Den Gulden Winckel. Jaargang 1

[p. 135]

Vlinders

François Haussy, L'heure douce. Poésies. - Paris, Librairie Léon Vanier. 1902.

BIJ den uitgever der OEuvres complètes de Paul Verlaine zijn ook deze verzen verschenen van François Haussy, die hier onopgemerkt zouden zijn gebleven, indien niet de naam van een vrouw - en welke vrouw, groote Goden?! - er aan gehecht was, van wie de wijze, Hebreeuwsche spreukenzegger niet zou getuigd hebben dat zij was ‘eene kroon haars heeren’ maar wel eene die ‘beschaamd maakt.’

François Haussy is niemand minder dan de dichterlijke huwelijksgezel van de vindingrijke mevrouw Humbert-Daurignac, die na hare schaapjes bij de Champs Elysées geweid te hebben, thans misschien hare koetjes op 't droge heeft - ergens in de Ionische zee op Paxos of Antipaxos en daar, geholpen door een teder klimaat en een tederen inborst, haren Apollo nog meer heures douces schenkt, dan zij reeds deed toen hij dezen bundel dichtte.

Het spreekt van zelf dat ieder man, wiens lot hem in de armen van een zoo vernuftige vrouw als Thérèse Daurignac voerde, een zingende tegenstelling met de schreeuwende werkelijkheid zoekt. Frédéric Humbert zocht die, bij alle verdichting waarin mevrouw zijne betere helft hem rondleidde, in de dichtkunst. De vraag rijst of de volleerde verdichteres niet L'heure douce heeft geïnspireerd ter heilzame verzachting van L'heure dure, dat zij met profetisch talent voorzag. Metrische versregels als:

Soudain, par un sentier, il fuit, la mort dans l'âme.
Il n'avait plus de goût pour ses anciens travaux.
Ah! craignez le jour triste et noir
Où le destin veut qu'on se quitte.

zouden er op kunnen doelen en gewislijk is in de dichterziel van Frédéric Humbert veel, o, zeer veel! omgegaan, toen hij, offerend op het Parijsche outer der zwaarmoedigheid, neerschreef:

A quoi bon transparence argentine et fraîcheur
S'il faut vivre ignoré au gouffre solitaire?

Maar gelijk zoovele zijner collega's, harpspelers uit de door hem bewoonde dichtwereld, zoekt Frédéric Humbert het hier beneden niet; hij zoekt het hierboven en parafraseert den diepen zin van

Wat ook knage, smart, verdriet,
Hier beneden is het niet.

in deze woorden, - van dubbele beteekenis na zijn familie-reisje naar Paxos of Antipaxos:

Si nous perdons un jour comme lui tout un monde
Nous chercherons plus haut l'oubli de notre mal,
L'infortune elle-même en ivresse est féconde,
Et nous fait plus légers pour suivre l'idéal.

Alle idealisten, zelfs de lichte, hebben gelijk. Er is voor verzen-makelaars geen kleppermansratel in de gansche wereld zoo zwaar of zij draaien hem om zijn handvat en ratelen.... ratelen.

FRÉDÉRIC HUMBERT

Mélancolie - la maladie du siècle, zooals zij dit was voor Chateaubriand en de zijnen - kàn tot een bekoorlijk peinzen in een kunstenaarsziel vervloeien en woordmuziek doen hooren als bij Lamartine, De Musset en Sully Prudhomme; maar in die symfonie ontbreekt de ratel van asch- of klepperman à la Frédéric Haussy dien ik begroet als:

Troubadour de Paris de bien des Heures Douces,
De Daurignac, tout court, le merveilleux mari,
Auteur considéré du recueil ‘Humbles mousses’.

(1 vol. 3 fr. 50)

Frédéric, die na vruchteloos de vervulling zijner wenschen gezocht te hebben in een chronometer van 1000 francs en een dasspeld van 24000 francs, zijn ideaal vindt in... een rieten hutje.

