De Gids. Jaargang 172

[p. 123]

oorspronkelijke aankondiging
Welke dingen? Welke mensen?
Vrijdag 31 oktober en Zaterdag 1 november 1986

Ruim tien jaar geleden schreef Paul Rodenko in De Revisor zijn ‘Opmerkingen over materiepoëzie’. Het begrip materiepoëzie, hier en daar zeggen ze ook wel ‘dinggedichten’, betekent dat het gedicht wordt vrijgemaakt van iedere plicht tot mededelen, en dat de dichter, de maker, uit beeld verdwijnt.

Belangrijke dichters als Kouwenaar, Ten Berge, Beurskens en de hier onder genoemde, hebben op heel verschillende manieren materiepoëzie geschreven. Op dit moment lijkt de concentratie erop te vervluchtigen. De vraag is dus: met welke erfenis moeten welke dichters verder?

I: Opmerkingen over materiepoëzie

Met: Piet Meeuse, Rein Bloem, H.H. ter Balkt, Frans Budé

Piet Meeuse houdt als filosoof en dichter een inleiding over de ontwikkeling van het dinggedicht. Vervolgens spreken de dichters Rein Bloem, H.H. ter Balkt en (onder voorbehoud) Frans Budé, tien jaar na Rodenko, hun eigen opmerkingen over materiepoëzie uit, daarmee verschillende nog zeer aktuele polemieken binnen de Nederlandse poëzie opstokend.

II: Een discussie over het dingdichten

Met: Bernlef, Joost Zwagerman, Howard Krol

Een veelzeggende titel uit J. Bernlef's poëties werk is ‘Meer in dingen dan in mensen’.

Omdat de dood in mensen huist
de buitenkant van dingen is
kan ik alleen in dingen leven zien

Hun stug en tegendraads bestaan
hun onverminderd staren in het zicht
van de mij toegemeten jaren

[p. 124]

 

Daarom zie ik meer in dingen dan in mensen

 

die ene mens die in mij groeit

 

in richting en in zwijgen naar hen toe.

Enige tijd geleden vroegen we tien jonge dichters hierop te reageren, ook weer in dichtvorm. De van strekking en nivo nogal wisselende gedichten presenteren we nu in de bundel ‘Welke dingen? Welke mensen?’ met bijdragen van o.m. Aap Noot Mies [Arjen Duinker en K. Michel], Roeland Fossen, Rogi Wieg en Joost Zwagerman.

De laatste stelt in een begeleidende brief: ‘Waar echter mensen als Kouwenaar, Bernlef en ook Faverey beweging als een soort juk ervaren, die hen het streven naar poëticale verabsolutering moeilijk zo niet onmogelijk maakt, heb ik, als lid van de dichtergeneratie die ná hen komt, op mijn beurt weer te maken met die verdomde leegte die bij ieder gedicht om de hoek komt kijken!’

Een generatiekonflikt? Dan wel een waarbij leeftijden en stellingen door elkaar lopen. Bernlef en Zwagerman gaan erover in discussie, onder leiding van collega Howard Krol, en in aanwezigheid van nogal wat dichters van beide ‘generaties’.