Golfslag. Jaargang 2

[p. 351]

[Nummer 9]

In memoriam Ernest Van der Hallen

Weer luiden de doodsklokken over een van onze katholieke, Vlaamse schrijvers. Na August Van Cauwelaert, na Felix Timmermans, na Jozef Simons is thans ook Ernest van der Hallen naar de bron van alle schoonheid gegaan.

Bijna vijftig jaar heeft hij onder de mensen vertoefd en heeft hij zijn schone, idealistische ziel, doorheen het sjofel hulsel van zijn ziek lichaam laten uitstralen over al wie met hem of met zijn werk in aanraking kwam.

Deze stille, dichterlijke man heeft zijn tijd niet in ledigheid verdroomd, daarvan getuigen de twintig oorspronkelijke werken, die hij in minder dan vijf en twintig jaar geschapen heeft en die telkens een snelle en ruime verspreiding kenden. Hij bezat immers de kunst om op een haast fluisterende doch aangrijpende toon te vertellen en te schrijven, zodat men onwillekeurig meegevoerd werd naar het rijk van zijn schone verbeelding, naar de sferen van zijn ideaal, naar de verre landen van zijn heimwee, op avontuurlijke tochten of op zoek naar de afglans van Gods schoonheid in de dingen en in de mensen.

Deze bewust-eenzame, die de grote waarde van de eenzaamheid besefte, heeft zich nochtans niet opgesloten in een ivoren toren doch heeft kwistig de gave van zijn warm, vertroostend woord geschonken aan de tallozen, die bij hem om steun en sterkte kwamen, wanneer ze hun idealen bedreigd voelden.

De diepere zin van het leven en het werk van Ernest Van der Hallen ligt in zijn cultus van de echte, onbaatzuchtige vriendschap. Heel zijn werk is een geschenk van een vriend aan het volk, dat hij zozeer beminde en vooral aan de jeugd van dit volk, die in zijn hart een ereplaats kreeg. Wie echter het grote voordeel gehad heeft met hem te mogen omgaan en door hem vriend te worden genoemd, weet na dit afsterven pas voorgoed hoeveel schatten van goedheid, schoonheid en ziele-adel voor hem ontsloten werden door deze begenadigde kunstenaar en deze schone ziel.

In zijn werk zocht hij de schoonheid, in zijn leven en in de vriendschap zocht hij de goedheid en in alles zocht hij God.

Een rusteloos strijder was hij eveneens om al hetgeen den volke goed is. Zijn bijdragen in ‘Jong Dietsland’ en later in het onder zijn impuls gestichte tijdschrift ‘Volk’ getuigen, welke hoge opvatting hij had van zijn taak als kunstenaar uit en voor zijn volk. Het is opvallend hoe de laatste woorden uit het laatste boek dat van hem verscheen nog als een oproep klinken om zijn geliefd volk in deze moeilijke uren niet aan zijn lot over te laten: ‘Dit is mijn wens voor u: geloof in de Vlaamse mens en in de gedachte dat deze inzet de strijd waard is, ook al schijnt hij hopeloos te zijn. Vaarwel kameraad!’ Het klinkt als het testament van een stervend soldaat.

Dit alles bleef echter bij Ernest Van der Hallen niet louter bij woorden beperkt, doch heel zijn leven was een ongemeten zich

[p. 352]

wegschenken aan zijn volk, aan al wie in druk of nood verkeerde, aan al wie wankelmoedig werd of dreigde te versagen.

Toen hij eens de redactie van zijn geliefd maandschrift tijdelijk in andere handen moest overlaten, om zelf in de voetsporen van de oude kruisvaarders naar Jerusalem te reizen, ontving ik uit Lybië een kaartje met niets dan de vraag: ‘Alles wel met Volk?’ Het is mijn heilige overtuiging dat hij zich thans in het hemels Jerusalem, met evenveel bezorgde liefde de vraag zal stellen: ‘Is alles wel met mijn volk?’ en dat dit volk in hem een vurige voorspreker zal vinden samen met de heiligen van onze Dietse stam, waarover hij zo teder wist te schrijven.

De bekroning echter van zijn schoon offerleven was zijn ziekte en zijn dood. Elk pijnlijk uur heeft hij aan God opgedragen voor een van zijn talrijke vrienden in nood. Voor zijn volk heeft hij gebeden en geleden in eindeloze, slapeloze nachten. Hij vreesde slechts één enkele zaak: ‘Als ik mijn geduld maar niet verlies!’

Vol heimwee dacht hij aan de Meimaand, aan Onze Lieve Vrouwke van Scherpenheuvel, van Gaverland, aan de vele kapellekens in Vlaanderen. ‘Ik zal de sleutelbloemen niet meer zien!’ zei hij eens. Maar wij weten dat dadelijk na zijn afsterven de engelen en de vele Vlaamse vrienden die hem naar de hemel voorafgegaan zijn, zijn ziel aan de hemelpoort zijn komen verwelkomen met grote ruikers sleutelbloemen.

En we zeggen de woorden na die hij neerschreef voor de dode dichter uit ‘De Wind Waait’: ‘Kijkt hij neer op zijn reisgezellen en merkt hij hoe oneindig jaloers ik op hem ben, op een dode die gestorven is in Gods goeden vrede?’ en die andere woorden uit zijn geestelijk testament, zijn ‘Brieven aan Elckerlyc’: ‘Maar ook van hem weet ik dat hij een gelukkig man is, die bij zijn sterven kan terugdenken aan veel moois, aan vele goede dingen die hij zag, hoorde, voelde en in zijn eigen leven verwezenlijkte...’

Goede vriend Ernest, dadelijk wordt uw lichaam toevertrouwd aan de milde Dietse aarde, die ge zozeer hebt liefgehad; uw schone ziel zullen wij met onze gebeden op de weg naar het paradijs geleiden, maar uw geest blijft in onze harten voortleven en in de harten van de vele duizenden die in uw werk schoonheid en sterkte zullen blijven vinden.

Karel VERTOMMEN.