Point d'asile plus doux que l'humble toit de chaume.

Daar in dat hutje van François Haussy spelen de vlammetjes in het blinkend haardje en zingen de stemmetjes der kleine dreumesjes en de zaal

[p. 136]

van opgemeld hutteken (chaumine) wordt door zwarte slagschaduwen verlicht:

S'illumine la salle à pénombre noirâtre:

en na deze dubbele punt wordt 's lezers aandacht bepaald bij het ongemeen profetisch denkbeeld:

Là, les petits enfants deviendront des aïeux.

En door den poëtischen wiekslag zijner ‘Dame’ heeft hij als page en nederig cavaliere serviente, nu eenige weken geleden, wellicht bij zichzelven gefluisterd:

Apart mon cher secret, au page rien n'est plus.

Zijn onverstoorbaar godsdienstig geloof gaf hem, bij het herdenken zijner inderhaast achtergelaten diamanten - als leliën en rozen in dasspelden gezet - deze verheven regels in:

Le Créateur de toutes choses
Seul peut dire, quand il lui plaît:
Voici des lis, voici des roses!

en zijne vaste overtuiging spreekt uit deze verzen:

Un jour vient l'heure douce où notre âme éclairée
En elle sent tomber la fièvre du désir,

want elk dichter is een wijsgeer en François Haussy, die veel ondervond, is dus ook philosophe à ses heures. Wie geen behoeften heeft, zegt hij, lacht om nooddruft, en hopen wij voor hem dat hij dergelijk wondermensch zij.

Qui n'a point de besoins se rira de la gêne.
Laissons vers le lointain, en brisant notre coupe,

(à l'instar de feu M. Diogène)

Comme un vol de ramiers s'évanouir nos voeux.

De ‘volmaakte vreugde’, daarom zij het den aardling te doen, evenals den H. Franciscus, die tijdens zijne omwandeling op aarde eene serafinische blijdschap leeraarde en betrachtte. Zij is slechts te vinden in schuldbesef, in versterving des vleezes, in de duldzaamheid der boete, want deze Muzenzoon grift als op een marmeren blad:

Au prix de cent douleurs un seul bonheur s'achète!

Onvergankelijke alexandrijn, waaruit een spiraal van zwendelkennis, bestudeerd op het levend model, omhoog kronkelt.

De bundel van ongeveer 30 rijmstukken, legt, indien François Haussy hem niet deed schrijven door een of ander Parijsch verzen-makelaar, getuigenis af van zijne eigen impotentie als poëet. De potentie is uit het verdichtings-talent zijner betere helft gebleken. Wie als Catholiek den H. Ouwel in verzen toespreekt, moet dat, zelfs bij middelmatige dichtgaaf, anders doen dan met deze archi-banale rijmregels:

Disque de froment pur où Dieu voile sa face,
Suprême réconfort dans les routes du soir,
Par toi l'âme s'apaise et la douleur s'efface,
Pain blanc si lumineux au coeur de l'ostensoir!

In één episch en twee dramatische stukjes: La Légende de Falgoat; La Fille de Sésostris en L'ambassadrice, - de laatste, comédies de salon, in het hôtel der Humberts meermalen opgevoerd onder het applaus der slachtoffers van la Maîtresse du Logis, - komen gedeelten voor met vlotte rijmen en episoden, die, door Parijsche mondaines gezegd, opgeld zullen gedaan hebben.

En wie weet, als hij - den echten dichters in dát opzicht gelijk - verzen in zich voelt zingen en in de oorden der Ionische zee uit hare ambrosische golven de vormen ziet oprijzen eener 2500 kilo's wegende brandkast, eertijds bij de Champs Elysées tronend, wie weet of hij dan niet leise, ganz leise zal murmelen:

Ton souvenir rayonne en mon sombre destin
Comme un reflet doré dans un ciel incertain.

PIET VLUCHTIG.