De groene linde. Jaargang 1

[p. 158]

Naar 't kasteel geweest!

Moeder zat nevens 't venster en zette 'nen lap in Jefkens schoolbroek, terwijl ze grommelend dreigde Jefken peers en blauw te slaan, den eersten keer dat hij nog op 'nen boom klom. Aan 't uitgedoofde haardvuur zat Mieken, met klein Anneken op haren schoot. Nevens haar, op moeders melkblok, zat Tisteken, en teekende met een houtskool 'nen soldaat op de wetplank, en Dorken was in de assche onder den koeiketel aan 't blazen, of er nog vuur was om patatten te bakken.

De deur gaat open, en vader, in zijn besten kiel, en Jefken, in zijn zondagsch grijs kostuum treden binnen; vader met kalmen stap, Jefken met een wip onder vaders arm door, recht naar 't viertal bij den koeiketel.

- ‘Jef, zegt vader kwaad weg, doe eerst de deur toe, en zij zoo dwaas niet!’ - ‘Jef, zegt moeder even kwaad, had ik geweten dat uw broek weeral zoo kapot was, ge zoudt niet meegegaan zijn.’

- ‘'t Is nogal goed dat ge 't niet gezien hebt, denkt Jef stil, en luidop erbij - want dan had ik geenen borrel...’

- ‘Jef, is 't nu gedaan met uw lawijt?’ riep vader.

Jef hoorde genoeg dat moeder niets mocht weten van de borrels bij Teunis, en hij ging dan maar stil bij Mieken zitten.

- ‘Menheer was zeker weeral blij dat hij de landhuur kreeg?’ vroeg moeder wijl ze 'nen draad overbeet.

[p. 159]

- ‘Da 's aan hem niet te zien, - zoo 'n honderd frank meer of minder,’ - antwoordde vader wijl hij zijn rekschoenen uittrok en zijn klompen aanstak.

- ‘.... en vader, zoo vertelde Jefken nevens den koeiketel, bleef toen bij dien kaalkop in die schoone kamer zitten, en ze klapten over een papier, dat vader in de hand hield en van betalen, en ik keek naar 't geen er in de kamer zoo al te zien was. Opeens zei de kletskop: ‘Ga gij maar eens in den hof kijken, m'ne jongen - Antoon, wijs hem den weg eens’ - Antoon was een andere menheer die in 'nen hoek van de kamer zat te schrijven, en die liet mij dan in den hof 'lijk de kletskop...’

- ‘Jef, durft ge menheer nog éénen keer kletskop noemen, dan sla 'k u om d'ooren,’ - dreigde vader.

Jef zweeg eenige stonden. Vader ging voort met spreken over de betaling, en dat menheer ‘zoo 'ne goeie vent was’ en dat ze ‘toch niet te veel betaalden...’

- 'k Heb het anders goed gezien, zulle Mieken, zei Jef, hij was zoo kaal als een klomp boter en hij had 'nen neus bekans gelijk ons peperbus. Maar dat is daar 'nen hof, Mieken, 'k heb er nog van m'n leven geen grooteren gezien! Allemaal boomen en appelen en peren! Oeioeioei! wel honderdduizend - (Dorken meende dat Jef vloekte en zei: hou!) En daar liep een fijn gegritseld pad met 'nen draai door den hof, daar ging ik over en loerde zoo al eens of er nergens 'n vermaaide appel lag om hem dan mee naar huis te brengen. En weet ge wat ik toen zag? Wel, 'nen grooten kuil, zeker wel honderd keeren zoo groot als onze mestput, en daar zwommen groote witte vogels in, precies of z'er vast op lagen. Ik raapte 'nen kei op om er eens naar te gooien, of ze dan zouden opvliegen, en ik draaide al met m'n arm - ‘Wüüst!...’ kwam er toen iemand; ik verschoot, liet m'n kei vallen en keek gansch verbluft naar een meisken dat daar op eene bank zat, en zoo mager en lang was als 'n boonstaak.

[p. 160]

- ‘'k Geloof dat ge weeral aan de borrels gezeten hebt, zei moeder opeens tot vader, 'k riek het aan...’

- ‘Jef, riep vader, zijt ge niet beschaamd de juffrouw van 't kasteel 'nen boonstaak te noemen. Zoo 'k u nog hoor!’

- ‘Kom, Mieken, zei Jefken, dan zullen we maar buiten gaan zitten.’

Mieken, met Anneken op den arm, Tisteken met zijn wetplank, Dorken met zijn halfgebakken patatten, volgden Jefken, en zij zetten zich neer in 't gras onder een perenboom.

- ‘En was dat de juffrouw van 't kasteel?’ vroeg Mieken.

- ‘Ja, ging Jefken voort, en zij had nog schooner kleeren aan dan ons moeder heur beste. 't Was zij die wüüst gezeid had, en omdat ik daar toen zoo verschrokken stond te kijken, zei ze met 'nen lach: ‘Kom maar eens naar hier, baasken. Wie zijt gij en hoe komt ge in den hof?’

- ‘Onze vader zit daarbinnen met... 'nen kletskop, meende ik te zeggen, maar ik zei, met 'nen menheer, en hij brengt veel geld!’

- ‘Ha zoo, zei ze toen, ge zijt het zoontje van pachter Lauwers! Wel! wel! En hoe is 't met moeder?’ - Ik antwoordde dat ons moeder ons Dorken 'n lap had gegeven omdat hij ons Annekens melk had uitgedronken en dat ze m'n werkedaagsche broek aan 't maken was.

- ‘En zeg me nu eens, manneken, wat ge met dien steen daar juist van zin waart?’ - vroeg ze.

- ‘'k Meende eens te zien hoe wijd ik kost gooien, juffrouw, zei ik, want vader had gezegd da 'k moest beleefd zijn; - maar me docht dat ze 't niet geloofde, want ze lachte er mêe, en toen kwam ze zoo’ - en Jefken streelde met zijn hand over Miekens wang - ‘ge zijt een aardig baasken, zei z' er bij.’

Tisteken deed bij Dorken ook eens 'lijk de juffrouw bij Jefken had gedaan, en hij gaf Dorken vier of vijf zwarte

[p. 161]

vegen over zijn wang, daar zijn handen heel en al de kleur hadden van de houtskool.

- ‘En die juffrouw, Mieken, weet ge hoe heur haar was? 't Is juist 'lijk dat van onzen kater...’

- ‘Ros?’ vroeg Mieken.

- ‘Ja, ros, zoo ros is 't, en als ze heur oogen ronddraaide...’

- ‘En kreegt ge niets van die juffrouw?’ vroeg Dorken wien 't verhaal nog al lang scheen.

- ‘Ja, 'k heb wel drij roô appels gekregen; zie maar eens! - Maar Door, wat hebt ge daar jongen? - wat hebt ge daar in uwe hand? - Laat eens rap zien!’ - Jefken stond recht met een der drij appels in de hand. Dorken had snel zijne gesloten hand diep in zijnen broekzak gesteken - ‘'t Is maar 'ne soldatenknop’ - piepte hij met bevende stem.

- ‘Ja, ja, 'ne soldatenknop, ik zie het wel; maar dat is de mijne, zulle, jongen! Dien heeft ons moeder uit m'n werkedaagsche broek gehaald. Maar dat wil niet zeggen dat gij dien krijgt. Hier geven of ge krijgt niets van m'n appels?’

- ‘Krijg 'k 'nen heelen als ik hem teruggeef?’ vroeg Door.

- ‘Wat! 'nen heelen? - Twee keeren bijten zoo hard ge kunt! - Ons Mieken eerst.’ - Mieken beet in den appel, dien Jef voor alle zekerheid in de hand hield, dat het sap haar langs de kin liep, dan Tisteken, dan Dorken, die twee keeren bijten mocht. Jef at de rest op.

- ‘Alleêe, Door, jongen, geef me m'nen knop.’

- ‘Neêe..,n’ schreeuwde Doorken, en ging met zijn heel lijfken op zijn gesloten hand liggen. Jef zat er al gauw boven op. Tisteken hielp hem omdat hij nog twee appels had, en zijn vuile handen gaven Jefs grijs kostuum langs alle kanten zwarte vlekken. Dorken huilde zoo hard dat Anneken ook begon te schreeuwen.

- ‘Ons moeder! ons moeder!’ riep Mieken opeens.

[p. 162]

Lap! lap! lap! - dat 't klonk. Moeder sloeg de vechters om de ooren dat ze jankend uiteenvlogen; ze hield Jefken met zijnen kraag. - ‘Zie nu toch eens aan! en dat z'n beste kostuum! Zoo 'n sloeber van 'ne jongen! Arrêh! Arrêh! Arrêh!’ - En bij iederen Arrêh! kreeg Jefken 'n oorveeg.

Een kwartierken later. Vader was op het veld aan 't werken. In de huiskamer brandde 't vuur onder 't middageten. De kelderkamerdeur stond met eene spleet open, en op eene kist zat Jef, in zijn gelapte schoolbroek, te huilen, niet omdat het nog zeer deed, maar omdat hij zijn twee appels kwijt was, en den soldatenknop. Aan 't vuur teekende Tisteken 'nen anderen soldaat op de wetplank, en Dorken bakte patatten onder de assche. Moeder was aan 't boteren en dacht aan de betaalde landhuur. Mieken wiegde klein Anneken en met een schalkschen blik naar Jef kijkend zong ze:

Do! do! kinneke do,
As Jefken nie' zal zwijgen,
Zal hij geen pappeken krijgen!...

Ernest Claes.