|
| |
| |
| |
Zielelente.
Ze zaten in de dreve met hun vieren, Stanneke, Pierke, Sooke Vereke en de Nele.
't Was nog morgenvroegte... mistig met wittige wasems over grijze gronden.
Ze waren afgesproken al van 't eind der vorige week om aldaar bijeen te komen en dan naar 't Rood te gaan kersen eten op 't goed van Rik Tele z'n vader.
'n Heele wijle hadden ze daar zitten te kouten over al datgene wat ze van plan waren en volvoeren gingen, straks als 't weere meeviel en 't alles 'n goed einde nam... en stille zaten ze te pinken en te glimlachen tegen elkaar bij 't zien van al de blijdschap die hun te wachten stond.
Pierken hij, die was nog maar aanhoudend bezig met z'n zweet af te vagen van 't danig loopen dat hij had gedaan in de gedachte van niet op tijd te komen en nu zaten ze daar nog alle vier te wachten op de Wie.
Van tijd tot tijd had nu de eene dan de andere eens schreilings naar de deure gekeken ten einde van de dreve of hij z'n lachend blozend gezicht er nog niet buiten stak, maar er was daar niets te zien dan de vier witte woonsten bezijden de bane. Van achter, heel achteraan in 't laatste der vier huizekens, dàt met z'n grijze boorden van onder en z'n donkerrood dak van boven, daar woonde de Wie, daar woonde hij met z'n moeder, lang, heel lang zelfs. Wieke meende wel dat ze er altijd gewoond hadden want hij kende er al de jongens uit de buurt, en zelfs de kleine Frans, die minstens al sinds drie kermissen met z'n ouders - die manden mieken - naar de Verhoevegrachte gaan wonen was.
| |
| |
De heele knapenbend kon er eigenlijk niet goed wijs uit worden dat de Wie, die anders altijd toch nog al een van de eersten was, nu zoo lang wegblijven kon.
En ze zwegen... nadenkend altemaal, Stanneke met z'n donker oogen en z'n zwart haar en de andere drie allen blondekoppen met hun blauwe kijkers met daarin zoo 'n innerlijke diepte van hunne schuldelooze dagen.
‘Zeg Nele, zei de Stan, en hij trok 'n lang gerspijlken uit en stak het tusschen z'n tanden, we hadden toch gezeid hier te komen als de misse uit zou zijn, is 't niet’?
‘Wel ja, antwoordde Nele, en Trientje Deke die alle dagen naar de misse gaat, die is al lang voorbij’.
‘Wel laat ons hem roepen,’ zei Sooke Vereke.
‘Wacht 'k zal ik eens gaan zien,’ zei Stanneke, en hij sprong van den gerskant op, liep voorbij 't huizeke van Betteke Beuke, al neven de hage van heuren hof, langsheen de grachte van den heere De Meester zijnen buiten tot aan de vierde witte woonste. Nele, Sooke Vereke en Pierke liepen hem achterna.
Stanneke was aan 't venster gaan piepen, maar hij had er niet kunnen doorzien door al die witte gordijnen met die witte dikke duiven op.
‘'k Zie niets’, zei hij tegen Nele, z'n hoofd schuddend, en hij ging voor de deure staan, bezag ze van onder tot boven, 'n groene, met 'n zwart ijzeren klinke en 'n latte van onder voor den regen opdat hij niet binnen zou komen, binnen in de kamer.
Op de deure kloppen of de klink omdraaien dat 'n durfde Stanneke niet.
‘k Zal eens roepen..’ zei hij en hij bracht z'n lippen tegen de deursplete en hij riep: ‘Wie...! Wie...!’ en zachte klonk de klank zijner kinderstemme, zachte wijd galmend over de huizekens, door de dreve, de verre weide in.
| |
| |
En ze luisterden alle drie met hun hoofden vooruitgestoken, en zij hoorden 'n schuifelend en kloppend geruchte dichter komen.
‘Dat is hij,’ zei de Nele.
En Wieke deed open.
‘Maar, jongen, waar hebt ge nu toch zoo lang gezeten? riep Stanneke, we wachten al 'n half uur op u,’ en allen bezagen hunnen makker die zwijgend en stille, o zooveel stiller dan naar gewoonte de deure achter zich weerom toetrok.
‘Vooruit maar, mannen, riep de Pier, we trekken er op af’.
Wieken evenwel bleef staan.
‘Ik kan niet meegaan’, kwam het stillekens uit z'n mond.
‘Gaat ge niet mee?’ vroeg Stanneke verwonderd.
