|
| |
| |
| |
Broeder Kobus
III.
Kobeke wordt grooter
1
Als Broos binnenkomt vliegt Kobeke op hem af. 't Is goed te zien dat Kobeke het meest van zijn vader houdt, en dat valt Belle Moeike maar tegen. Broos treitert hen daar dan nog mee en zegt tegen Kobeke: ‘Zijde zoe blij da voaderke thuis es, mène joeng... en hedde zoê den hiêlen dag mee de maskes moete spele!’ Kobeke kan klappen en verstaat heel goed het verschil tusschen het mansvolk en het vrouwvolk in de hut.
Op zijn schouders neemt Broos hem mee naar 't bosch. Hij laat hem blaren aftrekken, zet hem op een hoogen boomtak, doet hem naar de eikens in een vogelnest loeren, plukt voor hem krokkebazen, brembezen en hazelnoten. En swenst zingen ze den heelen tijd. Ze rieken naar mosch en terpentijn als ze thuis komen. Broos pakt wel eens een jong konijnke, en met hun twee gaan ze zijn stroppen onderzoeken.
- ‘Voader, zegt Kobeke, as ik groêt zèn dan weur ik oêk joager.’
- ‘Ge hed gelijk, Kobeke.’
- ‘En dan koêp ik è geweir.’
- ‘Zeker Kobeke.’
- ‘En dan schiet ik al de duvels en de spoêke doêd en de hoaze en de kernijne...’
- ‘Sjuust, mène joeng, en dan koke we doar hutsepot van veur Tekla Penne en Belle Moeike.’
- ‘En as we in den hemel zèn dan ete we alle doage rijspap en vlaê, hé voader joeng.’
- ‘Zeker Kobeke, en pense en kampernoelies.’
- ‘En in den hemel meuge ze noeit ofte noeit oep oeve bloête flututer sloage, hé voader joeng.’
| |
| |
- ‘Van eiges nie, Kobeke.’
- ‘Van eiges nie... want de engelkes hemme giene flututer, hé voader joeng.’
Als Kobeke zondags met Broos uit de hoogmis komt en ze gaan een pint drinken bij den koster, dan mag Kobeke al eens efkens meedrinken, en een trekske doen aan Broos zijn pijp. Dan zeggen de menschen: ‘Da weurd sjustekes zè voader.’
| |
2
Het is weer eens in den Bamistijd.
Bij Kalle Lies zijn de leste patatten binnengedaan, en nu worden er boekwijtkoeken gebakken. Dat is de gewente. Broos van Peersus heeft geholpen en die komt met Kobeke af, en Tekla Penne en Belle Moeike komen later. Mieke Lies en de koster, dat is nicht en kozijn, en de koster is er ook. Dore Piluut is ook een beetje van de familie, en die weet altijd waar er ieverans iets te krijgen is. Hij riekt het van wijd, zeggen de menschen, en zoo precies in passant komt hij bij Kalle Lies binnen.
Op een stoel bij den heerd staat de ketel met het koekenbeslag. Mieke Lies smeert de pan in met vet uit een kommeke dat er neven staat. De smeerborstel is maar een voddeke aan een stokske gebonden. Mieke Lies schept het koekenbeslag in de pan, ze laat het open loopen, ze houdt de pan boven 't vuur, en de koek begint bruin te worden aan de randen en derf in 't midden. Ze zitten er allemaal op de gieroogen van den honger, en de reuk doet hun 't water in den mond komen. Mieke Lies wipt de koek omhoog en hij valt met een klats averechts om terug in de pan. Als hij gebakken is schuift ze hem op een groote rijstpapschotel waarover vier kempstekken liggen. De lamp staat op het schap. Melle Komfoor zet tassen en het siroopkommeke op de tafel.
Kobeke en Nelleke zitten neveneen in den hoek van den heerd. Ze zeggen niks en hun oogen blinken van goesting naar de pan. Melle Komfoor snijdt den eersten koek in tweeën, smeert er siroop over, en geeft elk een helft. Ze bijten er in dat de siroop over hun kin loopt. Als 't op is vraagt Kobeke:
- ‘Kunde gij al fluite, Nelleke?’
| |
| |
Nelleke probeert, maar het gaat niet.
- ‘Zoê-zè moette doen,’ zegt Kobeke, en hij fluit. Maar het lukt niet bij Nelleke, al blaast ze met dikke kaken zoo hard als ze kan.
- ‘Meugde gij hoazeneute, Nelleke?’
Kobeke haalt een heele grob hazelnoten uit zijn vestzak en gelijk beginnen ze die te kraken. Ze moeten hun bloote voeten wat intrekken, want het vel van hun beenen verhaart van de hitte.
Ze zijn nu allemaal aan 't eten, behalve Mieke Lies die maar voortbakt. De stapel wordt hooger en hooger. Ze smeren er dik de siroop op. Daar is precies een kermislucht in huis en alleman is kontent. Dore Piluut de garde wedt dat hij een heele koek ineens in zijn mond kan krijgen.
- ‘Ge hed wel è groêt bakkes, Dore, zegt de koster, moar da moet ik toch iêrst zien veur da'k et geluêf.’
- ‘Weudde?’ vraagt Dore Piluut.
- ‘Veur èn ronde è-zondag nao de hoêmis.’
Dore legt een koek voor hem op de tafel, vouwt hem in twee, in vier, rolt hem tusschen zijn handen vast ineen en duwt hem in zijn mond. Zijn kinnebakkes staat opengespannen lijk bij een verken dat op de leer hangt. Ze loeren allemaal naar zijn mond. Zijn lippen gaan toe en ze zien niets meer van den koek, en Dore doet met zijn kop naar den koster: ‘Ziede naa wel?’ Maar dan begint Dore Piluut ineens te krophikken, gelijk een hen die iets niet kan doorkrijgen, hij wordt vuurrood, zijn oogen staan wijd open, en hij begint met zijn vingers tegen zijn keel en zijn kaken te duwen.
- ‘Em es bogot oan 't versmachten!’ zegt de koster.
Ze vliegen recht. Kalle Lies houdt Dore zijn kop vast, en Broos begint met een lepelsteel den koek er uit te werken. Mieke Lies laat haar beslag aanbranden.
- ‘Tedjuu, hijgt Dore Piluut als het er uit is, èm was veul te werm... hedde me doar gien drupke?’
Kalle Lies haalt de jeneverflesch achter de kast uit en schenkt voor alleman eens in behalve voor Kobeke en Nelleke. Melle Komfoor komt nu aan den heerd staan.
Kobeke en Nelleke hebben allebei twee heele boekwijtkoeken met siroop binnengewerkt. Ze waren nog warm, en in den
| |
| |
hoek van den heerd met hun voeten bekanst in de asch hebben ze 't nu nog warmer. Ze zeggen niet veel meer want ze hebben goed hun dikte.
- ‘Nog è stukske, mène joeng?’ vraagt Mieke Lies.
Kobeke loert naar den halven koek die nog rookt, bruin met blommekens gebakken, en goed met siroop besmeerd. Hij zucht. Het water komt er van in zijn mond.
- ‘Ik zal nog moar es mee è snipke probeere, Miekemoeike.’
Nelleke probeert met de andere helft. Hun buikske is gespannen. Ze worden er nog stiller van, ze krijgen het nog warmer en benauwder, en hun kaken zijn lijk vuur.
- ‘Nelleke, vraagt Kobeke stillekens, zijde gij oêk zoe dik?’
- ‘Joa,’ piept Nelleke moeilijk, met schrik in heur oogen.
Ze zuchten en duwen met de handen op hun buik.
- ‘Nelleke, zijde gij nie verveerd alliên in den doenker?’
- ‘Joa,’ knikt Nelleke.
- ‘Ik nie... thuis toch nie... moar hier wel.’ 't Is te zien dat Kobeke en Nelleke het benauwd krijgen.
- ‘Wille me mee ons twiê es buite goan, Nelleke?’
Ze schuiven den hoek uit, naar buiten. Als ze weerom komen zien ze der verlocht uit.
Al het koekenbeslag is opgebakken. Kalle Lies en Mieke Lies, Belle Moeike en Tekla Penne, Melle Komfoor en Dore Piluut de garde, de koster en Broos van Peersus, zitten rond de tafel en eten hun buik spannens vol.
- ‘Melle, ge krijgt nen halve frang as ge oeve vinger tusschen mène buik en mène broeksband kunt steke, zegt Dore Piluut, moar nie kietele.’
Melle probeert, maar ze kan 't niet.
- ‘Ge zod er nen noagel kunnen oep recht sloage,’ zegt ze.
- ‘Ik hem mène band losgedoan,’ zegt de koster. Melle Komfoor en Tekla Penne hebben hun eigen ook op hun gemak gezet. De koffie doet het een beetje zakken bij het vrouwvolk en de drupkens bij de mannen. Ze treiteren den koster omdat hij al twee keeren buiten gaan zien is hoe wijd dat de maan zit. Mieke Lies moet eens zingen van Benjamin, en ze zingen allemaal het refrein mee, ook Kobeke en Nelleke:
| |
| |
O Benjamin, mijn hert ontwrongen,
O Benjamin, voor 't laatst misschien...
maar der zit niet veel fut in bij de mannen omdat ze te veel gegeten hebben en omdat het zoo warm is. Dan stelt Dore Piluut de garde voor eens Koekbijten te doen. Op een twee drij is de tafel terzij geschoven, Kalle Lies trekt een koord door een boekwijtkoek en hangt dien aan een nagel tegen den zolderbalk. Gewoonlijk hing aan dien nagel een verkensblaas te drogen.
Nu moeten ze een voor een onder den hangenden koek komen staan, omhoog springen, bijten, en wie der het grootste stuk kan afbijten mag apaart een drupke drinken. Amai! Is me dat een affeere! Dore Piluut de garde springt eerst, de boekwijtkoek kletst hem tegen zijn gezicht en zwiert weg ende weer. Dore zijn broeksband is gebroken. De anderen staan te lachen lijk zot. Mieke Lies krest van 't gichelen, precies of ze gekieteld wordt. De koster springt, - ook niks.
- ‘Ik hem pertang de smoak oep mèn toeng gevuuld,’ zegt de koster.
Tekla Penne moet probeeren. Ze houdt met heur twee handen heur borsten vast, wipt omhoog, bijt een stuk van den koek, en valt heuren kloenk kapot. Ze krijgt een drupke.
- ‘Mee zoê 'ne groête mond es 't nie moeilyk,’ zegt Broos.
Hij bijt er ook neven. Kalle Lies wipt bekanst tot tegen den zolderbalk... Als er eene omhoog springt sjoept tegen de muur ook zijn schaduw omhoog, en Nelleke en Kobeke hebben daar hun plezier in. Die er rond staan doen elken keer met hun kop de beweging mee en trekken hun mond open als de andere naar den koek bijt. Mieke Lies kan niet, ze moet te erg lachen. Op het ende doet ze het toch, en heure rok valt af.
Ochgot! nu komt het maleur. Melle Komfoor springt met al heur fors naar den zwierenden koek, valt weerom, en daar komt me nu uit Melle heur keel een gemeurel gelijk van een broedkalige kloek. ‘Euh-euh... aahaah-aah...’ met open mond staat Melle in 't midden van de kamer, heur oogen verdraaid, heur handen omhoog en heur mond stijf vierkant open. Melle heeft heur kinnebakkes verwrongen met het bijten en kan heuren mond nit mer toedon. De mannen staan daar in hun hemdsmouwen als behekst op dien open mond van
| |
| |
Melle te gapen. Ze weten niet wat zeggen of doen. Ze peizen eerst dat het voor te lachen is. Belle Moeike begint te schreeuwen: ‘Wat è maleur! Wat è maleur! Ochgotochgotochgot!’.. Tekla Penne vraagt waar de azijnflesch staat. De koster zegt: ‘Tedjuu-tedjuu... hedde naa van ze leve zoe iet gezien!’ Kalle Lies staat te zweeten. Melle Komfoor doet nog erger van ‘Euh-euh-euh...’ diep uit heur keel, en Mieke Lies veegt met een voorschoot haar kin af. 't Is zoo'n zot gezicht, die Melle met heuren mond open, zoo iets dat ge nog nooit gezien hebt. Melle heur neus is er van in een knuddelke verwrongen. Heur tong gaat weg ende weer en ge kunt tot achter in heur keel zien gelijk in een ovengat, en ze zeevert. Broos moet geweld doen om niet te lachen en Kobeke en Nelleke gichelen stillekens. Kalle Lies roept koleirig tegen Melle:
- ‘Probeert potverbloemme es oem èm toe te doen, Melle!’
- ‘Euh-euh...’ doet Melle en wijst onder heur ooren dat het daar zeer doet. Ze kan niet uitstaan dat Tekla Penne heur met azijn inwrijft. Belle Moeike is al hardop aan 't bidden en belooft drij beewegen.
Kalle Lies wordt krikkel. Hij voorziet al dat Melle heur heel leven daar zoo in zijn huis zal zitten. Hij kan ze nu nog minder uitstaan dan anders. ‘Potverdekke!’ roept hij ineens, en geeft heur een stomp met zijn vuist tegen heur kin van onder naar boven, en Melle heur mond klapt toe gelijk een houten kaske. 't Is over. Kalle Lies staat er nog meer van te zien dan de anderen. Boven hun koppen hangt de boekwijtkoek aan het koordeke, zonder te wiggelen. Daar zijn twee happen uitgebeten. Dore Piluut de garde neemt hem van den balk, rolt hem in zijn rooden zakdoek en steekt hem weg.
Het doet bij Melle Komfoor erg zeer juist onder heur ooren. Belle Moeike is het aan 't overlezen, en ze zal morgen zalf brengen van veemols en kweeperen. Ze drinken nog een leste drupke en ze zijn kontent dat alles weeral zoo goed afgeloopen is en dat de patatten van Kalle Lies goed binnengehaald zijn, zonder veel rotte er bij.
Kobeke en Nelleke zijn in den hoek van den heerd in 't slaap gevallen. Ze zweeten er van. Hun kaken zijn zoo rood als een kool vuur. Broos neemt Kobeke op, legt hem over zijn schou- | |
| |
der, Tekla Penne slaat er een doek over, en ze gaan naar huis. Dore Piluut en de koster gaan mee.
't Is koel buiten, en 't is maar half donker al is er geen maan.
Daar hangt een grijze smoor boven de dennekens. Tusschen den eikenkant door zien ze daar ieverans op den Lukschen dries het patattenkruid branden, een rood vuur, en ze rieken het tot daar. De honden bassen in 't dorp. Echte bamisnacht, en ze weten al dat het morgen weer schoon weer zal zijn.
Dore Piluut de garde en de koster gaan naar 't dorp opper. Onderweg staat de koster stil tegen een boom en zegt:
- ‘Zie, Dore Piluut, ik mag duzed joar auwd weurre, moar da bakkes van Melle Komfoêr da vergeet ik noeit of ze leive nie... Tedjuu-tedjuu!...’
Zoo gaat dat in de Kempen.
| |
3
Dat lifleffen met Kobeke is gedaan. Belle Moeike en Tekla Penne beginnen er meer last van te krijgen dan plezier. En dan, ze zien Kobeke te geerne, vooral Belle Moeike, en dat is ook niet goed voor kinderen. Nu ziet ge van eene pas Kobeke buitengestoven komen om onder Tekla Penne heur handen niet te vallen. Vroeger was het juist het kontrarie. Als Kobeke het een of 't ander befetterd heeft waarvoor Tekla Penne zijn broekske moet afstreepen, dan doet hij nog erger dan Peer Ocherme over zijn rammetis, en Belle Moeike is dan seffens aan 't snoeffen van kompassie, en achter 't gat geeft ze Kobeke een stukske broodsuiker. Als hij er iederen keer een stukske suiker voor kreeg zou Kobeke het niet zoo erg vinden, maar Belle Moeike is er niet altijd bij als Tekla Penne hem zijn gekke warm fikkelt, en als hij heur daarna met een halven snik komt zeggen: ‘Belle Moeike, ik hèm toch weer zoe verdoemmelèk oep mène bloête flututer gekrege...’
- ‘Es 't woar, mène joeng, zegt Belle Moeike dan goedhertig, kom es herres, ik zal der es mee mèn hand over striêkele dan doet et zoe ziêr nie miêr.’
Meer niet, en om zoo eens over zijn broekske te laten wrijven door Belle Moeike, daar heeft Kobeke niks aan. Ze moet
| |
| |
hem hooren schreeuwen om er een stukske broodsuiker van los te krijgen. En daarom neemt Kobeke er somwijlen maar zelf een, als hij streep gekregen heeft, en dat komt overeen uit.
Kobeke gaat zijn beklag maken bij Broos dat het zoo zeer doet als hij op zijn blooten flututer krijgt van Tekla Penne. Ze peizen er alle twee eens goed over.
- ‘Kobeke, zegt Broos, we zellen è kernijnevel in oe brukske steke... mee et stètteke der nog oan.’
- ‘Da kunne we probeere,’ zegt Kobeke.
Broos helpt hem om het konijnenvel vast te binden, en als Tekla Penne hem een uurke later op heur knie legt, zijn fluitjesbroek losmaakt, zijn slipke omhoog trekt, ziet ze daar ineens, in plaats van dat blinkend witte achtergezichteke van Kobeke, een harig vel met een steerteke.
- ‘Seezesmarantegoeds!!!’ krest Tekla Penne, en Kobeke rolt van heuren schoot af, en ze loopt naar Broos die aan 't schuurke staat te klappen met Kalle Lies. Kalle Lies heeft Nelleke bij zich.
- ‘Komt in goedshiêrnaom naa toch es zien wat er mee ons Kobeke gebeurd es!...’ Tekla Penne kan niet meer spreken, zoo is ze uit den asem. Broos en Kalle Lies komen binnen. Maar Kobeke heeft in de gauwte het konijnenvel afgetrokken en in 't bed van Belle Moeike gestopt.
Broos pakt hem vast, maakt zijn broekske weer los, en met hun vieren, Tekla Penne, Broos, Kalle Lies en Nelleke loeren ze met kurieuze oogen naar het kleine achterwerk van Kobeke. Kobeke nijpt zijn billekens ineen van benauwdheid dat er iemand zal op slaan, en hij probeert over zijn schouder te kijken om te zien of Nelleke er ook naar loert.
- ‘Doarnaa!... zegt Tekla Penne verstomd,... en ik hem pertang goed gezien... en doar was al è klein stètteke oan..’
Ze tast eens goed onder Kobeke's hemdeke of er niks meer te vinden is van het vel of van het steerteke. Broos duwt eens met zijn pijpesteel tegen Kobeke's achterkaken, Kalle Lies slaat er eens met zijn hand op en zegt: ‘Et es toch echt vliêsch...’ en Nelleke moet giechelen. Pardoes komt er ook eens naar loeren.
's Avonds steekt Belle Moeike heur voeten tegen dat konij- | |
| |
nenvel onder de lakens. Van danigen schrik springt ze 't bed uit en Broos krijgt een klets tegen zijn ooren.
't Is voor twee weken gedaan met het priggelen op Kobeke's flututer. Tekla Penne is te verveerd dat ze 't een of 't ander zal te zien krijgen. En als Kobeke soms maar eens zegt: ‘Ik weur hier zoe ieverans iet oarig gewoar,’ en aan zijn broekske tast, dan loopt Tekla Penne om weg te zijn.
Kobeke weet dat!
| |
4
't Wordt elken dag erger met Kobeke. En Broos trekt altijd partie voor hem. Tekla Penne peist dat hij later in 't gevang zal geraken. Ze zucht als Broos het hoort: ‘Sjustekes zè voader!’ Lulle-Mie, Pardoes en Kajoet hebben het meest af te zien van Kobeke.
Lulle-Mie staat in het weike aan een staak gebonden. Op heur zeven gemakken eet ze heuren buik vol aan het gras omdat ze anders niks te doen heeft. Kobeke trekt door de wei met zijn zakske om gaan droge denappelen te rapen. Als hij neven Lulle-Mie gaat trekt hij ineens het zakske over heuren kop en bindt het vast. Lulle-Mie staat daar een oogenblik als van de hand Gods geslagen, met heur vier pooten stokstijf, stil. Ze weet niet naar hut of naar heir, trekt achteruit, werkt met heuren kop tegen den grond, en Kobeke ligt op zijn buik er bij te lachen. Als Belle Moeike heur van den zak verlost loert Lulle-Mie een moment in 't ronde precies of ze pas op de wereld komt. Dan geeft ze ineens Belle Moeike een stoot dat die bekanst omver valt.
Wat moeten ze beginnen met zoon' kind!
Kajoet zit neven het vuur te slapen, zijn oogen vast toegeknepen. Broos is aan 't plakken geweest aan het naaikistje van Belle Moeike, dat ze gekregen heeft toen ze nog pastoorsmeid was en dat nu uiteenvalt, en de lijmpot staat op het baggerdvuur. Kobeke kriebelt met zijn hand over Kajoet zijn kop. Kajoet houdt zijn kop een beetje scheef en ronkt van de deugd die 't hem doet. Dan onder zijn kin, en Kajoet doet geen oog open en hij heeft rillingen in zijn pooten. Met zijn ander hand neemt Kobeke het stukske spaan uit den lijmpot, strijkt Kajoet daarmee eenige keeren over zijn steert, zijn
| |
| |
achterwerk en zijn pels, tot bekanst tusschen zijn ooren, en gaat dan buiten neven het kiekenkot met Kajoet zijn eetkommeke rammelen. Kajoet komt heel onnoozel aangeloopen. Kobeke slaat hem het mandeke pluimen, dat daar aan een nagel hangt, over zijn kop, Kajoet rolt er van 't verschieten nog eens in rond, en als Kobeke het mandeke wegneemt vliegt er een ding door den hof dat op geen kater meer trekt. Al de hennen beginnen te kakelen. Lulle-Mie die juist uit heur stal komt, meent zeker den duvel te zien en ze loopt met heuren stommen kop boenk tegen de putkuip. Pardoes krijgt zoodanig den schrik in 't lijf dat hij een uur lang in het denneboschke ligt te grollen. Hij meent wel iets van Kajoet te herkennen in dat zotte ding daar, maar hij is er niet zeker van en betrouwt het niet. Kajoet is vol hennepluimen geplakt, en ze zitten goed vast. Zijn steert is precies een versleten kwispelke. Kajoet zijn oogen staan groot open, hij miauwt drie keeren en krabt met zijn poot over zijn kop. Hij verstaat absoluut niet wat hem daar ineens overkomen is, en als hij over zijn rug naar zijn steert kijkt dan krijgt hij goesting om te loopen tot aan 't end van de wereld. Hij komt het huis binnengeschoten en Belle Moeike verslikt heur zoo danig dat Tekla Penne heur wel vijf minuten lang op den rug moet kloppen. Broos lacht nog erger als Kobeke en gelooft seffens ‘dat èm er niks kost oan doen.’
En 't ergste...
| |
5
.... 't is in de Meertsche nachten.
Het is koel van avond, maar gewordt toch gewaar dat er iets anders aan 't komen is. Daar zit in de lucht iets frisch, jong, dat opjaagt. De keerskens staan jeugdig op de dennekens. 's Avonds in den maneschijn kunt ge ze zien staan, recht omhoog op ieder takske. 't Gestruik zit overal vol jonge botten, en ook al wat kleine blaarkens. De terpentijn begint door de denneschors te werken.
Daar is een groote rosse ring rond de maan.
De hemel is eenelijk wijd en hoog.
De stilte vult heel de wereld.
Zijlings van Broos zijn hut, achter het stukske haag, neven
| |
| |
de putkuip, is 't kattenvergaring, iederen avond. Daar is een streepke schaduw van de putkuip en van de haag, de rest ligt in 't volle maanlicht, bleek blauwig.
Door het denneboschke komt zwarte Purre, de kattin van Kalle Lies, voorzichtekens aangedribbeld. Heur oogen fonkelen. Ze blijft efkens staan, onder een tak, likt over haar neus, en peist. Dan roept Purre klagelijk ii... jaaauuw... en dribbelt voort. Langs den rand van het bosch sluipt wit Marelleke van oud Michielke van Diest, die het geweten heeft door ze weet niet wat dat ze dezen avond aan de hut van Broos moest zijn. Marelleke is nog een jong ding. Michielke van Diest staat daar thuis aan de achterdeur nu te roepen: ‘Marelle-Marelle-Marelle!!...’ Ze schiet nog rapper vooruit als ze dat hoort, jachtig, - in dat eerste jaar van vrijagie dat ze aan de kattenvergaring meedoet. Die rosse maan werkt op heur vel. Ritsch... springt er vlak voor heur neus een muis of zoo iets weg. Marelleke doet een sprong, riekt eens aan den grond, is voort. Grijs en wit Minneke van Trezeke Sloemans is dweers door de hagen en kanten gekropen, en wacht daar ieverans in 't weike. Aan de kleur van den avond heeft Minneke geroken dat ze weer naar Broos moest...
En daar komen er nog andere, och van waar allemaal, - van de bezembinders en zandleurders, van de stroopers en de boschwerkers om en ver in 't ronde, geprikkeld door de rosse maan van dien Meertschen nacht en door den drang van hun jagend bloed, - katers en kattinnen, jonge met pelsen als floer en oudere met reppig ruivig vel en glorieuze krabben achter hun ooren. Daar zijn er zwarte en witte, rosse en grijze, gestreepte en gevlamde, alle van 't echte deugdelijke katers- en kattinnengeslacht, rap van poot en heet van bloed, en grauw in den donker allemaal. Katers en kattinnen van foefeldooreen en springt-er-deur, zonder stamboom en zonder distinctie, maar alle van goed Kempisch ras, mager en gezond, geen vet onder hun huid, armoei-vreters van stukskens roggebrood en patatten, van afval en eender wat, van vorschen en hier en daar een muis of een vogeljong. Maar ze hebben pezen als leeren nestels en pooten als stalen veeren met nagels als messen. 't Is al van 't ravotten en driesten in
| |
| |
't wild, in bosch en wei, in schuren en schelften, nacht en dag, op zoek naar te-vreten en naar amoureuze perikelen.
Nu sluipen ze in de schaduw van de hersige dennekens en jonge heesters, en ze rieken den nieuwen reuk van den grond, den kop straf gerekt, en gele vlamoogen die peilen in den nacht... O die naarlijke rosse maan die zoo verveerlijk hoog aan den hemel staat te loeren vlak op de open plekken en zandbanen. Het spookt overal. Het gespeel van de lichtvlekken tusschen de dennestammen doet hen schichtig ineens naar links en rechts spieden, of daar iets is... Ze strijken voort met hun buik en kop bijna tegen den grond, den steert stijf achteruit, staan even stil met één poot omhoog, loeren schuw voor zich in den donker, en elk klein geruchtje onder het hout doet hun zenuwen trillen...
Van uit zijn blarennest, diep onder den eikenstruik, piept Stekelpin, de egel, met zijn kleine pereloogskens angstig over het veld. Pooteke vóór en pooteke na durft hij het maar wagen langs den hoogen kant, gereed om zich in zijn stekels te rollen. Dan loopt hij, met korte eindekens, het veld over, want Stekelpin heeft ginder den roep gehoord van het egelwijfke.
En Rille, de wezel, springt van uit zijn holle wilgenstrunk. Hij heeft den heelen winter bij Kalle Lies in de schuur verborgen gezeten, nu pas sedert eenige nachten is hij weer in zijn ouden wilgenstrunk komen huizen. Schuw, onzichtbaar, zijn witten buikpels tegen den grond jaagt hij door het hout. De snorren boven en voor zijn oogen beven, en de scherpe nageltjes klammen zich vast aan de stukskens droog hout. Hij weet van die rosse maan daarboven dat er ginder aan dien grachtrand nu een ander van zijn soort op hem te wachten en te verlangen zit...
En Floere, de fluwijn, kruipt onder zijn houtmijt uit, schichtig, steekt zijn spitse sniffelke snuffend omhoog, in de richting van het kiekenkot boven den geitenstal, en loopt ineens vlug den eikenboom op, om te kijken naar de maan. Hij ziet beneden Vratte, de das, door de weide sluipen, naar zijn hol waarin zijn vier blinde jongen te piepen liggen van hon- | |
| |
ger. Hij hoort boven zich twee eekhorekens, bang van zijn aanwezigheid, voorzichtig wegkruipen tot aan het uiterste eind van een tak, waar geen fluwijn zich wagen kan. Diep in het bosch liggen twee herten naast mekaar in het dichte verstruweld schaarhout. Ze kijken met groote oogen ernstig peinzend in den nacht, en hun bruin bronzige huid rilt soms efkens.
En mollen en ratten en muizen gaan nu uit op hun nachtelijke tochten, hongerig en verveerd, te midden van de sluipige gevaren die hen beloeren van achter de struiken en van uit de voren. Nu en dan schreit er ieverans een dun kermgepiep, één oogenblik maar, als een doodsreutelke... Wie scherp luistert, zooals de dieren van den nacht dat kunnen, hoort het gekraak van dunne beentjes tusschen de tanden van een van 't bloeddorstig martergeslacht. De zwakkeren duiken dan angstig weg, met jagend hert, de sterkeren steken even de spitse snuit omhoog en ruiken, en doen hun snorharen trillen. Soms sist en blaast het daar onder een struik van verwoeden strijd om leven en dood. Soms heeft het gepiep en het gevecht een andere beteekenis, - de strijd om het mannelijk bezit.
Duizenden kleine geruchten vullen den nacht, voor wie het hooren kan, in bosschen en weiden, langs grachten en hagen. Want nu zijn in alle wezens van den nacht de nieuwe levensrochten wakker geworden, de honger en de paringsnood, het wilde bronstig verlangen dat die rosse maan daarboven in hun bloed giet.
Tegen den gevel van de hut, op een hoopke slommer, ligt Kajoet. Ineengewrongen, zijn pooten onder zijn lijf, zijn vuistkop ingetrokken, nijpt Kajoet zich ineen, tegen den grond. Al de kracht van zijn pezen en zijn spieren is daar binnen in één punt van zijn katerslijf saamgeprest, gereed. Daar is geen haarke aan hem dat beweegt. Alleen het uiterste topke van zijn steert roert even tusschen het slommer zonder dat hij het weet. Hij ligt daar in de pikzwarte maneschaduw van den gevel, het bleeke licht van de rosse maan is een goede kattesprong van hem af... Geen oog kan Kajoet daar ontdekken. Hij heeft zelfs de spleet van zijn gele pupillen zoo klein gemaakt dat er geen licht door kan.
| |
| |
Daar is iets in de lucht ommetom dat Kajoet op zijn hoopke slommer in absolute roerloosheid en in strakke spanning houdt. Hij hoort links en rechts het stille doen van de andere dieren, op zoek naar eten en avontuur, maar hij roert niet. Hij ziet Floere, de fluwijn, van onder de houtmijt te voorschijn kruipen, zijn spitse snuit de lucht in steken om te rieken, zijn vlosse steert over den grond vegen en dan dievelings wegsluipen, - de valschaard die hij is. Van onder de haag dribbelt met een kort loopke Stekelpin tot in het plekske licht, hij meent dat het iets is, de bangerik, en zet zijn stekels uit.. Kajoet kent Floere en Stekelpin al lang, en hij laat het gebeuren. Achter hem piept een muis, langs zijn kop gonst een dwaze brommer, Kajoet roert niet, efkens misschien een haar aan zijn snor...
En hij heeft vergeten dat hij vol pluimen geplakt zit, op zijn rug, zijn steert, zijn flanken...
Zijn oogen staan vast, scherp, op één punt van de haag neven de zandbaan.
Daar zit poeier in de lucht, met die rosse maan.
Achter den anderen gevel krabt Pardoes naar zijn vlooien, en hij klopt met zijn poot tegen zijn houten hok... toek-toek-toek...
Ineens klinkt van uit het dennebosch, zacht, lokkend, fleemend: i-aau-auw, van Purre. Van achter het weike antwoordt Minneke, even smachtend: i-aau-auw...
De gele pupillen van Kajoet worden iets breeder, zijn straf gespannen voorpooten doen efkens een kleine beweging onder hem. Zijn blikken staan stijf als staal op dat eene punt van de haag, en hij duikt zijn kop nog vaster tegen den grond.
Nu roert daar iets. Tegen de onderste takskens kruipt een kleine schaduw, en door de haag steekt ineens de kop van Kadol. Kajoet ziet zijn gele oogen, die rondspieden, behoedzaam, over de lichtplek tusschen de putkuip, de houtmijt en de haag. Kadol blijft daar een oogenblik roerloos zitten. Kajoet zijn oogen schieten vlammen.
De stilte huivert...
Kadol en Kajoet zijn doodsvijanden. Mededingers. Kadol is van niemand. Een wilde kater van 's Heeren straten die leeft wie weet waarvan en op wat manier, in schuren en zolders,
| |
| |
in haag en kant en bosch. Hij sluipt 's nachts in het dorp rond, dringt overal binnen, de vuige dief die hij is, pakt de piepjonge pullekens weg van bekanst onder de kloek, vliegt de boomen op zoo vlug als Floere, de fluwijn, en zit vol onfatsoen en slechte manieren. Zijn steert is half weggeschoten door een jager. In een baldadig gevecht met Vratte, de das, heeft hij verleden zomer zijn linkeroor half verloren. Vratte was een oog kwijt. Hij is zoo ros als de maan. Hij heeft een kop als een dikke gebalde vuist. Hij riekt naar terpentijn, naar den grond, naar wild. Een echte baanstrooper is Kadol. Met nagels als priemen. In den voorbijen winter heeft hij nachten achtereen, toen 't zoo nijpend vroor, op een huisdorpel van de parochie zoo vervaarlijk lang-gerekt zitten grijnzen en mauwen, dat de kinderen van de mare gereden werden en de groote menschen dachten dat het de weerwolf was. Alle kattinnen van 't dorp kennen Kadol. Ojee! of ze hem kennen! - Alle katers haten hem. Hij is de liederlijke vader van de helft van alle jonge katten van verleden jaar, - de loeder die hij is!...
Kajoet en Kadol zijn mekaar verleden najaar eens tegengekomen in 't bosch. Kajoet had een jong konijn tusschen zijn tanden, zelf gepakt. Toen heeft daar een gevecht plaats gehad te wreed om er van te spreken. Een uur in 't rond kon men de schrikkelijke schreeuwen en kressen hooren van die twee. Een eekhoreke, dat het had afgeloerd, is 's anderdaags van den schrik dood van een boom gevallen. Als een baarlijke duvel vloog Kadol rond Kajoet, krabde en beet en krauwde en grijnsde als behekst zoo dat het Kajoet soms voor de oogen zwijmelde. Maar Kajoet was ook niet van gisteren. Het ging om zijn lijvelijke katerseer, en hij was liever dood gebleven dan dien smerigen landlooper van 'n Kadol zijn konijn af te staan. Een laatste geweldige krauw, om eenen het hert uit zijn lijf te halen, en Kadol moest het opgeven. Hij ging twintig stappen verder aan zijn bebloede snuit zitten likken, al grauwend van de pijn. Maar acht dagen lang had Kajoet met zijn poot over zijn half blinde oogen moeten vegen, en aan zijn verscheurde huid moeten likken. Hij was de helft van zijn haar kwijt geweest. Op zijn kop is er nog een kaal plekske, en aan zijn linkervoorpoot wordt hij nu
| |
| |
soms nog iets gewaar. Dat konijn had hij met een zuur gezicht, zonder smaak, opgegeten.
En sedert twee avonden is Kadol daar nu op het tooneel verschenen, - ineens, wie weet van waar! - voor de kattenvergaring.
Kajoet zijn oogen staan als een vlijm op den dikken kop van Kadol gericht...
Van dichterbij klinkt nu de minneklagende lokroep van Purre: i-ou-ou-ij-iiaauuw, en Minneke en Marelleke zijn daar nu ook ieverans dichtbij: i-aaa-woe... oe... oe-èèè-aa, en andere nog en meer, in de zandbaan, achter den gevel, achter de houtmijt. En nu zijn medeen al die geheimzinnige krachten van dieren en dingen, van de rosse maan en den bleeklichten grond, tot hun uiterste punt van spanning gekomen, nu moet het er door van roeffededjoef en paktzevast, de heerlijke heete extaze van den katersnacht...
Daar zijn stuiptrekkingen in de lucht!...
Kadol zet twee stapkens verder door de haag.
En zoo rauw en scherp als geen fatsoenlijke kater uit heel het groote Kempenland het kunnen zou, snijdt nu Kadol zijn antwoord door de stilte: aaaauw... woe... oe... hrôôôôô... ij... ij... ij... de roep van zijn mannelijke bereidvaardigheid die als verroeste ijzerdraad uit zijn wilde strot scheurt en alle kattenherten eenderlijk in krampen drijft. Het begint.
Op het plekske manelicht tusschen de putkuip, de haag en de houtmijt, komt dan ineens geluidloos aangestreken: Purre. Ze doet zoo onnoozel of ze van toeten noch blazen weet, de fijne trien. Kajoet hoort haar bronstig ronken tot waar hij ligt. 't Is bijna niet om uit te houden. Purre draait zich op haar zeven gemakken eens rond, alsof ze heur eigen goed langs alle kanten wil laten zien en dat ze de moeite weerd is. Ze heeft Kadol lang geroken en opgemerkt, maar ze speelt de onnoozele. De kop van Marelleke verschijnt ook, schuw en verdwaasd... Kadol doet een klein paske, rekt de pezen van zijn kop, zijn oogen branden... De gevouwen pooten van Kajoet ontspannen zich langzaam tot een sprong...
I... aauw... oe... aauw.. oe...
Kadol springt!
Iiii.... aauw.... fuu.... hraauwhrôôô.... aa.. oe.. ij.. ij..
| |
| |
Broos zit in huis nog te kleuteren aan een stuk getuig. Tekla Penne naait aan een hemdeke van Kobeke. Belle Moeike zit te knipkoppen over een kous van Broos die ze aan 't stoppen was. Kobeke ligt daarneven in zijn beddeke te slapen.
Geen mensch die spreekt.
Iiii.... aaauww.... fu-fu-fu.... hrou.... ou.... ou....
Broos laat zijn handen stil liggen, steekt zijn kop omhoog en zegt:
- ‘Lustert es!’ .... hraaauw.... ii.... aauww....
- ‘Da's diê rosse koater weer,’ zegt Belle Moeike.
- ‘Zoê'ne koater, peist Broos hardop, dat hee toch alle sjans... ik waa da 'k in zèn plek was.’
....fuuu.... i.... jauw.... hrôôôô....
- ‘Doe gij oe best moar, Kajoeteke, zegt Broos met zijn gezicht naar de deur gekeerd, pakt ze moar vast de poezemiekes...’
Tekla Penne gooit hem over de tafel het hemdeke van Kobeke naar zijn kop. Ze zegt niks, maar heur gezicht is vuurrood geworden. Broos lacht er mee. En luistert weer, met één oog toe...
- ‘Ik waa da 'k oêk ne koater was,’ zegt hij tegen Belle Moeike.
Al de kracht van zijn spieren kruipt bij Kajoet in zijn achterpooten. Zijn oogen staan groot open, zijn nekpezen spannen, hij rilt... En met één sprong is hij bij de putkuip...
Een schrille kreet uit tien verschrikte kattekelen! Ze vliegen als dol naar links en rechts, door de haag, langs de putkuip, Minneke zit halverstams op den perenboom, Marelleke, naar wie Kajoet zijn sprong deed, botst zoo dwaas tegen de putzwik dat ze der van draait. Ze hebben den duvel gezien. Zelfs Kadol staat in de zandbaan.
Want ze weten niet wat daar ineens tusschen hen verschijnt. Kajoet met die smerige pluimen over heel zijn vel en op zijn steert ziet er uit als een spook... Alleen Kajoet had dat vergeten.
Een poozeke is het stil.
Kajoet staat in het plekske manelicht, verstomd, vernietigd,
| |
| |
snapt er niks van. Al dat geweldige katersvuur dat hij daar eens wilde uitwerken... weg! Niks meer!... Geen Purre, geen Minneke, geen Marelleke!... 't Is of hij ineens in een emmer koud water valt... Hij keert zijn kop efkens terzij en ziet zijn triestige steert...
Dan weet hij het weer.
En dan steekt Kajoet zijn kop recht omhoog naar de rosse maan, die hij als getuige neemt van het schrikkelijk onrecht, hij nijpt zijn cogen vast toe, rekt al de pezen van zijn nek en van zijn snuit, en van uit de diepste diepte van zijn bedrogen hert huilt hij door de eendelijke stilte zijn smartelijke katersklacht van wanhoop en desillusie.
En Floere de fluwijn, en Stekelpin de egel, en Rille de wezel, en Vratte de das, en al de dieren van den nacht, - ze luisteren... ze verstaan dat groote leed en die schrijnende klacht in hun eigen vleesch... en ze houden hun hert vast.
Kadol heeft zijn gebalden kop weer door de haag gestoken. Hij ziet Kajoet daar zoo misbaarlijk staan, en hij grijnst hem spottend toe in katerstaal:
- ‘Vastenavondzot!’
In de Meertsche nachten!
Met die rosse maan!
| |
6
Kobeke is een lorejas.
Pardoes en Kobeke zijn gezworen kameraden. Ze trekken er dikwijls met hun twee uit, om vogels, hommels of jonge konijnen te zoeken.
Van Bruu Kalot heeft Kobeke een schoon Belze drapoke gekregen. Hij heeft twee dagen soldaat gespeeld met een papieren pinnemuts op zijn kop en met zijn drapoke. Dan ligt het daar ieverans tegen den grond vuil te worden. Pardoes staat er voor stil en riekt er mistrouwig aan. Kobeke bindt nu het drapoke stijf aan Pardoes zijn steert om hem mee soldaat te doen spelen, en zoo loopt Pardoes daar nu rond met de vaderlandsche kleuren aan zijn steert en met een ongelukkig gezicht. Dore Piluut de garde komt voorbij en blijft er staan op zien. Hij moet eerst eens lachen. Dan trekt hij drie keeren aan
| |
| |
zijn pijp en peist na. Tegen Tekla Penne die buiten komt zegt hij:
- ‘Noar mijn gedacht, Tekla, es da naa iet dat in Brussel nie zaa meuge... noar mijn gedacht.’
Pardoes zwaait met zijn Belze vlagske juist gelijk een echte drapodrager dat doet, en hoe langer hoe meer zakt het drapoke leger omdat zijn steert moe wordt en het sleurt over den grond. Bruu Kalot komt weer met zijn kiekenskar voorbij, en Pardoes heeft de koerazie niet om aan de twee honden goeden dag te zeggen gelijk gewoonlijk. Die bezien zijn vlaggesteert ook met gespitste ooren, zonder er iets van te verstaan.
Lulle Mie heeft op iederen horen een dikke raap steken. Aan heur stompsteerteke heeft Kobeke met een koordeke een kikvorsch gebonden, en als Lulle Mie nu met heur steerteke wibbelt zwaddert die glattige kille vorsch iederen keer tegen heuren uier. De kikvorsch steekt eene poot lang uit en kijkt naar den grond. Kajoet ziet het en moet er precies mee lachen. Pardoes moet er van bassen omdat hij het niet verstaat. En als Lulle Mie heuren rug stijf zet om zich te ontlasten kunt ge wel peizen wat die vorsch daar van denkt. Dan zingt Kobeke:
Van Kobeke komt niks goeds, zegt Tekla Penne, met zoo'n vader.
- ‘Loat èm moar doen, zegt Broos, doar zal ne ferme vent ut wasse... Gelle zij moar maskes...’
| |
7
't Is een warme avond op het eind van Mei. Pardoes, Kajoet en Lulle Mie liggen in de zandbaan tegen de dennekens. Alleman is slapen. De hut is donker en overal zingen de krekels. 't Is klare maneschijn. De maan zit juist achter het dak van de hut.
Ze peizen aan Kobeke, en zwijgen.
- ‘'t Is mij tegengevallen,’ zucht Pardoes.
- ‘Mij ook,’ knikt Lulle Mie.
- ‘En mij dan!’ groost Kajoet.
Ze bezien mekander met triestige oogen.
| |
| |
- ‘Dat ik op mijn jaren nog met een Belze drapoke aan mijn steert zou moeten rondloopen, dat had ik nooit ofte nooit gepeisd,’ zegt Pardoes.
- ‘Als ik aan dien vorsch denk, jammert Lule Mie, dan krijg ik nog griezelingen.’
- ‘Dat is allemaal niks vergeleken bij wat Kobeke mij heeft aangedaan, grauwt Kajoet,... ik ben vijf jaar ouder geworden... daar is geen een kattin die me nog wil bezien... ik schaam me dood!’ Hij zegt er niet meer over omdat Lulle Mie, die van 't ander geslacht is, bij hen ligt. Zijn pels zit nog vol vuile lijmkorsten geplakt.
Ze hebben arm zinnen en zwijgen. De maan staat een hand boven het dak en ze kijken er alle drie naar. De krekels zingen van plezier omdat het zoo'n schoon weer is. De vleermuizen fladderen leeg over de zandbaan met kwink-kwankschokskens naar beneen en naar herres en derres, en Lulle Mie trekt iederen keer heuren kop terzij omdat ze niet weet wat het is en peist dat heur iemand een klets gaat geven.
- ‘Zoo 'nen hondentoeker!’ zucht Pardoes.
- ‘Hij heeft me gisteren in zijn holleblok half leeg gemolken,’ klaagt Lulle Mie.
- ‘Hij heeft mij een stukske spek gegeven met peper aan,’ grijnst Kajoet.
Met triestige gedachten trekt Kajoet naar zijn kot, Lulle Mie naar heuren stal, Kajoet naar den zolder.
De maan kruipt over het dak hooger de lucht in. Nu spookt het overal in de bosschen.
't Is doodstil...
| |
8
Al de slechte liekens van Broos kent Kobeke van buiten. De kristelijke liekens van Belle Moeike kan hij niet onthouden. Als ze begint te zingen van Genoveva, van Laura, van Benjamin of van Drij jaar wachten, dan loopt hij weg. Als Tekla Penne het waschgoed op de koord hangt kruipt Kobeke achter een beddelaken en zingt van
| |
| |
en dat heeft Broos zijn vader maar eenen keer moeten voorzingen.
- ‘Mènneke, kijft Tekla Penne, da zèn liêleke liekens... ge zult in de hel kome as ge da nog derft zinge!’
- ‘Ik ken er nog è veul schoênder... wil ik et es zinge, moe?’
- ‘Niê, niê...’ Maar Kobeke begint al van
en hij moet beenen maken om weg te zijn.
Als Belle Moeike aan 't stoppen of aan 't naaien is zit ze daar somwijlen op haar eigen te zingen van Genoveva:
Zij was er iên moagd vol oanminnigheid,
En ze wierd deur ne rijken palsgroaf gevrijd,
En die moagd ze was noar zènen zin,
En hij stelde zèn bejhoage doar in...
zoo siroopachtig langzaam dat ze der somtewijlen zelf van in slaap valt, en dan kan Kobeke daar in eenen keer tusschenvallen met:
Alle joenge maskes komen in den hemel
As er in de hel gien plek miêr es...
dat hij ook van Broos zijn vader geleerd heeft, of nog erger, dat schandeleus lieke van Dore Piluut de garde als hij zat is:
waarvoor hij van Peer Ocherme eens een ripplemande kreeg toen Peer juist voorbij kwam swenst dat Kobeke Belle Moeike daarmee aan 't treiteren was.
- ‘Belle Moeike, zegt Peer Ocherme, die kindere den dag van vandoag... da 's toch iet gezeid, nie woar... dat hee gien spier respekt nie miêr veur den averdoem.’
- ‘Piêr joeng, zucht Belle Moeike, zaa de kwaê hand er nie oan zijn?’
| |
| |
- ‘Zodde d' èm es nie loaten overleze, Belle Moeike?’
- ‘Mee Boames meet èm noar 't school... da zal misschien heulpe.’
- ‘Ge moet èm van tijd tot tijd moar es goed oep zè bloêt gat fikkele, Belle Moeike.’
Kobeke hoort dat. Hij steekt zijn kop door de deurspleet en roept:
Duzed kiêre in d'hel gedopt
en daar kan die rosse Peer Ocherme duvelsch koleirig om worden als de bengels van de parochie hem dat achterna roepen.
- ‘Doar stoat gien iên goed hoar oep zène kop, zegt Tekla Penne tegen Broos... en dat es allemoar auw schuld.’
- ‘Kobeke heet den oard van zène pere, antwoordt Broos, en dan kunde der gerust in zijn... en kweste weurd èm nog giêne pastoêr.’
- ‘Zoêne pere of giene pere da 's sjustekes etzelfde,’ kijft Tekla Penne.
- ‘Dat hedde naa altijd met die rosse, zegt Broos, zie moar es noar Piêr Ocherme, en Kobeke hee sjustekes etzelfde hoar.’
Maar Broos moet er van tijd tot tijd toch eens tusschenkomen. Het zou anders te erg worden met Kobeke.
| |
9
Als Kobeke thuis niet weet wat doen trekt hij door de dennekens naar Nelleke. Kurieus, bij Nelleke wordt Kobeke altijd stiller. Ze spelen heinke-pollevie, spelleke-boenk, in 't perk hinkelen, suurrijzen met een oud zeel tusschen twee denneboomen, gaan gelijk kampernoelies zoeken, of krokkebazen, of hazelnoten, of brembezen, volgens het sezoen. Nelleke is altijd zoo zachtekens en zoetekens als een krentemikske en zoo blij als een pumpelepamp. Kobeke doet al wat ze vraagt. Ze had heur voet eens verstuikt met over den Dullekensloop te springen, en Kobeke had heur toen op zijn rug naar huis gedragen al was 't een half uur wijd.
Met hun twee trekken ze overal de dennebosschen door. Ze
| |
| |
kennen er al de banen en wegelkens, ook de loopen en beken waaraan ze kunnen drinken en waarin ze kunnen baden. Ze zoeken vogelnesten en klefferen soms voor hun plezier ieverans in een hoogen boom. Het kan er ook somwijlen zoo stil en ijl zijn dat ze mekander opeens vreemd bekijken en een beetje verveerd rondloeren. Een roeter, een boschduif, een ekster doet hen zoo danig opschrikken dat Nelleke er wit van wordt. Soms hooren ze dan de torenklok van 't dorp.
Ze krijgen gewoonlijk van Mieke Lies of van Melle Komfoor een boterham mee. En ze gaan op den grond zitten, ieverans tegen een boom om hem op te eten. Het ruischt en het suist boven hen in de kruinen van de stille denneboomen, lang, en zuchtend zacht. Dan zit Kobeke omhoog te loeren en hij vergeet in zijn boterham te bijten.
- ‘Ziede doar iet?’ vraagt Nelleke.
- ‘Niê Nelleke, moar me doecht persies dat er weer iemand oep me riep.’
Want dat heeft Kobeke nu al verscheiden keeren gehoord in het bosch. Zoo iets als een verre stem die heel stillekens op hem roept, als ze ieverans zitten.
En der is geen levende ziel te zien, of 't is een schielooze haas of een bang konijn. Er wonen daar geen menschen. Met poozen zwijgen de dennekruinen ineens, zonder reden, gelijk iemand die zijn asem inhoudt om te luisteren, en dan kunnen ze 't klokske hooren, wijd en wijd weg, van 't klooster van Zeveslote.
Als hij bij Nelleke is vliegen de deugenietenstreken er bij Kobeke van zelfs uit. En met neven Nelleke in de dennebosschen rond te loopen is er in Kobeke stilaan iets veranderd.
Het is die heimelijke roep van de Kempische dennekruinen die dat gedaan heeft, en dien roep zal Kobeke altijd hooren, altijd hooren, later, als hij van hier zijn gang zal gaan.
Want de terpentijnlucht van de Kempische denneboomen zit Kobeke in zijn kleeren en in zijn haar, in het bloed van zijn hert en in de vouwen van zijn ziel. En dennebosschen maken een mensch serieus, omdat het precies is of ge altijd met serieuze menschen omgaat.
ernest claes
(Wordt vervolgd)
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd