Groot Nederland. Jaargang 19

[p. 132]

De lieve wereld

Verkiezing.

Heden is 't verkiezingsdag.... Verkiezing in de steden, verkiezing in de dorpen, verkiezing over 't heele land.

De zon straalt en de nachtegaal zingt in 't jonge, frissche boschloover. De hemel is blauw met glanzend-witte, bolle wolkjes en 't wassend koren golft en deint onder de lange streelingen van den zachten wind. Op den Molenheuvel bloeit de brem, goudgeel; en in de boomgaarden bloeien de fruitboomen, met groote, witte en roze tuilen.

Dat alles is iets als van ouds, als iets van vóór den oorlog. Maar de oorlog is er geweest; dorpen en steden zijn vernield; gansche gewesten zijn verwoest en duizenden en duizenden lijken rusten in vlaamsche aarde. Is dat alles reeds vergeten, of telt het voor niets meer mee, nu ik de menschen weer zie gaan als vroeger, pratend en lachend, op hun Zondags-best gekleed, als voor een feest!

Ik heb dezer dagen nog eens de couranten gelezen, die ik sinds weken niet meer las. Wie kan nu nog couranten lezen? Althans de politieke rubriek in de couranten? Zóó laag gezonken voelde ik mij wel niet, maar verwording en ontaarding werken soms als een aanstekelijke kwaal en ik heb ze weer eens opgenomen.

Jawel; het was zooals ik dacht. Niets is veranderd; de oorlog is niets anders geweest als een intermezzo; de duizenden lijken tellen niet meer dan gevallen bladeren in den herfst. Evenals de vierjarige duitsche bezetting hier niet het minste psychische spoor heeft achtergelaten, noch in een woord, noch in een gedachte, noch in een gewoonte, zoo heeft de oorlog met al zijn gruwelen ook geen schim gewijzigd in de mentaliteit, in den gedachtengang en in het streven van de politieke mannen. Politiek is een bedrijf op zichzelf, dat slechts in schijn met het leven en streven van een volk vereenzelvigd is. Het staat feitelijk buiten en beneden alles; het is van heel veel minder allooi en beteekenis in de samenleving dan b.v. een groentewinkeltje of een schoenpoetsershokje in een achterbuurt. Eigenlijk is het een

[p. 133]

parasiet in 't leven, iets als de luis of de vloo, die men weg zou willen krijgen en niet weg krijgen kan. En, evenals de luizen en de vlooien in bepaalde maanden het weligst tieren en woekeren, zoo doen ook de politieke mannen in verkiezingsperiode.

Hun voornaamste bezigheid is het volk leugens op te hangen en elkander uit te schelden. Dat doen ze met een virtuositeit die boven alle peil verheven is. Waar halen ze de kracht vandaan en waarvandaan den vloed van scheldwoorden? En het moet toch wel zijn dat zulks de menschen amuzeert, want anders zouden ze 't niet dulden. Ja, dàt is het: een amusement, een pretje. De politieke mannen spuwen elkaar, als kermiskraaiers, in 't gezicht en het volk lacht....! Het lacht, en gaat ter stembus, voor of tegen de een of de ander, - het komt er niet op aan, - als het maar even een uurtje opwindende lol heeft. De uitslag zal zijn wat hij wil, die is van geen beteekenis, het resultaat blijft toch hetzelfde: een groepje ambitieuze kerels zonder gewetensbezwaren aan 't schoteltje en de massa van 't volk gefopt en bedrogen.

De verkiezing is afgeloopen. Mannen en vrouwen (want ditmaal hebben ook de vrouwen meegestemd) komen uit de kiesbureaux en verspreiden zich slenterend langs de dorpstraat en in de herbergen als op kermisdagen. De pijpen dampen, de kleurige linten van hoeden en mutsen wapperen om de roode hoofden. In 't frissche bosch zingt steeds de nachtegaal en over de wijde korenvlakte drijven voort de zachte strijkingen van den wind door de wiegelende halmen.

Uit de herbergen stijgt eerst gejoel en weldra wild gezang op. Er is uitbundige vroolijkheid hoewel, volgens de nieuwe wet, geen sterke drank verkocht mag worden. Wordt er werkelijk geen sterken drank verkocht? Hoe komt het dan dat de koppen zoo vurigrood glimmen, net als vóór den oorlog en dat kerels waggelend op straat verschijnen? Zij waggelen en brallen luidkeels:

‘Zij zullen hem niet temmen
Den fieren Vlaamschen leeuw!’

Neen; vandaag zullen ze hem beslist niet kunnen temmen, den fieren, Vlaamschen leeuw; want, niettegenstaande het sterken-drankverbod, heeft hij toch jenever weten te bemachtigen. En morgen is hij waarschijnlijk ook nog niet te temmen, want dan werkt de na-roes. Het zal eerst dinsdag moeten zijn. Dan is hij getemd, mak als een lammetje.

[p. 134]

De dag verloopt en er komt iets van een eigenaardige onrust over 't dorp. De meeste bralzangers zijn verder afgezakt, maar de meer deftige lui komen nu in beweging. Men ziet den dorpsonderwijzer gejaagd naar de pastory loopen en daar zenuwachtig aanbellen. De pastoor treedt te voorschijn, praat gewichtig met den schoolmeester, gaat met hem naar 't kasteel toe. Weldra vertoont zich meneer de baron in de straat en begeeft zich, met pastoor en onderwijzer, naar 't Gemeentehuis. Er moet nieuws zijn over de verkiezing; wellicht zijn reeds de eerste uitslagen bekend. Men zou zeggen: wat kan het hun eigenlijk schelen? De baron hoort immers in zijn kasteel, de pastoor in zijn kerk, en de onderwijzer in zijn school. Maar vóór den oorlog was het ook zoo, en nu is 't weer zoo: niets is veranderd.

