De Gids. Jaargang 126

[p. 317]

Leo Ross
Fabels van Lokman

Een manuscript, bevattende een kleine verzameling Arabische fabels, raakte, in het eerste begin van de zeventiende eeuw, in handen van Thomas Erpenius. Hoewel het Arabisch van de fabels te wensen overlaat, achtte Erpenius, in 1613 benoemd tot hoogleraar in het Arabisch aan de Leidse universiteit, hen goed genoeg om hen als leerboek in gedrukte vorm aan zijn leerlingen ter beschikking te stellen. Te dien einde voegde hij er een vertaling in het Latijn aan toe. Naar dit Latijn van Erpenius zijn de hier volgende fabels bewerkt.

Lokman, aan wie de fabels worden toegedicht, is zelf een legendarische figuur. De meeste fabels van Lokman stammen uit de Griekse litteratuur: Aesopus.

[p. 318]

Lepus & Leaena.

Lepus aliquando adorsus est Leaenam, dicens: Pario ego singulis annis complures filios; tu autem tota tua aetate solummodo unum aut duos. Dixit ei Leaena: Credo: sed ille licet unus sit, septem valet.

Hoc significat

Quod filius unus probus praestat pluribus ignavis.

De Hazemoeder en de Leeuwin

(voor Emmy Fischer)

Een Hazemoer, met boodschappen beladen,
ergerde zich aan een Leeuwin die lag te zonnebaden
en sprak tot haar het trots en moedig woord:
‘Ik breng per jaar een menigte van zonen voort
en jij maar één of twee in heel je leven!’
De Leeuwin murmelde, voorbeeldig kalm gebleven:
‘Ja, ik heb geen omvangrijk nageslacht gebaard,
maar is één zoon van mij niet al de jouwe waard?’

Werpt ge een gedicht per dag? Bedenk dat ijver
iemand niet maakt tot een belangrijk schrijver.

[p. 319]

Lepores & Vulpes.

Ortum aliquando inter Aquilas & Lepores est bellum: abieruntque Lepores ad Vulpes, petentes ab iis contrarietatem & resistentiam contra Aquilas. At dixerunt eis: Nisi novissemus vos, & sciremus quibuscum bellum geritis, utique faceremus illud.

Hoc significat

Non decere hominem ut cum eo belligeret qui plus ipso virtute pollet.

De Arenden, de Hazen en de Vossen

De toestand in de Arendrepubliek
was voor de Hazen aanleiding tot veel kritiek.
Een rechtgeaarde Haas kan erom huilen
zoals die Arenden hun nest bevuilen!
Zo is ten slotte een conflict ontbrand
en 't knaagvolk krijgt natuurlijk op zijn lazer.
Gelukkig spreekt de Luns der Hazen:
‘Er is niets aan de hand!
Wij kunnen rekenen op bijstand van de Vossen!
Zij hebben het beloofd! Zij zullen ons verlossen!’
't Bericht wordt triomfantelijk gepubliceerd,
maar door de Vossen snel gedementeerd:
‘Wat hebben wij met jullie dwaasheden te maken?
Bemoei je voortaan met je eigen zaken!’
Vervolgens gaan
zij met de Arenden een bondgenootschap aan!

Het gekste was (het klinkt misschien sinister):
de Hazen hielden Luns voor een bekwaam minister!

[p. 320]

Anser & Hirundo.

Anser & Hirundo societatem inierunt vitae: erantque pascua utriusque in loco uno. Visis autem aliquando insidiis venatorum, Hirundo propter levitatem suam avolavit, & evasit: at Anserem ceperunt venatores, & occiderunt.

Hoc significat

Eum, qui amicitiam init cum eo quocum non convenit, neque eiusdem est generis.

De Zwaluw en de Gans

Een Zwaluw en een Gans minden elkaar
en vormden een niet onopvallend paar.
Men heeft hun lijfelijk verschil breed uitgemeten
en hen geringschatting voor de natuur verweten;
zelf voelden zij dat niet als een bezwaar.
De Zwaluw slaagde erin het zuiden te vergeten
en heeft, als hij dat nodig vond, het nest bebroed;
de Gans volstond met fabeltjes vertellen.
Die vogels leefden met elkaar op goede voet,
elk wilde tot de dood de ander vergezellen.
Dat dit slecht afliep kon een kind voorspellen.
Opeens zien zij boven een struik een jagershoed!
Een schot knalt. Ganzeveren stuiven
verschrikt in 't rond als opgejaagde duiven.
Wat verder ploft een Ganzekop in 't riet.
Twee zware machteloze wieken wuiven
vaarwel toe aan een stipje in 't verschiet.
Zacht snatert nog een allerlaatst verdriet.

De onthalsde Ganzekop spreekt:

Mijn wereld breekt in honderdduizend scherven.
Zonder gezelschap ga 'k de hemelen beërven.
Eenzaam heeft men geleefd als men eenzaam moet sterven.