Groot Nederland. Jaargang 8

[p. 214]

Het hofje
Door Willem Kalma.

De smalle, nauwe straat was zoo vroeg al vol van een luidruchtige, dringende bewegelijkheid. Slechts een enkele wandelaar slenterde er over de trottoirs, waar onder steil-opgaande ladders glazenwasschers in vuil-witte pakjes hun doeken stonden uit te wringen, gebogen over de kleine emmers, en hier en daar een winkelknecht bezig was de groote ruiten te zeemen. Maar door het midden van de straat bewoog over het asfalt een onrustige stroom van bezige, haastende menschen. Lawaaierige jongens wrongen er zich vlug tusschen door. Slagers met groote manden draafden er tusschen, bonsden soms onzacht tegen een voorbijganger, die, mopperend even, op zij week en voorthaastte. Het schelle roepen van mannen, die hun handwagens trokken, deed nu en dan den stroom even uiteen gaan, om zich dadelijk achter den wagen weer te sluiten. Aan den kant stond een oude man onder doordringend schreeuwen zijn laatste nieuwigheid te venten. Luid rinkelend met het vreemde tuig kwam een groot paard aangestapt tusschen de hooge huizen, een zwaren wagen achter zich trekkend, dat de menschen haastig op zij drongen op de smalle trottoirs. Gebel van fietsen klonk waarschuwend overal....

Het korte steegje doorgaande, stond ik, onder de lage poort aan het einde uitkomend, op het stille pleintje, dat, verborgen tusschen de huizenmassa's, daar ligt als het vergeten hoekje van een kleine, doode stad. Rondom joegen de menschen voort, roesde de stadsdrukte. Hier op het kleine, begroeide plein, nauwomsloten door hooge huizen, was de geluidlooze stilte van het morgenuur. Een klein kerkje spitste zijn dorpstorentje omhoog in de grijze lucht, de boomen stonden roerloos in de twee kleine, met hekken

[p. 215]

omsloten plantsoentjes en de huizen waren stil, zonder leven achter de hooge ramen. Daar waren er met hooge stoepen en groen-omleunde breede bordessen, waarnaast hooge, smalle ramen met veel kleine ruitjes; daar waren andere als kleine burgermanshuizen met smalle, lage deur, waarvan het bovengedeelte open stond en een inkijk liet in een donkere, stille gang; daar school ook een enkel klein huisje tusschen met winkelruitjes. Maar alle waren ze zonder gerucht, als woonde niemand daarbinnen.

Ervoor waren kleine, vierkante, met heldere steentjes bevloerde plaatsjes, alle met het eendere houten hekwerk afgesloten. Daar stonden bloemen buiten, potten met hel-roode geraniums of donkerder fuchsia's, neerbengelend van de bladen, en slanke palmen; en een enkele oude boom breidde er zijn knoestige takken tot tegen het huis. Uit de kleine plantsoenen rezen meerdere slanke boomen omhoog en vulden de lucht boven het pleintje met dichte bladerenmassa's waartusschendoor slechts hier en daar de hooge, grijze lucht zichtbaar was. Daaronder bloeiden wat kleurige bloemen in rood en paars en violet, een groote meidoorn spreidde wijd zijn roze bloempjes tusschen het groen van heesters en een gouden regen liet z'n gele trossen bewegingloos neerhangen in de doodstille lucht. Op de bekiezelde, met klimop omrande paden groeide het onkruid welig en de gouden regen had er zijn blaadjes, als kleine, gele vlinder-vlerkjes, neergestrooid over het hooge groen en de kleine, helle steentjes.

Er was nergens eenig leven. Geen gerucht kwam er uit de donkere huizen en geen vogel scheen te leven in de hooge boomen. Het was als een vreemde, levenlooze droom midden in het hart van de rumoerige stad. En voorzichtig, dat het geluid van mijn schreden de stilte niet storen mocht, liep ik langs het hooge ijzeren hekwerk van de plantsoenen onder het zware groen der booroen.

Plotseling schuifelde een zachte voetstap over de effen, gelijkmatige steenen van het pleintje. Een non in zwarte kleeding, de breede, ver uitstekende kap om het strenge, bleeke hoofd, kwam nader, schoof haast onhoorbaar mij voorbij en verdween in een deur.

Daar was een klein kerkje.

Het was er geheimzinnig-donker binnen. Om het altaar brandden de lichten rustig in de roode potjes en spreidden een weifelenden schijn rondom. De Christus-beelden en de kleurige schilderijen

[p. 216]

hingen vreemd-belicht in het geheimzinnig halfduister. Er was niemand dan de non, wier dunne lippen geluidloos gebeden prevelden, tot zij onhoorbaar opstond en door het kerkje schoof, telkens knielend met ootmoedig-gebogen hoofd en zacht-bewegende handen....

Buiten was weer dezelfde strakke stilte van daareven. De boomen stonden er nog roerloos en van de gouden-regen-trossen drupten nog, als een zonnige regen, de gele bladertjes neer. Voor een raam was een donkere vrouwenschim, die dadelijk weer verdween.

