samenvatting op de achterkant van de cassette. Een gedeelte van de verfilmde thema's was me al van vroegere Polygoonfilms bekend, een ander gedeelte was nieuw.

2.

Deze films zijn te verkrijgen bij de Nederlandse Ambassades. De films komen daar voor korte tijd en worden dan doorgestuurd naar de volgende plaats van bestemming volgens een vast roulatiesysteem. Uiteindelijk komen de films in Den Haag terug, waar ze vermoedelijk gearchiveerd en opgevraagd kunnen worden;

[p. 286]

bijvoorbeeld een jaar later voor langere leentijd. Ik heb wel eens oude Polygoonfilms gedurende een maand of drie in mijn bezit gehad, en dan is er wat mee te doen en loont het de moeite de tekst geheel of gedeeltelijk uit te schrijven. Dat laatste is overigens een heel werk. Misschien is daar een oplossing voor te vinden door samen te werken?

3.

‘In view of Holland’ is jammer genoeg een uitsluitend Nederlandse film en niet een ‘grootnederlandse, zodat Vlaanderen niet aan bod komt. Misschien komt daar in de toekomst dankzij de Nederlandse Taalunie verandering in?

4.

De duur van de films is 20 tot 25 minuten; er zijn altijd zes tot acht onderdelen: weinig politiek, meer sport, grote evenementen, steden, nogal eens industrie, vaker ook kunst. De films waren lange tijd in zwart-wit, tegenwoordig echter volledig in kleur.

Het commentaar is goed, helder gesproken door al jarenlang dezelfde mannenstem. Dus maar één stem, wat een nadeel is, al is die stem erg mooi en duidelijk. Verder is het altijd commentaar bij het beeld, wat men ‘gesproken schrijftaal’ zou kunnen noemen. Hoewel ik moet zeggen dat de gebruikte taal de laatste jaren meestal ongecompliceerd en nuchter-realistisch is, is ze modaal gezien wat arm: er komen nauwelijks partikels en dergelijke in voor, eenvoudig omdat het geen directe gesproken taal is. Keurige, weinig spontane, uitermate goed verzorgde spreektaal, die als zodanig heel waardevol en nuttig kan zijn bij ons onderwijs in de Nederlandse taal. Toch vraag ik me af, of er af en toe ook niet via de beelden in bijvoorbeeld dialoogvorm gesproken zou kunnen worden. Dat zou de films vanuit taaloogpunt rijker maken.

Zoals al opgemerkt: dat de films zonder tekst geleverd worden is voor de docent een nadeel. Maar de films ‘In view of Holland’ zijn ook niet voor gebruik in de Nederlandse les aan buitenlandse studenten gemaakt en bedoeld. De doelgroepen zijn, denk ik, mensen die in Nederland geïnteresseerd zijn (Engelse versie) en Nederlanders die in het buitenland wonen (Nederlandstalige versie).

5.

Vanuit het standpunt van de docent: aansluitende of voorbereidende oefeningen op grammaticaal of idiomatisch terrein zijn zonder meer mogelijk, maar moeten, lijkt me, niet te overvloedig worden, om de motivatie van de studenten niet de grond in te boren. De teksten zijn middelzwaar, wel samengestelde zinnen, niet samengewrocht en gemakkelijk te vereenvoudigen. Interessant zou het kunnen zijn, de woordenschat aan het Basiswoordenboek Nederlands te toetsen. Daar heb ik nog geen tijd voor gehad.