[Nummer 5]
Dit plekje houden we geheim
Lord Byrons reis door Albanië, de binnenlanden van Kalimantan, de songlines van de Aboriginals, het stroomgebied van de Amazone, Patagonië: stuk voor stuk zijn het reizen en reisbestemmingen van een hoog literair gehalte, voornamelijk omdat ze iets vertegenwoordigen dat zich lijkt te onttrekken aan de westerse beschaving en haar vanzelfsprekendheden. Ze staan voor onbezoedelde, ‘echte’ ervaringen en voor dat wat wij thuisblijvers dus moeten missen. Maar de schrijvers die de laatste restjes rimboe in trekken doen in feite iets heel voorspelbaars, iets dat westerlingen al eeuwenlang doen: zij koloniseren de schamele laatste restjes donker Afrika en brengen zo de laatste oprispingen van de wilde in ons in kaart. Want besef wel: wie de songlines volgt, maakt natuurlijk een ‘reis door zijn eigen innerlijk’.
Tegenover dit onverwoestbare cliché aller reisliteratuur staat echter een andere, veel indrukwekkender gemeenplaats in de meest letterlijke betekenis van die term: de plaatsen waar wij achterblijvers 's zomers in dichte drommen samenkomen op onze reis naar de zon. De populaire vakantiebestemmingen van wat we eerder deze eeuw denigrerend ‘de massa’ noemden lijken zich, net als rijtjeshuizen en buitenwijken, aan elke literaire beschrijving te onttrekken. De modernistische code dat we hier het land van mensen zonder eigenschappen betreden (dé literaire Fundgrube van de eerste helft van deze eeuw) gaat niet meer op; het is eerder zo dat we hier met een teveel aan eigenschappen te maken hebben, die ook nog eens per catalogus leverbaar blijken te zijn. Voor de uitvinding van het postmodernisme werd daar vooral in de literatuur nogal laatdunkend over gedaan, maar sinds we beseffen dat alles uiteindelijk neerkomt op consumeren en geconsumeerd worden, is ook dit laatste bastion van de ‘Hoge Cultuur’ geslecht. Niets is te nietig, te banaal of te gewoon om in aanmerking te komen voor kunstzinnige representatie. Dankzij Zoetermeer en Generatie X is inmiddels een begin gemaakt met de literaire verkenning van het ware terra incognita van de laatste decennia, de donkere wereld van Suburbia. Deze (reis)Gids neemt het op zich de andere zijde van de suburbane munt te verkennen middels een zevental reisverhalen uit de catalogus van Holland International en een lang essay over de minst begrepen en beschreven tijdsbesteding: het toerisme. Dit plekje houden we geheim!
De redactie
Auteursrechtelijk beschermd