‘Neen,’ knikte Wieke en hij keek rond de dreve.
‘Waar moet ge dan naartoe?’ vroeg de Nele.
‘Langs ginder... van moeder...’ voegde hij er bedrukt bij. ‘Gaat gijlie maar, ik zal straks misschien wel komen...’ En hij ging door.
Zijne vrienden zagen hem zonderling achterna.
‘Wat is dat nu?’ vroeg Pierke.
‘Hij gaat naar den boschkant op...’ zei Stanneke.
‘Wat aardige, zei Sooke Vereke, hij ziet er zoo zuur uit’.
‘Ik houd toch veel van hem’, verrechtveerdigde Stanneke.
En ze gingen aan 't denken.., doch ze wisten eigenlijk niet wat denken... Ze bleven er nog eenige stonden staan staren... stil.
‘Zoo hij soms niet kwaad zijn?’ dacht Pierke.
‘Och laat hem doen, antwoordde Sooke Vereke de andere verder voorttrekkend, we zullen hem strak immers wel zien. Zie, ginder is de Rik al! Die komt ons al halen. Eh...!’
En ze draaiden allen hun hoofd om en ze begonnen te | |
| |
springen lijk paarden en te loopen om 't eerste de dreve uit, naar hunnen makker toe. die daar luide te roepen stond en te zwaaien en te wenken met z'n twee armen tegelijk.
Wieke was rechts het wegelken ingeslagen dat op de dreve uitgaf en achter de lange hoven liep van de huizen die op den steenweg stonden.
Hij had 'n stukjen papier in handen dat hij verfrompelde en vaneene trok lijk om 'n bezigheid te zoeken tot verstrooiing. Zijn bruin ruiten vestje was door aan z'n ellenbogen, z'n zwarte broek was 'n gelapte, z'n kloontjes waren wel in geenen goeden staat maar konden toch nog lange dienst doen.
Z'n moeder ging elken morgen uit werken, van in de vroegte... als 't lichte werd en de andere menschen dan naar het veld of naar de stad heen trokken. Hij speelde dan altijd gedurende die dagen - wanneer 't geen schole was bij koster Wete - hij speelde dan in de dreve en woelde er met de andere knapen, in die goede groote dreve, die blijde breede frissche, met heur oude groene grootvaderskoppen die daar dan stille te vezelen stonden en te lonken en te lachen bij al dat jonge joelen en luide gezang.
Vandaag 'n was die dreve niet die aangenaam zoete.
Wieke was uit den huize gegaan... was uit de dreve gegaan... waarhenen dat 'n wist hij niet.
Hij schreed stillekens alover de velden, horkte van tijd tot tijd 'n wijle naar de liedekens die de boomen zongen, bleef staan kijken naar de weg en weer wiegelende bloemekens, en ging dan zitten op den kant der beke... zachtjes... zitten te denken. De luchte was zoo wijdsch, zoo helder en zoo blauw waar hij ze zag... zoo schoone, zoo vreugdig heerlijk... en zijn zielken dat was zoo klein, zoo benepen, zoo zware bedroefd.
| |
| |
'n Merel begon lieve te fluiten.
Wieke horkte, keek rond, alnaar den boom waar hij zittend was, die lieve vogel. 't Was uit 'n eik dat 't liedeken klonk, uit 'n grootschen breedgetakten.
Er hong 'n Lievevrouwebeeldeken aan z'n stam, schoon in 'n klein schutkapelleken verdoken.
Wieken had het gezien en bekeek het aandachtig, vredig met 'n zacht zalig zien in z'n oogen en vergeleek het met het beeldeken van thuis op de schouwe, maar dat in den boom was 'n veel grooter en 'n tienmaal schooner. Thuis was het 'n witte Lievevrouwe en 'n wit Jesukind en in den eik had de Lievevrouw 'n breeden blauwen mantel om, 'n gulden krone op haar hoofd en 't Jezukind dat was geheel in 't rood gekleed. 'n Bidbank stond voor de Moedermaagde. 't Viel Wieke toen te binnen dat hij Ze dagelijks bidden moest. Van morgen had hij het vergeten. Hoe dát kwam 'n wist hij waarlijk zelf niet. Hij vouwde z'n handekens saam en schuchter schouwend naar de Onbevlekte bad hij stillekens z'n gebeen.
Na 'n stonde weer rechtstaande trapte hij op 'n takjen. Hij raapte het op, bekeek het, en het beziende werd hij blij.
