De Gids. Jaargang 151

[p. 433]

Hans Berghuis
Etruskische gezangen

Het masker

Rood. Schilder gezichten van de goden rood.
Brand glas in lood van alle vrouwen. Rood.
Loopt je moeder mank, slacht een ooi. Rood
is de kleur die wonderen doet. Barensnood.
Gaat je zuster zwanger, offer een lam. Rood
stroomt bloed, vacht blijft zwart. Een zoon
zal zij baren, prinsenkind. Jij blijft gnoom
en priester van de stam. Wordt je vader doofstom,
lub de prijsstier van je kudde. Rood
overleeft het zaad in kalfjes, bont en rood.
Maar sterft je stamboom, heilig zij de dood,
maak dan het dodenmasker van je vader. Rood.

[p. 434]

De schaduwen

Als je een feest geeft, nodig de schimmen uit.
Wanneer je wijn koopt, betaal even veel vaten
als je voorouders telt. Denk eraan dat doden
gulzig zijn, snakkend naar leven dat jij leidt.
En ongeduldig zijn ze ook. Niets dat zij haten
is erger dan traagheid bij schenkers. Een fluit
wijn is niet genoeg. Wees prinslijk met de maten
van je glazen. Ook de schalen van het avondmaal
mogen gedekt zijn met jouw gaven. Vrijgevigheid
jegens onze goden loont. Zij geven duizendvoud
terug wat jij spendeerde. Maar als jij behoudt
wat eens je erfdeel was, verdoemde zul je zijn:
je zingt nooit meer zoals de Ouden zongen.
De schimmen zijn je schaduwen, mijn jongen.

Ais cemnac

Wanneer het soms bliksemt, schrik dan niet
van het licht. En als het dondert, dan hoor
je de stem van hem die het licht uitvond.
Onweer? Weer komt hij die je nimmer ziet
maar een van onze negen, genegen goden is.
Weet je wie? Let op kleur van de schicht
die rood, geel of wit het uitspansel slaat.
Rood als de beschermster van al de vrouwen,
vooral moeders. Geel geldt je zuster, trouwe
lellebel. Wit wijdt je kleine dochter. Staat
hoog aan de hemel, pijlster van eeuwig licht.
(En zwart ben je zelf, dat is het oude lied.)
Luister kuis naar het onweer, donderende god.
Hoor de toon van je lot. Licht en duisternis
uit dezelfde schacht. Donder die fluister is.

[p. 435]

Een schijn van kans

Het paradijs bestaat. Nee, niet aan de Eufraat en
niet in de tuin van Babylon. Niet bij de bronnen
van de Nijl waar Adam - zwart nog - uit de modder
kroop en, ogend naar een leeuwin, een rib verloor
toen zij hem wilde paaien. Schrijf aan een zonnelied
en drink: je waan vertaalt de hof van Eden.
En Eva dan? Een bruiloftskruik, droom in de hoorn
van overvloed. Zó draven veulens op de heuvelrij
en lammeren in dalen, een herder speelt schalmei.
Schijn is je lot van heden. Slechts wie verdreven
werd, zijn huis verliet en huid en haar verloor,
breekt met de tijd. Geen dag houdt hem gevangen.
Het paradijs bestaat. Leg je oor aan de grond en
laat de klank toe uit de goudmijn van de tomben.
Nóg hoor je uit de schacht Etruskische gezangen.

De kring

Mijn ezel op de dorsvloer draait zijn ronden -
oogkleppen aan zijn kop - van vroeg tot laat.
Loom zit ik in de cirkel, zie zijn hoeven gaan
over de bundels korenaren. Hoe moest ik zonder
de ezel leven, kaf van het koren scheiden, wijn
bij de hand, liedjes zingen, terwijl hij draaft
en draaft? Maar 's avonds als hij slaapt, kijk
ik wakend in de ronde spiegel, daar zal ik zien
hoe ik zelf lastdier word, gevangen in de dwang
van eendere cirkelgang. Hij balkt, ik zing. Lied
en stem weren zich in keer en tegenkeer. Toon en
tegentoon gaan rond in deze omloop van de kring.
Om mij en mijn ezel sluit zich de ring. Zó komen,
vlegels van de dorsvloer, wij elkaar weer tegen.
Zegen het einde, prijs het onvermijdelijk begin.