De Gulden Passer. Jaargang 68

[p. 169]

In memoriam H.L.V. de Groote
J. van Roey

Op 23 januari 1986 overleed te Tremelo, waar hij korte tijd tevoren in verpleging was opgenomen, Henry L.V. de Groote, 85 jaar oud.

Henry (Henricus Ludovicus Virginia) de Groote was een geboren Antwerpenaar, die het levenslicht zag in de Dambruggestraat, een straat die een échte stadsstraat werd in de uitbreidingen van de 19de eeuw, uitbreidingen die een bewijs vormen voor de hernieuwde stormachtige bloei van de Scheldestad in deze eeuw. De geboortedatum van Henry de Groote, 31 oktober 1900, maakt van hem een Sinjoor uit het jaar dat deze voor Antwerpen zo betekenisvolle 19de eeuw afsloot.

Beroepsmatig was De Groote, na studies in het Antwerpse stedelijke onderwijs en aan de Handelshogeschool van de Schildersstraat (‘den Institut’ zoals men te Antwerpen zegt), met deze eeuw, die Antwerpen als een feniks uit haar asse zag verrijzen, nauw verbonden. Het dagelijkse brood verdiende hij als boekhouder bij een Antwerps bedrijf. Maar Henry de Groote had een veel verder reikende belangstelling dan zijn beroep. Hij was een boekenliefhebber - een echte bibiofiel - en daarin kwam dan ook weer zijn beroepsbedrijvigheid om de hoek kijken. Hij had speciaal belangstelling voor cijferboeken, voor oude boekhoudkundige traktaten (en hun auteurs), oude handleidingen over maten en gewichten, muntevaluatieboekjes en dergelijke meer. Ik heb hem zeer dikwijls deze kleine,

[p. 170]

eenvoudige, onaanzienlijke drukwerkjes in het Stadsarchief zien manipuleren. En aan deze manier van omgaan met de dingen herkende men dadelijk de liefhebber en kenner: zorgzaam, voorzichtig, met grondige kennis van zaken.

In het archief, zo zei ik hiervoor. Want alhoewel hij ook in andere instellingen thuis was - ik denk aan de Stadsbibliotheek op het Conscienceplein - en vanzelfsprekend ook in het Museum Plantin-Moretus, hét Mekka van de bibliofiel, toch was hij, in mijn ogen althans, echt kind aan huis in het Stadsarchief. Vanaf het ogenblik dat ikzelf in dienst kwam, in september 1945, tot in 1985, dus zo goed als veertig jaar lang, heb ik Henry de Groote, bij wijze van spreken, bijna dagelijks in het Stadsarchief ontmoet. Toen hij nog beroepshalve actief was dook hij elke middag, klokslag kwart over twaalf, in de leeszaal op, om tegen half twee weer te verdwijnen, na een dik uur ernstige studie. Toen hij, zoals men dat heet ‘op rust was gegaan’ kwam hij een groot deel van de voormiddag doorbrengen in het Stadsarchief, soms combinerend met bijkomende bezoeken aan de bibliotheek (waar hij dan ook weer dikwijls in de week-ends te vinden was) of andere instellingen waar voor zijn onderzoek van het ogenblik interessant materiaal voorradig was. De verhuizingen van het Stadsarchief van het Stadhuis naar de Meirbrug, van de Meirbrug naar de definitieve behuizing in de Venusstraat maakte hij trouw mee, met als enig negatief punt dat telkenmale zijn geliefde archieffondsen een tijd lang onbereikbaar waren, om er, na hernieuwde installatie, met des te meer geestdrift en belangstelling weer in te duiken.

Hij had een open geest en stond voor iedereen bereid. Zijn grote vreugde, na zijn pensionering vooral, was dat hij jonge historici - of beter, historici in den dop - kon bijspringen, o.m. bij het onderzoek van boekhoudkundige dokumenten uit de

[p. 171]

Insolvente Boedelskamer van het Stadsarchief, een ongelooflijk rijke bron voor de Antwerpse handelsgeschiedenis, die, mede als gevolg van de stichting van de Universitaire Faculteiten Sint-Ignatius, met hun historische sectie, a.h.w. opengegooid werden voor en door pril historisch onderzoek. Deze jonge mensen, studenten, wegwijs maken in deze voor velen ontoegankelijke materie was, zoals gezegd, zijn grote vreugde, en hij kon uren besteden aan deze dienstverlening, of mag men niet zeggen, dit onderricht, zelfs peripatetisch onderricht, want er werd niet bij stilgezeten, maar gelopen van het ene item naar het andere, en met wijze raad en metterdaad werd de helpende expertenhand uitgestoken.

Ikzelf heb meermaals zijn grote hulpvaardigheid mogen ervaren. Als ik maar even sprak over het een of andere onderwerp dat mij boeide of intrigeerde, dan had hij gegarandeerd de volgende dag, of een paar dagen nadien, een groter of kleiner pak dokumentatie over die kwestie bij de hand, geput uit zijn eigen bibliotheek of elders, soms bladzijden en bladzijden vol, geschreven in zijn zeer eigen kleine handschrift.

Met het heengaan van Henry de Groote heeft ongetwijfeld een groot bibliofiel ons verlaten. Maar hij was meer dan dat. Henry de Groote was een vorser van formaat, die van grote betekenis is geweest voor de Antwerpse historiografie, en die, ook voor veel beroepshistorici, als lichtend voorbeeld mag worden gesteld.

Ere-Stadsarchivaris

Antwerpen