‘O, ja, zegde hij, 'k zal hout gaan zoeken, hout om te branden en dan...’
Hij zweeg 'n oogenblik, glimlachte en 't leek of 't woord moeder kwam lispelend over z'n lippen.
‘Hout in de dreve, ging hij voort, en hij dacht aan die drie groote sture stapels die schuins over hun huizeke stonden, en hij wilde weerkeeren, maar neen... de schoolmeester had gezeid, we mogen van een andermans goed niets nemen...
Wieke ging verder.
Hout zou hij vinden onderwege, hout van de boomen gewaaid, onderwege en in het bosch. Maar van daar tot aan het bosch 'n stonden er geen boomen meer.
Hij spoedde.
| |
| |
Na 'n heele wijle schier geloopen te hebben kwam hij in het woud, 'n diep, heel diep oord met hooge boomen.
'n Windeken waaide er deur de dennetakken en ze knikten stillekens, heel stillekens tegen Wieke, 't knaapken dat met z'n moeder ginder verre in de dreve woonde...
Hout kwam Wieke zoeken, hout om te stoken, en rondziende hakte hij met z'n handeken, de grijze spinnekopnetten brekend tusschen de zwarte boomen.
‘Hier liggen er geen,’ zegde hij starre turend naar den grond, en hij ging verder... verder zoekend... voor z'n moeder.
Hij ging verder... en schoorvoetend, met z'n lipjes toegesloten en z'n oogskens naar alle kanten kijkend, schreed hij langsheen de stijve stammen, stille, zoo lijk 'n verlateling in de eenzaamheid te midden van vreemde lieden met koudkille harten die hem lieten begaan.
Daar 'n lagen ook geen takjes.
‘Geen een,’ zei 't jongsken tot z'n eigen en Wieke leunde tegen 'nen boom en 't leek of er kwam 'n traantjen in z'n oogskens piepen.
‘Geen een’, herhaalde hij en met z'n blauwe blikjes vol van zoo 'n uitblinkende begeerlijkheid bezag hij die breede boomenarmen zooveel, o toch zooveel hooger dan hij en waar er wel duizenden en duizenden twijgskens opstonden die zulk 'n goed vuurken zouden kunnen maken met zoo 'n machtige roode vlammen groot lijk de kamer thuis en waar z'n magere moeder dan zoete monkelend bij zou komen zitten en 's avonds lieve liedekens zingen en stil vertellen dan...
Hij bezag de boomenarmen en de wijde helle hemelen daartusschen, hij bezag ze lange, 'n heel lange wijle, met 'n glimlach op z'n bleek gezichte, daar stille staande lijk die arduinen engel op het kerkhof, schoone met z'n blonde | |
| |
haren en z'n diep sprekend oogen, hij bezag ze... en de zomerzonne kwam door de takken blinken en ze strooide iets verukkends liefelijk op hem weder met 'n schitterende schoonheid rondom van verguldsel op het bronsgeel der aarde.
Had hij die lange leere van Teunes' vader eens, en dien grooten kruiwagen van nevens hen om 't er op te laden... Maar Teunes' vader was niet thuis... hij zelve zou die lange leere niet dragen kunnen en de jongens die waren al verre weg.
Hij peinsde... en plots z'n kleine armkens rond de schorse slagend ‘'k ga er op klimmen,’ riep hij met 'n vastberadenheid... edoch, te gelijkertijd kwam er 'n gemommel van tusschen de boomen en ‘Wilt ge daar eens afblijven’ donderde het op den zelfden oogenblik en zoo opeens en zoo vervaarlijk dat Wieken al rillen en beven den boom losliet en met 'n dringende smeeking in z'n oogskens ommekeek.
't Was de boschwachter, 'n groote vent die met z'n vooruitgestokene vuiste al dreigen naderkwam zoo lijk om booze bengels bang te maken.
En neen, dat 'n was Wieke niet; en toch liep het manneke weg, van die woeste en wilde oogen beangstigd, toch liep het weg, wijd weg van dat leelijke bosch, verder en altijd verder, lang, heel lang, aanhoudend, wel 'n uur omtrent tot de dennen dunner werden en het 'n vage vlakte doorvluchtte om nadien te komen in 'n wei, 'n zoomlooze malsche, met zoo 'n zoete frisschige geuren.
Wieke hijgde, hij was moe, doodmoe van al dat ijlen, z'n beentjes beefden, z'n kniekens zakten, hij zat... rustend, hij zat op het groene gers en bij 't genot van al die weldoende deugd liep er 'n zalig lachen langs z'n lipkens.