Behoedzaam liep ik naar de poort. Toen kwam een teer, zacht geluid breken in de stille lucht. Het scheen zichtbaar te trillen in de roerloosheid van den dag met wonderlijk-fijne trillingen, die al breeder zich uitvouwde, tot het zacht-aan luider werd in de luisterende stilte. Nu flonkerde het boven het pleintje als een vreemd licht in den grijzen morgen. Het breidde zich breeder en breeder uit, tot het plotseling als een wijd-gespreide fontein zijn breed-uitwaaierende, glinsterende stralen deed neerruizelen over het doodstille hofje, dat nu overdruppeld lag van het flonkerend geluid.

Een merel in een kooi tegen een der huizen floot zijn morgenlied.

Voor een raam hoog boven kwam nu een klein meisjeskopje turen. Blonde krullen omlijstten het tengere gezichtje, dat peinzend glimlachte. Het tilde zich hooger op, als hief zich het kind op de teenen, en een licht-kleurig jurkje zag ik boven den rand der ramen uitsteken. Dan boog zich het blonde kopje naar binnen en een jonge vrouw in donker rouwkleed kwam voor het raam. Een klein, spits vingertje wees tegen het vensterglas. De vrouw keek opmerkzaam naar buiten, glimlachte even met matten glimlach en keerde langzaam weer terug in de kamer.

Uit een der plantsoentjes het gerinkel van een fijne hark door kiezelsteenen.... Een oude man, onhoorbaar binnengekomen, was er bezig aan de paden. Hij liet de hark vallen en boog zich, als zocht hij iets tusschen de klimop-randen.

Maar naast mij ritselde het zacht door de struiken. Bladeren bewogen even, nauw merkbaar. Met bedachtzame passen kwam een groote, grijs-gestreepte poes aanstappen over het hekwerk, waarover de heesters neerhingen. Zij boog voorzichtig haar pooten om de ijzeren staven en zette die behoedzaam op den smallen

[p. 217]

rand. Dan keek zij, aandachtig speurend, den tuin in, bleef even stil, als overlegde zij bij zichzelve, en stapte langzaam verder. Toen ze mij zag, bleef ze plotseling verschrikt staan, het eene pootje nog opgeheven boven den ijzeren rand. Er scheen vreemde onrust in haar kleine, groenachtige oogen en, den kop wendend, keek zij even angstig uit naar den tuin. Maar, als zij zag, dat ik stil bleef, zette zij zich bedaard op het hek, den wit-gepunten staart buigend tot om de pooten. Zoo bleef zij onbeweeglijk, de fijne pooten als kleine pilaartjes oprijzend voor het wit van den buik, en begluurde mij opmerkzaam. Nu en dan kneep zij, als nadenkend, de smalle oogen dicht, maar keek dan weer naar mij heen met dezelfde voorname opmerkzaamheid. Als een blaadje in een der boomen ritselend losliet, zag zij aandachtig naar boven. Het blaadje dwaalde langzaam naast haar neer. Zij keek er naar met wijsgeerige verwondering, schoof even nauw-merkbaar op zij en volgde met vreemde aandacht de langzame daling van het zwevend blaadje, tot het eindelijk neerlag op den grond. Daar bleef ze er nog zelfvoldaan op neerkijken, hief dan langzaam den kop op en begon weer naar mij heen te gluren. Maar plotseling rees zij op, zette zich hoog op de pooten, kromde den glanzigen rug, bleef een oogenblik onbewegelijk op den smallen rand, wendde nog achteloos den kop naar waar ik stond en liet zich dan in een houding van voorname onverschilligheid langzaam neerglijden op den grond, waar zij tusschen de struiken verdween. Er ging nu even een nauw-hoorbare ritseling door het plantsoentje. Hier.... daar.... ginds, bewogen haast onzichtbaar de bladeren, als ging er een zachte rilling door het lage groen. Dan werd het weer stil.

Maar in het kleine winkelhuisje ging het schelletje over en doortrilde de lucht met een hel geluidje. Een zachte stem klonk, nog een. Dan wipte een dienstmeisje naar buiten over het steenen plaatsje, liep haastig door het zwaar-overhangen laantje, waar haar licht-kleurige gestalte even als een vreemde, helle verschijning bleef onder het donkere groen, tot zij verderop een huis binnenging.

Over het pleintje was nu weer de vreemde, hoorbare stilte. De merel had lang zijn lied uitgezongen en de tuinman bleef gebogen over het groen, waarin zijn oude handen bezig waren. De donkere nonnengestalte, de kerk uitgekomen, schoof geluidloos langs de houten hekjes en verdween.

[p. 218]

Voorzichtig ging ik verder naar de poort. Maar toen ik den hoek der kerk omkwam, stond daar een oude schooier, in versleten plunje, tegen de grijze muren geleund, en at langzaam van een korst brood. Rustig, behagelijk keek hij rondom, als voelde hij zich veilig-beschut tegen het vijandige, opdringende leven hier op het oude Begijnenhofje met zijn bevolking van stille weduwen en biddende begijntjes. Toen ik hem voorbij ging, glimlachte hij even, als een oude bekende.

Voelde hij de geheimzinnige verstandhouding in ons beider blijde verwondering om de roerlooze stilheid van dat wondere plein temidden van de vijandige rumoerigheid der bedrijvige stad?