Zou het nieuws soms minder goed zijn: minder goed voor den baron, minder goed voor den pastoor en voor den onderwijzer? Met hun drieën vormen zij de moreele en materieele steunpilaren van het dorp. En wat zij zijn op hùn dorp, zijn huns gelijken over 't heele land. De baron is de wereldsche macht, de pastoor is de spiritueele macht; en de onderwijzer is zoowat als de trouwe dienaar van die beide machten. Zoo was het vóór den oorlog; zoo is het nog. 't Geeft niets dat het kerkhof vol gesneuvelde soldaten ligt, onschuldige slachtoffers die gevallen zijn voor iets dat groot en schoon en edel wezen moest; dat is voorbij, dat is van geen belang meer; het eenige wat nog van belang is, is te weten welke politieke mannen in het land gekozen zijn en welke politieke partij nu de kudde der dupes zal leiden en beheerschen.

De avond valt. De bralzangers keeren terug en zingen nog steeds, met heesch-wordende stemmen, dat zij hem niet zullen temmen, den fieren Vlaamschen leeuw.

Neen; vanavond is hij heelemaal niet meer te temmen, veel minder nog dan dezen ochtend; en morgen ook nog niet; want hij heeft alcohol gedronken, ondanks het tapverbod en zal er morgen weer drinken. Eerst overmorgen is hij tam; dan zijn de centen op en werkt de kater.

Van op den Molenheuvel hoor ik het gebrul en zie onder mij, over het struikgewas heen, de benden voorbijzwenken. De nachtegaal stoort er zich in 't minst niet aan; die zingt maar lustig door, al heeft hij geen alcohol gedronken.

[p. 135]

De zon is onder in een glorie van purper en oranje, de eerste sterren twinkelen en de maan komt op, rood en rond als een reuzensinaasappel, boven het zwarte sparrenbosch.

Wie heeft er nu gewonnen? Wie is er getemd en wie blijft er ontembaar? Zijn het de Katholieken? de Liberalen? de Socialisten? Mijn molenaar, die een filosoof is, komt langzaam den heuvel opgestapt en nadert tot mij.

- Weet gij iets? vraag ik hem.

- Weet gij iets, meneer? is zijn antwoord.

Wij weten beiden niets. Wij hooren slechts het heerlijk galmen van den nachtegaal en het alweer aftrekkend gebral van de leeuwenbende die ontembaar is.

- Ik ga toch eens hooren, zegt hij; en daalt door de struiken van den heuvel, naar het dorp toe.

- Welnu? vraag ik, als hij na een vrij lange poos terugkomt.

- Niemand weet iets, meneer; het schijnt een echte warboel.

- Maar die zingende benden.... die ontembaren, die zullen toch wèl gewonnen hebben?

- Die hebben ‘dreupels’ gewonnen, geweldig veel ‘dreupels’.

Mijn molenaar filosofeert nog even door, gezeten op een der verbrijzelde balken van den mooien, houten molen, dien de duitsche bruten uit pure barbaarschheid vóór hun vlucht lieten springen en daalt weldra den heuvel af om zich ter ruste te begeven.

- Morgen zullen we meer weten, zegt hij, terwijl zijn lange, magere silhouet, als een schim tusschen de donkere heesters verdwijnt.

De nacht is overheerlijk, zoo zacht als in het midden van den zomer en zoo heilig bladstil. Ik strek mij op mijn rug in 't korte gras en kijk naar het oneindige van den sterrenhemel.

De nachtegaal orgelt, de donkere heesters droomen en de miljoenen sterren tintelen en twinkelen, alsof zij dezen avond intenser dan op andere avonden leefden. Zouden daar ook werkelijk menschen op die andere planeten wonen, menschen als wij, die oorlogen voeren en verkiezingen houden? Zouden daar ook miljoenen jonge wezens sneuvelen voor een doel of voor een ideaal dat zij niet kennen noch begrijpen; en zouden de overblijvenden hen langzamerhand ook vergeten, en ontembaar zingend zooals hier langs hun graftomben voorbijtrekken zonder ze zelfs een blik te gunnen?

[p. 136]

De maan is hoog en licht gerezen in den reinen, schoonen hemel en haar witte schijnsel valt, dwars over het struikgewas heen, op 't kleine kerkhofje rondom het kleine kerkje en verlicht er bleek de kleine, zwarte kruisjes der gesneuvelden.

Wat zijn er veel en wat staan ze dicht op elkaar! Er is niet veel plaats voor gesneuvelde soldaten op de wereld. De plaats is voor de levenden. Die moeten ruimte hebben. De dooden hinderen. De levenden moeten op hun gemak zijn en kunnen zwieren en zingen; zij moeten kunnen lachen en drinken en met rauwe, schorre kelen brallen van den leeuw die niet getemd zal worden. Daarvoor zijn al die anderen gestorven. Morgen zal het resultaat der verkiezingen bekend zijn en dat is van heel wat meer belang dan al die lijken daar, die van geen nut noch tel meer kunnen zijn.

De stilte van den nacht valt over 't dorp; het maantje zit heel hoog, héél hoog en verre van de menschen; en de miljoenen schoone sterren tintelen en bloeien. Alles rust nu, alles slaapt, om morgen weder te herleven. Alleen de nachtegaal blijft zingen, ergens verscholen in het donker der cypressen, niet verre van het eenzaam kerkje, niet verre van de eenzame, dicht op elkaar gedrongen, zwarte kruisjes, waaronder dezen slapen die niet meer moeten ontwaken.

Cyriel Buysse.