‘Hoe goed’ kwam het lispelend uit z'n monkelend mondjen en met half toegelokene oogskens keek hij de vlakte | |
| |
in, naar de wijdsche weiden groen met wit gebloemt besneeuwd, naar de luchte, de helle blauwe, zacht eindeloos zacht met 'n stillen stoet van kleine hemelenkinderkens lijk schoone onschuldige schaapkens in blankbleeke kleeren die blijde voortschoven met 'n goudschijnenden mantel om, naar het woud, donker, wijdwegliggend, en naar den steenweg dichtbij met z'n dikke oude boomen die daar vredig te droomen stonden bij al dat blijde blinken van het vreugdige dagzijn. Wieke wenschte wel te gaan liggen te midden die goede frischheid, in 't geurig riekende gerskleed, zoo heel den dag door, en 't windeken laten wuiven over z'n wezen en kijken naar de vogelen die door de breede luchte vlogen en horken naar al de geruchten van uit de verre verten en stille rustend sluimeren en droomen, zoet droomen van al wat schoon was.
Maar toch, het leek of al die eikenboomen daar stonden te draaien en te dansen alsof ze voorbij liepen en omvielen en waggelden en niet wisten waar naar toe en 't hoofdeken van 't knaapken dat woog zoo zwaar of 't de luchte was die er op duwde.
‘Moeder’, lispelde Wieke en hij dacht hoe ze thuis bange zitten zou en wachtend telken stonde aan de deure zou komen zien hebben, hoe ze misschien uit zoeken was gegaan de dreve uit, den steenweg langs, aldoor de velden en in het bosch misschien geroepen had van ‘Wieke waar zijt ge toch?’
En 't knaapken keek op en rond, maar hij 'n hoorde of 'n zag z'n moeder niet.
In de wijdte boven het woud daar werd de luchte zwart.
‘Naar huis keeren...’ dacht Wieke. Hij was uit zoeken gegaan naar hout en hij had er geen gevonden. De winden hadden van nachte niet willen waaien, de boomen waren te hoog, ze hadden er hem geen willen geven... en toch 't was niet voor hem... 't was voor z'n moeder.
| |
| |
Er kwam een karre met 'n regelmatig gerammel aangerommeld, ginds alover de kasseiën van de bane, 'n karre vol zakken met hout.
Wieke kende die karre, groen, met haar grijze kuif. Ze kwam dikwijls langs de dorpstraat om naar de stad te rijden. Wieke kende de menschen, 'n vrouwken met haarblessen, 'nen blauwen voorschoot en 'n groen kleed en 'nen jongen met 'nen slappen hoed en 'nen ruiten frak.
't Manneken wilde ze wel tegenloopen om eenige handsvollen te vragen, hij wilde opstaan maar z'n beentjes waren lijk lood; 't en ging niet.
Hij zou roepen... en hij riep.
't Klonk zoo stille... Hij riep... en de karre rammelde voort en de wind die waaide en nam z'n stemmeke mee de diepe weide in. Ze hadden het niet gehoord. En Wieke stak z'n handjen uit, gezeten op z'n kniekens, bedelend - dat 'n had hij nog nooit gedaan - z'n bleek wassen handje uit, maar ze hadden hem niet gezien en de karre rammelde voort en 't weergalmend geruchte weerklonk in de verte en stierf uit... langzaam uit.
En Wieke bleef zitten, zwijgend z'n handjen uitstekend, Wieke bleef zitten en keek de karre achterna... achterna tot hij alleen nog 'n licht gedommel hoorde, verdwijnend in 't wijd der eindlooze lange boomenrijen.
Ze was weg om 't hout te verkoopen... om 't in de stad te ruilen tegen geld.
Geld, dat en had Wieke nooit.
Soms als Tante Lieze, de zuster van z'n moeder kwam en hij nen cent of bijwijlen 'n nikkeltje kreeg, dan stak hij het weg, thuis in 'n zwart doosken, neven de schouw, achter de lampe verborgen... 't Was om z'n Eerste Communie... binnen een jaar of vier.
Wieke bibberde. 't Werd er zou killig in de wei en 't manneken voelde zoo'n kou langs z'n ledekens komen.
| |
| |
‘Naar huis gaan, dacht hij weer, maar... zei hij en hij beefde, moeder zal me misschien, en 't andere kon er bijna niet uit, moeder zal me misschien nog niet gaarne zien,’ stotterde hij stillekens, heel stillekens lijk om het alleen de naast bijstaande graspijlkens toe te vertrouwen.
