De Gids. Jaargang 160

Gerrit Krol
Formaties

...Liggen ze daar in de diepte. Rotsen, of riffen. Evenwijdig aan elkaar, half boven water. Dat water is helder, transparant bruin als een veenplas, je zou er kunnen zwemmen.

Het gesteente is blauw, grijs en beschadigd waar de verweerde huid heeft losgelaten, daar toont het de huid van een gepelde garnaal. De nagels van een zuigeling, die kleur, maar ongepeld.

De huid zelf, voorzover intact, is dun en gekreukt als een kleedje.

Zo ziet de aarde eruit. Het strand is lang en dun, weerspiegelt de zon, een lange, dunne, uitgerekte zon. Je zou er misschien kunnen lopen, als aards wezen. In het Devoon. En scheef omdat je maar drie poten hebt. Het water staat stil. We zitten landinwaarts.

Het ene valt meer op dan het andere en verdient een naam, als markant punt. We hebben alle tijd. Er gebeurt niets. Toch heeft het net geregend, anders was alles niet zo nat en fris. Een regenbui op een zomermiddag in het Siluur.

Veenbruin. En helder. Je kunt diep gaan.

Wat een verlatenheid.

Lange repen rots die over elkaar heen naast elkaar zijn komen te liggen als sardines in een blikje. Alsof het, een miljard jaar geleden, hun bestemming was als sardines naast elkaar te komen liggen.

Het is goed te zien hoe de zon op ze neerschijnt. En ze verweert.

Misschien is het mos wat je ziet, die donkere vlekken. Korstmos. Dan is het niet dikker dan papier. Toch krijgt het landschap een an-

[p. 349]

der aanzien. Een ander klimaat. Life as a geological force. Dat kun je hier zien en dan zijn die vlakten, die hellingen van roze marmer inderdaad van marmer. Dan is het een reepje dood waar het leven geen vat op kreeg.

Nabij zijn de einders, goudgrijs is de kleur. Een landtong, ingepakt naar Christo's recept, maar losser. Zachter. Drie vingers, drie losse vingers. In een doos en moroos. Drie visjes voor het eerst bij elkaar en je vraagt je af hoe oud ze zijn, als vorm. Zo oud als steen, zo glanzen ze. Zo glimmend dat ze de zon weerspiegelen, de sterrenhemel bij dag. Op zoveel plaatsen glimmen ze, zachte sikkels, glooiende dijen waar ze half in het water liggen. In een transparante verpakking, die om hun huid ligt, hun dode wezen. Het dode blad. Drie dode stukken sigaar. Verdronken vis die zich onthoofd etaleert in een driemanskist.

Er is veel overtollig. Sinds deze jonge visjes dood zijn en gerookt, toont hun huid zich als iets dat niet meer ter zake is, en mooi. Een levende, ademende, starende, wegschietende vis is ook mooi. Maar een dood, op z'n zij liggend, klaargemaakt visje is iets voor een kunstschilder, dat is eigenlijk veel mooier. De schilder ziet, eerder dan u of ik, achter de kieuw de kleur van toffee, de glans van een oude zilveren munt. De geoliede buiging van een lepel. Het amalgaam van een gerepareerde kies. De bruingele ondiepte van een navel. Een bergmeertje van zuivere room. En voor het te wijde verkreukelde vlies dat 's visjes schubben heeft gedragen, maakt hij een plissé aan van urinegele oker, transparant. Alles is transparant in dit stadium, doorzichtig waar het oppervlakte is. De dood, begonnen met zijn werk, opent voor ons de diepte van het leven.

Zwart zijn die twee, zwart met zilver. Met goud. Een cowboy zou zich voor zo'n versiering niet generen.

Maar de avond valt, de dingen verliezen hun verband. ‘De schemering wordt grijs en groot’ en ik ontsteek de lamp. Ontvouw de loep, plaats hem en zie wat zilver leek terug als krachtig ijzer, de klauw van een leguaan en ik zie wat misschien nog nooit iemand heeft gezien: een klauw van glas. En een beek, scherp als een mes.

Gletsjers zijn 't, van deze afstand gezien, gescheurd, eeuwenoud ijs. De linker, die van het vleeskleurig marmer, doet niet mee, die is van dichtbij rood, geschaafd en open.

Een school vissen trekt een schaduw over de bodem. Waar groene jeneverflessen liggen, vierkante.