Woord vooraf
Toen Frans M.A. Robben op 4 oktober 1991 overleed bleef zijn ‘magnum opus’ over Jan Poelman in Salamanca onvoltooid. De redactie van De Gulden Passer had Drs. Robben reeds bereid gevonden om een bijdrage te schrijven over Chr. Plantijn en de boekhandel in Spanje, voor de herdenkingsbundel Ex Officina Plantiniana (1989). Zijn enthousiaste medewerking aan de voorbereiding van de tentoonstelling Christoffel Plantijn en de Iberische wereld (1992) leidde als vanzelf tot contacten over verdere publikaties rond Antwerpen en de Spaanse boekhandel. Het was de redactie dan ook zeer aangenaam dat zijn nabestaanden het aanbod deden om (een deel van) zijn geplande monografie over Jan Poelman in De Gulden Passer te publiceren. Gelukkig bleken de kernhoofdstukken over Poelman in Salamanca en de uitgave van diens briefwisseling met C. Plantijn en J. Moretus zo goed als voltooid.
Ter vervanging van de onafgewerkte inleiding werd zijn synthese uit de tentoonstellingscatalogus van 1992 herdrukt. Voor het geplande deel over de Officina Plantiniana en Spanje zij de lezer verwezen naar het artikel in de herdenkingsbundel van 1989. Als bijlage beoogde F. Robben nog een reconstructie van de klantenkring en van de boekhouding van Poelman, aan de hand van diens winkelinventarissen van 1586, 1591 en 1592. Dat gedeelte is in de bewaarde toestand niet klaar voor publikatie. Het zal echter, samen met kopieën van het bronnenmateriaal en andere documentatie, voor onderzoek beschikbaar komen als een ‘Archief-Poelman-Robben’ op het Museum Plantin-Moretus.
De bibliografische referenties in het notenapparaat zijn beknopt. Wegens het ontbreken van een uitvoerige literatuurlijst is het de redactie niet mogelijk gebleken die verwijzingen aan te vullen. De omvang (ruim driehonderd boeken en artikelen) en het gespecialiseerde domein (inz. de literatuur over Salamanca) vereisen een arbeidsintensieve en tijdrovende speurtocht. Bij steekproeven bleken de verwijzingen overigens correct en biblio-