Weggedoken zat het zonneken achter wijde zwarte wolken en de luchte betrok met 'n sombere grauwte alover 't breede der verre landen. Peinzend bekeek Wieken het groene grondtapeet... hij was droevig.
En blijde wiegden de struische eiken en ze zongen lieve liedekens al zwaaien wijd hunne uitgerokkene leden door de luchte, en blijde waren de madelievekens en de boterbloemekens en ze zaten te knikken tegen Wieke alsof zij hem wilden troosten en bij hem wilden zijn.
En Wieke keek toe en bezag die knikkende koppekens en hij peinsde... En hij peinsde dat hij ze zoo dikwerf geplokken had, de broerkens van die bloemekens om ze dan op de bane te verkoopen aan die voorbijgingen. Dat wist Wieke nog wel, toen was z'n moeder ziek, doch nu had ze enkel koude.
En hij lachte zoetjes... en op z'n kniekens voortkruipend begon hij te plukken en z'n kleine vingerkens trokken streelend aan de tengere stengeltjes die lijk lustig in z'n handekens wipten.
En hij gaarde... en hij gaarde. Hij had al 'n heel busselken in z'n vuistjen gesloten en 'n heel wijle stond hij genoeglijk op al goudgele te staren dat scherp afstak op 't witte van z'n vingerkens. 't Was... ja 't was zelfs meer misschien dan voor 'nen bruinen cent.
Een vuur, 'n levend vreugdevol vuur ging er aan 't vonken in z'n oogskens. Hij stond op en met stille stappekens, half huppelend, spoedde hij de weide uit naar den grooten steenweg toe.
Hij keek naar den kant van waar hij gekomen was of hij | |
| |
de dreve niet zag met z'n huizeken en z'n moeder, want z'n harteken zat toch zoo blij te kloppen in z'n boezem en te zingen dat hij er van trilde: ‘Nu zal ik hout kunnen koopen... nu zal ik hout kunnen koopen...’
Zachte zegen droppels weer deur de eikentakken... het was aan 't regenen gegaan. De hemelen hongen toegesloten voor Wiekens' oogen met lage logge wolken waar blikkerende parelkens uit nederdaalden die den grond rakend slijke werden, slijke voor Wiekens' voeten en slijke verder en overal...
Op de wit gewordene uitkijkende kasseien vielen de steile stralen neder die stuitend en stekend in stukken braken om nadien bezijden van de steenen naar den aarden kant weg te stroomen en daar dan staan te rusten in breede plassen of voort te vlieten in de slooten. Wieke was doornat geworden.
De kilte zat scherpe door het dunne van z'n fraksken te dringen en schuchter schuilend onder 'nen grooten eik bekeek hij de bane, de lange, de eindelooze...
Er kwam niemand... niemand door zoo 'n slecht weder.
't Was stommestil.
Wiekens' blokken waren al vol water gekomen en beurtelings moest hij ze uitdoen en omdraaien om 't nat er uit te smijten. Hij zag omhooge naar de kruine waar hij onder stond, en 't viel water, veel water door de twijgen en hij dacht hoeveel malen het thuis toch beter was bij z'n goede moeder als hij op heuren schoot mocht rusten en slapen dan wanneer hij moede was of vake kreeg en zij heen en weer schommelde met heuren stoel al neuriend, haar lippen tegen z'n hoofdeken gedrukt... stil, bij 't vonkende vuur.
Hij dacht aan het hout en hij bezag z'n bloemekens. Z'n bloemekens, och arme, die al zoo slap hunne kleine koppekens hadden laten neerzakken en daar nu hongen lijk moedelooze wezentjes.
| |
| |
Wieke keek over de velden die daar overgoten lagen.
‘Niemand’ kwam het van z'n lippekens en hij zuchtte, het druipend vocht van z'n mouwen schuddend, zuchtte heel diep.
In de verte, ten einde der dreve lag Nemegooi, en de puntige torenspitse der grijze kerke keek te midden 'n mistig hulsel de lane langs.
Bidden... bloemekens geven... fluisterde Wieke zachtjes tot z'n eigen toen hij 't kruise bemerkte dat boven alles bleeke te blinken stond, ja, aan Jesuke's Moeder... voegde hij er plots blijde bij, en hij liep van onder den eik uit en kletsend klopten zijne kloontjes op de kasseien in de stille stilte van den grauwen regenmorgen.
Hij liep... en harder begonnen de stralen omneder te stroomen lijk wijde waterwanden.
