De Gids. Jaargang 139

[p. 215]

Gerrit Kouwenaar
Drie heldenzangen^*

Zing mij, o muze, op houthoudend
naoorlogs papier het hexametrisch gerochel
der helden

tel mij de versvoeten, voetnoten, de kunst
benen, de onthande
rolstoelen in de boeken, kus mij
het dons van de bloedjonge weduwen, kook mij
het feestmaal van kindervlees, lik mij
het braaksel de roede, sla mij met vrede
tot de alziende blinde

schep mij de borden zo boordevol honger
opdat ik darmen mag spellen uit eetlust
en later in kunstdruk de zwartwitte waarheid
naar waarheid met technicolor mag kleuren

zing mij, o muze, de ovens die onder zeus' kilte
de tinnen soldaten als vlees deden smelten en schenk mij
het bevende glaasje het waterdicht uurwerk de kracht
mij het oog uit te rukken dat zag
hoe de luizen als mensen verkoolden.

* Tekst voor De Ilias van Homerus, een album met 14 zeefdrukken van Jan Cox, uitgave galerij De Zwarte Panter, Antwerpen.

[p. 216]

Tweede zang

 

pezen en ijzeren botten verbrijzelde zonder erbarmen

 

hem de trefzekere dumdum, zodat ruglings hij neersloeg

 

aardwaarts, heffend zijn handen als groet nog aan de doorluchten,

 

ademloos licht happend/daar naderde reeds die hem velde,

 

borend de bajonet in de buik hem, en glanzend als slangen

 

warmden zijn darmen het zonlicht, en nacht steeg op uit zijn ogen

 

 

 

in de taal staat er

 

je ligt aan een vredig water

 

 

 

in de taal staat er

 

je horloge blijft stilstaan en je ligt

 

aan een vredig water

 

 

 

in de taal staat er

 

dat de taal ophield met noemen

 

 

 

dat er iets naderde dat de taal

 

nacht placht te noemen toen de taal

 

nog van licht sprak

 

 

 

nooit had een krijgsman de geur van de aarde zo hemels gesnoven:

 

onbereikbaar voor staal, want gedekt door pallas maria,

 

liefde doorgloeide zijn handwerk, kunstenaar werd hij en minnaar,

 

kussend haar mond met zijn anus, waadde door drek hij, en woorden

 

raakten onspreekbaar, blakend als biefstuk, volledig verteerbaar

 

 

 

o, hoe ontelbaar stegen de zielen als duiven ten hemel

 

smakelijk gebraden voor hogere tafels en scheidden hun afval

 

af in het boek onder 't muzische oor van de stokblinde taalman.

[p. 217]

Derde zang

 

Daags voor de vrede zond onze almachtige

 

vader majoor mij en zes anderen de dood

 

stille nacht in naar de zo goed

 

als verslagen vijand

 

 

 

zeven verkenners op de grens

 

van haast alles: oorlog vlees leven, lopend

 

door mist in een hinderlaag: ik alleen

 

bleef als door een wonder gespaard

 

 

 

zij werden ter plaatse begraven

 

onder hen mijn onafscheidelijke maat

 

van vier jaar loopgraven

 

 

 

een half jaar later, inmiddels voorjaar, ik studeerde

 

menskunde in de stad, dronk ale, vrat

 

biefstukken dames, kwam

 

zijn vader, zei: jij

 

leeft nog, jij

 

was zijn maat, jij

 

weet waar hij ligt begraven, dus help mij

 

hem opgraven, het is natuurlijk verboden, maar hij hoort

 

bij ons thuis, in de tuin

 

 

 

nu ja, wat doe je, ik deed het, ik groef

 

hem op met zijn vader, becijferde hem

 

aan zijn plaatje, hij hing

 

uit elkaar, een weke lauwwarme massa, mijn hand

 

schoot polsdiep in zijn lichaam, schrok

 

van het materiaal dat onzinnig

 

een gat waarmaakte

 

 

 

na de begrafenis, illegaal in zijn eigen aarde, zat

 

ik in hun huiskamer met moeder zuster vader, drinkend

 

een glaasje tranen, pratend

 

rond zijn jongensportret

 

 

 

ik vertelde: wij liepen gebukt samen, spraken

 

gedempt over beter en later, rookten

 

gezamenlijk een belga, roken te zamen

 

geen onraad / hij was

 

een dapper soldaat, gehoorzaam

 

maar niet zonder eigenwaarde, hij hield

[p. 218]

 

van mozart wagner zijn land, luisterde

 

als zijn bomen ruisten / ik deed

 

zijn waarheid weinig geweld aan, verzweeg

 

alleen al dat onzegbare de luizen de hoeren en hoe

 

wij huishielden als slagers

 

 

 

ach, het was voorjaar, in de tuin

 

waar wij hem hadden begraven ruiste

 

de plataan, die boom die handen maakt, iets

 

volmaakts was er, iets af

 

gemaakts eigenlijk, ook de maan

 

leek wel nieuw, en zijn vleselijke zuster hing

 

aan mijn lippen, zat einde april

 

in een krap lichaam, de ribes

 

stonk aards, en mijn hand raakte

 

haar borsten aan, mijn hand

 

 

 

raakte haar borsten aan en het was

 

dezelfde weke lauwwarme massa, dezelfde

 

weke lauwwarme massa, hetzelfde materiaal maar

 

hetzelfde, en het was

 

deze zelfde hand, deze