Den Gulden Winckel. Jaargang 17

Geerten Gossaert, de kunst en het christendom

MET de grootste verbazing zullen de dichters en schrijvers wel in de groote dag- en weekbladen gelezen hebben, dat Geerten Gossaert alle kunst afgezworen heeft. Niet omdat hij letterkundigen arbeid onvereenigbaar acht met zijn maatschappelijke positie - dan kon hij een voorbeeld nemen aan kunstenaars als Ary Prins, Johan de Meester, Frans Bastiaanse en zoo vele anderen - maar, en hier komt het op aan, omdat hij Christendom tegenover de Kunst vindt staan.

Eerst heeft Seerp Anema zijn op de 8oers geïnspireerde verzen herroepen, wat door zijn geloofsgenoot Wapenaar in dit tijdschrift fel bestreden werd, nu verkondigt een werkelijk groot dichter zoo ongeveer hetzelfde.

Wij laten ieder levend mensch vrij in zijne persoonlijke opvattingen; maar wanneer het Christendom weer terug wil naar de dagen toen zang en dans, ieder wereldsch vermaak uit den booze was, dan zal haar einde in een onoverkomelijk dogma wel nabij zijn.

Het is mij altijd een raadsel gebleven, hoe een werkelijk overtuigd Christelijk meisje iederen Zondag uit overtuiging naar de kerk gaat, om dadelijk na thuiskomst te beginnen met Goethe's Torquato Tasso of Iphigenie. Telkens en telkens weer vraagt zij mij bijzonderheden over opvoeringen van tooneelspelen, welke zij las en die ik zag. Zoo tracht zij zich een beeld te vormen van hetgeen zij las.

De Christelijke, Calvinistische kerk, die toch al zoo slecht bedeeld is met kunstenaars, vergeet te veel, dat de kunst het volk groot maakt, dat de moraal door het leven gevormd wordt; wellicht heeft zij vrees voor de haar onwelgevallige literatuur van het hedendaagsche moderne leven, maar dan bedenke zij eens hoe groot haar invloed vroeger is geweest en trachte liever het verlorene te herwinnen, dan door het zich afwenden van alles wat onvermijdelijk is, geheel op den achtergrond te geraken.

Geerten Gossaert schreef altijd zeer latijnsch- en griekschgedachte verzen; bedenkt hij wel, dat er ook in onzen tijd dingen zijn en gebeuren, die groot van eeuwig-levend gebaar zijn? Wij wachten beter woorden of... nieuwe verzen van den dichter par grâce de Dieu: Geerten Gossaert!^*)

JAN J. ZELDENTHUIS.

*) Wij plaatsen dit stukje gaarne, maar willen er toch als ons gevoelen aan toevoegen, dat de vraag of Kunst en Christendom (niet het vercultuurde Roomsch-Katholieke Christendom, maar het apostolische Christendom zooals dat min of meer zuiver gecristalliseerd is in het Protestantisme) voor den scheppenden kunstenaar zich vereenigen laten, niet zoo gemakkelijk te beantwoorden valt als de heer Zeldenthuis en vele anderen meenen. Dat een scherpzinnige persoonlijkheid als de dichter Gossaert hier een tweespalt voelt moet ons minstens voorzichtig maken in ons oordeel. Iets anders is het natuurlijk of wij niet gaarne zouden wenschen dat de dichter Gossaert van uit zijn standpunt een andere conclusie trok. Hoe het zij, gehoopt mag worden dat Gossaert dat standpunt eens breedvoerig zal willen ontwikkelen. (Red. D.G.W.).