Hij liep... en ze vielen... en zoekend naar 'n nieuw schuilhoeksken zag hij ginds 'n huize staan.
Wieken ijlde er henen en z'n blokskens plonsten verder voort.., en in de wijdte verdween het woud met z'n onzichtbaar wordende dennen.
't Knaapken bleef 'n stonde staan voor het huis, 'n groot huis met 'n groote witte poorte en twee hekkens aan weerszijden. Er waren vele vensters beneden en nog meer er boven.
'k Zal hier moeten wachten... zegde Wieke tot zich zelven en na eerst eens even de ruiten bekeken te hebben of niemand het zag ging hij op een der arduinen dorpels zitten, 'n beetje bang en naar de deure ziende of ze soms niet open ging.
Koud was het daar ook wel, maar toch... het 'n regende er niet.
En met z'n verslenst bloemtuiltjen in z'n twee handekens zat het jonge kind te droomen...
| |
| |
Starend beschouwde het den vallenden regen met al z'n uiteenspatten, z'n dansen en z'n kringen maken of blikte dan strakke weer naar den hemel, den grooten grauwtoegedikten, waar Jesuken woonde met al z'n engelen.
Plots, lijk Wieke daar gezeten was, hoorde hij 'n geruchte. 't Was 'n kloonengeklop.
't Knaapken kwam buiten z'n schuilplaatsken kijken... 't Was de Nele en Stanneke en hunne drie andere maten die terug naar huis liepen.
‘Ginder zit de Wie’ riep Sooke Vereke opeens en hij wees met z'n vinger naar Wieke.
Ze hadden hem gezien en kwamen op hem afgeloopen.
Wieken had er danig spijt van.
‘Wat zit ge nu hier?’ vroeg Stanneke meelijdend z'n vriendje vragenderwijze bekijkend.
Wieken wist eigentlijk niet wat antwoorden.
‘En waarom hebt ge die boterbloemekens nu gaan plukken? zei de Nele. Wat kunt ge daar nu met doen?
‘Als ge thuis bij ons komt, zal 'k vader nen grooten bloementuil vragen, van alle verschillende,’ zei Stanneke die wel iets dacht te raden. Hij had z'n zuster het aan z'n vader namentlijk hooren zeggen dat Wiekens' moeder er och arme zoo slecht voorzat.
‘Zeg Wie, gij blijft hier nog zitten zeker?’ vroeg de Nele ongeduldig.
‘Ja... nog wat schuilen, zei 't knaapken.’
‘Zeg, mannen, wij gaan deur, zulle,’ riep Sooke Vereke en hij liep met Pierken en Rik vooruit.
't Plaste pletsend water uit de luchte.
‘'k Zal hem strak m'n spaarcenten geven,’ besloot Stanneken in z'n eigen.
‘Salu, Wie!’ riep de Nele.
‘Kom straks eens bij mij...’ fluisterde Stanneke nog gauw in Wiekens ooren voor hij wegging, en met nen ‘Goeden | |
| |
dag, Wie’ liep hij met Nele mee, de anderen achterna, elk zijnen frak tot over hun ooren getrokken.
Had de Nele maar eens niet bij mij geweest, dacht Stanneke in z'n eigen, en had ik maar eens niet moeten naar huis komen als 't regende...
Er kwam in de verte 'n rijtuig aangerold.
Wieke stond op en wilde het te gemoet. Maar zoo 't eens niet wilde ophouden, hij kon zoo hard niet loopen.
't Kwam nader, 't reed langzamer... 't kwam op de poorte af... dichtbij... dichtbij... en plots hield het stil voor de deure waar Wieke gezeten was.
Er kwam 'n dame uit, gansch in 't zwart, met 'n kerkboek in haren arm. Ze reikte den koetsier 'n geldstuk. Deze groette, dekte z'n paard opnieuw, sprong op z'nen bok, trok met den toom, riep ‘ju...’ en 't rijtuig rolde weer en verdween.
Wieke durfde niet spreken. Hij stak z'n bloemtuilken vooruit, werd verlegen en wilde loopen gaan.
De dame had het gezien.
‘Blijf, m'n beste vriendje, zei ze met 'n zoete stemme, o zoo'n zoete dat Ons Lievrouwke schier niet schooner moet kunnen spreken, blijf, m'n manneken, ge moet van mij niet bang zijn.’
Wieke keek omlage naar z'n bloemekens...
