Bertus Dijk
De gedichten van Nicanor ParraGa naar voetnoot+
In Chili, de Zuidamerikaanse staat met zijn ‘krankzinnige geografie’ (een lange, smalle strook land tussen de Andes en de Stille Oceaan), zijn binnen een bestek van vijfentwintig jaar drie dichters geboren die internationale bekendheid verwierven. Het zijn Gabriela Mistral, Pablo Neruda en Nicanor Parra. Van hen is Gabriela Mistral, geboren in 1889 en gestorven in 1957, wel het meest bekend geworden. Een groot aantal van haar prachtige gedichten is ook in het Nederlands vertaald. In 1945 kreeg zij de Nobelprijs voor literatuur. Ook Pablo Neruda, geboren in 1904, heeft een grote invloed uitgeoefend, allereerst op de Zuidamerikaanse literatuur. Ook in Europa verschijnen steeds meer artikelen over en vertalingen van zijn werk. Na de Spaanse burgeroorlog waaraan hij aan republikeinse zijde deelnam, is hij een felle, geengageerde poëzie gaan schrijven, waarin hij uitdrukking geeft aan zijn haat tegen de dictatuur en het Amerikaanse imperialisme en heftig reageert op het sociale onrecht in Zuid-Amerika.
Gedurende lange tijd is het werk van Nicanor Parra, die in 1914 geboren werd, vrijwel schuilgegaan achter dat van zijn beroemde landgenoten. Hoewel zijn eerste bundel, Cancionero sin nombre (Liedboek zonder naam), al in 1937 verschenen is en de in literaire kring opschudding veroorzakende Poemas y antipoemas (Gedichten en antigedichten) in 1954 uitkwamen, begint zijn werk pas nu in Europa meer bekendheid te krijgen. Misschien komt dit ook omdat er nu pas een gunstig klimaat is ontstaan voor deze poëzie.
Terwijl een groot gedeelte van Neruda's poëzie duister en moeilijk toegankelijk is en vaak afglijdt naar de retoriek, munten de gedichten van Nicanor Parra uit door hun helderheid, nuchterheid, laconisme. Het is een ‘poésie parlante’, waarin met humor, ironie, understatement een grandioos effect bereikt wordt. Een criticus schreef: ‘Bij Parra doen de scherts, de lichtzinnigheid en de folklore weer volop hun intrede in de poëzie.’ In zijn vroegste gedichten vindt men invloeden van Frederico Garcia Lorca. Later werd hij sterk beïnvloed door Engelse dichters, vooral T.S. Eliot, en door de Chileense folklore.
Nicanor Parra werd in 1914 in de Zuidchileense stad Chillan geboren. Zijn vader was onderwijzer, zijn moeder naaister. In 1933 werd hij ingeschreven aan het Instituto Pedagógico van de Universiteit van Chili, waar hij in 1938 afstudeerde als leraar in de wis- en natuurkunde. Hij gaf les aan verschillende gymnasia in Chili. In 1943 studeerde hij natuurkunde aan de Brown University in de Verenigde Staten en in 1949 kosmologie in Oxford. Sinds 1952 is hij professor in de theoretische natuurkunde aan de universiteit van Santiago.
In 1937 verscheen zijn eerste bundel Cancionero sin nombre. Gabriela Mistral toonde veel waardering voor zijn gedichten en voorspelde hem een grote literaire toekomst. In 1954, zeventien jaar na zijn eerste bundel, verscheen de opzienbarende bundel Poemas y antipoemas, in 1958 gevolgd door La cueca larga. De titel heeft betrekking op een Chileense volksdans, de Cueca of Zamacueca, daterend uit de tijd
Auteursrechtelijk beschermd