[Commentaar]
Bij alle verontwaardiging in Nederland over de staatsgreep in Griekenland is men er toch maar weer netjes in geslaagd om de lastige vragen die zouden moeten worden gesteld, te omzeilen. De Tweede Kamer heeft zich, daartoe verleid door wat tegensputteren van de regering zelfs op deze punten, geheel geworpen op de mogelijkheid dat door middel van de Europese organisaties wat gedaan zou kunnen worden voor de slachtoffers van de staatsgreep. Maar de oorzaken van de staatsgreep en daarmee de mogelijkheid om deze alsnog terug te draaien, zijn niet besproken. Protesteren tegen schending van de rechten van de mens wordt zo tot niet meer dan een futiel achterhoedegevecht.
De mens neemt alleen waar wat hij wil waarnemen. Daarom is hier de staatsgreep beschreven als uitsluitend het gevolg van een interne politieke strijd. Links heeft nog wat gemompeld over de rol van de C.I.A. - met dezelfde overschatting van de mogelijkheden van subversie als de anticommunisten -, maar de staatsgreep is niet geanalyseerd als wat hij is: een gevolg van de structuur en de ideologie van de koude oorlog.
Het Griekse leger is sterk geworden door Amerikaanse hulp. De Griekse economie kan niet zonder Amerikaanse hulp. De Papandreou's waren voor Amerika een dreiging niet zozeer omdat ze met de EDA wilden samenwerken, maar omdat vooral Andreas neutralistische ideeën had, Griekenland uit de koude oorlog wilde halen. Daarom werd de oude Papandreou in 1965 door de koning buiten spel gezet. Daarna werden verkiezingen uitgesteld tot dit grondwettelijk niet meer kon, omdat Papandreou ongetwijfeld weer een meerderheid zou behalen. Om dit te voorkomen hebben de kolonels vóór de verkiezingen het bestaande - volgens Sulzberger van de New York Times in NAVO-verband opgestelde - plan voor een staatsgreep uitgevoerd. De Amerikaanse ambassadeur was misschien op de hoogte, misschien ook niet, maar erg belangrijk is dat niet. Relevant is slechts, dat hij zich erna heel wel met de staatsgreep kon verenigen. Werkelijke druk is er door Amerika niet op de kolonels uitgeoefend. Er wordt alleen op aangedrongen om net als in Brazilië een democratisch vernisje over de militaire dictatuur te smeren.
Maar ieder protest is futiel, dat niet aandringt op een stopzetten van de Amerikaanse militaire en economische hulp aan Griekenland en op Amerikaanse steun aan een links-democratische regering, dat wil zeggen aan de Papandreou's. Alleen dat zal Griekenland kunnen behoeden voor een nieuwe burgeroorlog. De kans dat dit zal gebeuren is overigens heel gering, tenzij de les van Vietnam zou zijn geleerd. Dit soort staatsgrepen hebben namelijk hun eigen logica: over enige tijd zal blijken, dat de communisten de enigen zijn die zich daadwerkelijk kunnen verzetten. En dan zijn de alternatieven weer tot de bekende twee beperkt: een militaire dictatuur of een communistisch bewind. Zo kan dezelfde spiraal van veroorzaking weer in werking treden, die de voortdurende escalatie van het conflict in Vietnam heeft teweeggebracht. - (G. van Benthem van den Bergh)
|
|
Auteursrechtelijk beschermd