‘Wat hebt ge daar, m'n vriendje,’ ging ze voort en er speelde 'n vreugdelach op haar wezen en ze bleef Wieke minzaam bezien... ‘Och wat zijn uw kleeren nat! zei ze plots, kom binnen, kind.’
En ze nam Wieke bij z'n hand en belde.
'n Meid met 'n witten voorschoot deed open.
‘Ge brengt gelijk 'n manneken mee, madam’ zei ze, Wieke vriendelijk bekijkend.
‘Wel ja, och arme, zei de vrouwe, 't zat hier op den dorpel | |
| |
in dien killigen regen te schuilen.’ En ze deed haren hoed en mantel af en reikte het de meid.
‘Ge moest eens voor 'n warme kom zoete melk zorgen, Christina,’ zei de dame en ze deed 'n kamerdeur open. ‘Kom hier binnen, u wat warmen tot het ophoudt met regenen,’ zei ze en ze schoof 'n stoel bij de stove.
Wieke wist eigentlijk niet wat hij doen of denken moest en zonderling keken zijne blauwe blikken die vriendelijke vreemde vrouwe aan.
De meid bracht de melk. Ze lonkte eens even tegen Wieke, wachtte 'n wijle en ging dan weer heen.
‘Drink nu maar, m'n vriendje’ zei de dame. En Wieke liet zich gezeggen, legde z'n bloemekens op tafel en dronk 'n kort teugsken.
‘Is 't niet te heet, m'n manneken?’ vroeg de vrouwe.
‘Neen, madam,’ zei Wieken heel stillekens eens even rondkijkend en naar de venster ziende of het nog regende.
Zij had er zoo'n deugd van, de dame, en ze keek hem zoo lieflijk aan en lachte hem zoo zoete toe dat Wieken haar nu ook langer bekijken durfde en 't stillekens uit z'n mondjen kwam ‘'k zou geerne naar huis gaan.’
‘Zeker, m'n vriendje, zei de dame, waar woont gij ergens?’
‘In de Zanddreve.’
‘In de Zanddreve? achter 't bosch, zoo wijd?’
Ja, knikte Wieke en hij stond op.
‘Blijf nog wat, m'n manneken, zei de vrouwe, uw vestjen is nog niet droog... Ge hebt nog kou, geloof ik, ge beeft zoo... 'k geloof dat ge niet goed zijt. Hebt ge lang in dien regen geloopen?
‘Neen madam’ zei Wieke.
‘En waar gingt gij zoo vroeg naartoe? Wat gingt ge met al die bloemekens doen?
‘Ze verkoopen om hout voor moeke die kou heeft.’
| |
| |
‘Die kou heeft? En vader? hebt ge geen vader?’
Neen, knikte Wieke, ‘'k heb maar 'n moeken alleen.’
‘Heeft moeke geen hout? Waarom koopt moeke geen hout?’
Wieken haalde z'n schouders op en hij keek naar de groote bruine kasten tegen de wanden en 't Christusbeeld te midden.
‘Is moeke thuis?’ vroeg de dame.
‘Ja, zei Wieke, 's morgens gaat zij altijd werken, maar vandaag is zij niet opgestaan en is ze blijven slapen... en... en ze is zoo boos op mij...’
En Wieke begon luide te snikken.
‘Ween niet, vriendje, zei de goede vrouwe en ze nam 't manneken op haren schoot, de bloemekens per ongeluk van tafel stootend, wat is er, spreek.’
‘Moeder wil me niet meer gaarne zien...’ snikte 't knaapken en hij wreef met z'n twee handjes in z'n oogskens.
En buiten viel kletterend de regen tegen de ruiten en woest huilden de winden deur de heen en weer zwierende boomen voor de vensters.
‘Waarom ziet moeder u niet meer geerne?’ vroeg de dame vol medelijden.
‘'k Weet niet, weende Wieke, 'k ben altijd braaf geweest. Ik heb haar geroepen en ze wilde niet hooren, niets meer tegen me zeggen, niet meer tegen me lachen. me niet meer bezien... Wieke schokte en moest dikwijls adem halen. Ik had nen boterham gekregen van Stanneke z'n broer, ik gaf hem moeder, maar ze wilde niet eten. Ik heb dan nog geroepen en aan haar hand geschud en haar gezoend... ze had zoo'n kou. 'k Wilde toen 't vuur aanmaken, maar er was geen hout meer...’
‘Kind, zei de dame en er kwam 'n droogte in haar keel, en ze omhelsde den kleine en ze drukte hem in haar armen, kind, was moeke niet bleek...?’
