Liederen en gedichten uit het Gruuthuse-handschrift. Deel 1: liederen

[p. 524]

tekstkritische noten

134

De scoonste die men scauwen mach,
De liefste die ich ye ghesach,
Ich weinsche huer heyl ende goeden dach,
Maer wie ich meyn,
Wil ich niemen doen ghewach
Dan huer allein,
Die mijns vermach ende anders ghein.⁷

Ballade. Strofe en R. omvangrijk. Slechts door herhaling van grotere of kleinere melodische zinnen (‘Lai’- of ‘Leich’-principe) is een tekstplaatsing verkregen. Andere oplossingen zijn mogelijk. Finalis-a is conjectuur. De voordracht van de lange reeks kwartnoten dient met veel afwisseling - molto rubato - te geschieden.

7 die mijns vermach, ‘die macht over mij heeft’.

[p. 525]

 

Al zocht een man .vM. jaer,⁸

 

Hier noch daer

10

So nes ghein beild so wivelijch.

 

Haer edel minnentlijch ghebaer¹¹

 

Last mir so zwaer,¹²

 

Das nie man drouch so truwelijch.¹³

 

Hets recht, groet ich mijn hemelrich

15

Dan jonstelijch,

 

Daer an dat staet mijns vruechts ghecrijch,¹⁶

 

Want ich bin huer in trauwen rein.¹⁷

 

 

 

De scoonste die men etc.

 

 

 

Wan mir gheluct ende icse can¹⁹

20

Vri scauwen an,

 

So brandich in der vruechden gloet.

 

Wanneer ich moet des derven dan,

 

Sone leift gheen man

 

Die meer bedruct es in den moet.

25

Hets recht, want zi es also zoet,

 

Des ben ic vroet,²⁶

 

Al waer al erderijch mijn goet,²⁷

 

Sonder zi, het waer tzo clein.²⁸

 

 

 

De scoonste etc.

8 .Vm. jaer: misschien iets als ‘zolang er mensen op aarde zijn geweest’; volgens de traditionele voorstelling vond de schepping van Adam plaats 3760 jaar voor het begin van de christelijke jaartelling; in 1386 was dat dus 5146 jaar geleden.

11 ghebaer, ‘gedaante’.

12 ‘legt een zo zware verplichting (om haar te dienen) op mij’; verg. lied 128, r. 37.

13 ‘dat nooit een minnaar zijn geliefde zo trouw heeft gediend als ik’.

16 mijns vruechts, hs. mijns vruecht; aanvulling van N. Geerts.

17 bijgeschreven door ζ in de door α opengelaten ruimte; beginletter niet gerubriceerd.

19 wan mir gheluct, ‘als ik geluk heb’.

26 ben: in het hs. be met een afkortingsteken (men kan dus ook bem lezen); het laatste woord van deze, door de jongere hand ζ in margine bijgeschreven regel is weggesneden; aanvulling van N. Geerts.

27 verg: Jan Praet: ‘al ware de weerelt haer alleene, / het soude haer dinken zijn te cleene’ (ed. Bormans r. 1477/8); erderijch, hs. erdrijch.

28 sonder zi, ‘zonder twijfel, voorzeker’.
waer: in het hs. w met een afkortingsteken.

[p. 526]

30

Of si dan es mijn hoochste vruecht,

 

Die mir verhuecht

 

Vor al das vruecht haet ghevens macht,³²

 

En si allein, want haer ghenuecht,³³

 

Met huerer duecht

35

Mi mach doen leven zoet ende zacht,

 

Ich wille dan stellen mijn ghedacht³⁶

 

Dach ende nacht³⁷

 

So dat huer eere si bewacht

 

Vor elken clappenden vilein.^38-39

 

 

40

De scoonste etc.

32 ‘boven alles wat vreugde kan geven’.

33 want haer ghenuecht, ‘als het haar lust’.

36 ‘wil ik er mijn gedachten op richten, wil ik ernaar streven’.

37 niet in hs.; aanvulling van N. Geerts.

38-39 ‘dat haar eer gevrijwaard wordt voor alle kritiek van roddelende boerenkinkels’.