Ja knikte het knaapken, zonderling opziende. En de | |
| |
vriendelijke vrouwe die zuchtte... en Wieke's handekens vast in de hare nemend ‘Kind, zei ze, wilt ge bij mij blijven. Als moeken u niet meer geerne ziet, ik zal uw moeke zijn...’ ‘Neen, knikte Wieke langzaam droevig, en hij raapte z'n bloemekens op, nu zal ze mij wel geerne zien...’ en smeekend keken zijne flauwe oogskens naar die der dame waaruit zoovele, o zoovele lange tranen rolden.
Stille tiktakte 't uurwerk op den marmeren schouwsteen.... en buiten op den steenweg loeide 'n hevige storm en brak er met 'n dof kraken de stukken uit de kruinen.
Klagend bonsden de klokkengeluiden door de luchte droef slepend en traag van uit den ouden kerketoren van Nemegooi, alover de rustige dorpstraten, de velden door, de weiden langs, verre... verre... den stillen steenweg op,
Wieke ziek, ernstig ziek geworden lag te sluimeren in het groote huis op 'n blank beddeken, in 'n kamer boven, langs de bane.
Z'n handekens lagen op het deken, z'n oogscheelkens waren dik gezwollen en z'n gezichtjen was wel zoo wit als de kappe der liefdezuster nevens hem gezeten en die in 'n groot kerkboek de gebeden der dooden bad.
De gordijnen waren omlage gelaten voor het licht en op 'n tafelken stonden twee fleschkens met rood en geelgekleurde medecijnen en 'n lepelken er neven.
Twee dagen reeds was 'n doktor 't kranke knaapken komen bezoeken en telkens sprak hij stillekens aan de vriendelijke vrouwe die dan aan 't weenen was gegaan lijk toen wanneer Wieken aan 't vertellen was.
‘Hoe is 't zuster?’ fluisterde de meid boven komend.
‘Goed, Christina, zei de non, hij slaapt nog altijd.’
Beiden bleven Wieken 'n wijle bestaren, sloegen zijnen adem ga, en dan 'n telloor en twee kommen meenemend | |
| |
ging de binnengekomene op de punten harer schoenen weer terug.
‘Hij slaapt, zei de non nogmaals zachtjes tot haar eigen van haar kerkboek opkijkend en ze monkelde, en naar Onze Lieve Vrouwe ziende die van op de schouwe Wieken al glimmelachen scheen toe te kijken sloeg ze een kruis en zocht al prevelen naar de Litanie tot lafenis der geloovige zielen.
Ginds ten einde de bane, in de kerke trilde het orgel door de breede beuken en de weenende zangen te midden klagend muziek dreunden mede... droeve mede onder de bogen en de walmende wierookwolken dreven verder voort... trage... heel trage kronkelend rond 't zilveren Christikruis.
Wieke was wakker geworden.
Fletsch blikte hij rond de kamer, recht naar de deure..... Moeder was er nog niet.
Ze zou komen, zei de dame, men zou heur roepen gaan... straks... seffens... al van gisteren.
‘'k Zou naar moeke willen weerkeeren’, zeide Wieke plots.
En buiten in de verte, uit de zwarte kerkepoorte kwam 'n trage lijfstoet, gevolgd van vele vrouwen... En kinderen, knapen van uit de Zanddreve stonden stille te zien, en Stanneke die weende en Nele die deed het ook.
‘Och... mag... ik gaan? riep Wieke weer, nu zal ze mij wel geerne zien...’
En z'n hoofdeken viel neer in het zachte kussen.
Haar boek toeslagend sprong de zuster op, vaagde vele, heel vele tranen, en hemelsch mompelend nam ze Wieke's handen.
‘Hoor, zegde hij, en hij hief zijn vingerken op, 't luidt... hoor... 't is voor de mis.... 'k zou zoo geerne Jesuke gaan bidden.....’
En buiten daalde stil 'n gele kiste in eene stomme groeve.
| |
| |
‘Moeke..... moeke.....’ riep het bleeke kind. ‘Wieke...., lief Wieke,’ riep de zuster en ze schoof zacht, heel zacht haar handen onder z'n hoofdeken.
‘Moeke...’ antwoordde 't manneken monkelend.
En het was dood... dood en opgevlogen naar z'n moeder.
En ze zag het, en ze lachte, en ze zoende en ze riep: ‘Mijn kind, nooit scheiden we... Kom, ginder is vader!’
En te Nemegooi, in den ouden toren zweeg het... de klokken staakten hunne triestige tonen.
Antwerpen.
Rud. Frijters.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd