De Gids. Jaargang 126

[p. 273]

Gids-commentaar

Europese grootheid

Een van de troeven van president de Gaulle is zijn pleidooi voor herstel van de Europese grootheid, waarvan de Franse ‘grandeur’ het beslissende element moet zijn. Nu mene men niet dat hij daarbij alleen staat. Want de voorstanders van Europese integratie, die aan de generaal verwijten dat hij een federatie afwijst met supranationale organen, moeten overigens veel van hun eigen idealen herkennen in zijn zelfbewuste verklaringen. Op het repertoire van de heer Spaak stond bij voorbeeld nog verleden jaar een redevoering over al hetgeen West-Europa gunstig onderscheidde van Amerika en Rusland, met uitdrukking van spijt dat het verenigde Europa geen eigen kunstmanen kon vervaardigen. En onder de voorstanders van de ‘relance européenne’, die heeft geleid tot de vorming van de Europese Economische Gemeenschap van zes continentale landen, is de wrok jegens Engeland - dat in 1957 niet meedeed en dat gekant was tegen supranationale denkbeelden - niet gering geweest. De anti-Gaullistische uitbarsting na 29 januari kwam voort uit afkeer van het streven van de generaal, de Gemeenschap tot Frans jachtterrein te maken. Maar de sympathie voor de Britten was niet zo groot als de heren Spaak en Luns meenden te moeten suggereren. Zes weken na de ‘Britse crisis’ begonnen de zes landen der eeg, en vooral de Europese Commissie onder leiding van prof. Hallstein, de scherven te lijmen. De ondertekening van het associatieverdrag met achttien Afrikaanse landen (een voor Frankrijk hoogst voordelige conventie) werd verzekerd geacht, de Gaulle bezocht Den Haag, de ministers van landbouw gingen voort met de behandeling van verordeningen. En indien hun conferenties tot weinig of niets leidden, hield dit geen verband met de Britse kwestie, maar met onderlinge belangen-tegenstellingen, die reeds lang bestonden.

[p. 274]

Terwijl het vooruitzicht, dat er in Italië en Nederland verkiezingen en nieuwe regeringen moesten komen, ook vertragend werkte. Het hartzeer over het Britse isolement bleek minder hevig dan het had geschenen.

Wel waren onderlinge geschillen van de Zes door de Britse kwestie duidelijker naar voren getreden. Wel zal met name het gemeenschappelijke landbouwbeleid, dat op zovele bezwaren stuit, worden afgeremd. Maar men is reeds zo ver samengegaan op de weg van afbraak der tarieven, vooral de industrie heeft reeds zoveel kapitaal gestoken in het experiment, er is zoveel geïnvesteerd in de verwachting dat de gemeenschappelijke markt er zou komen, dat de opmars naar het beloofde land - ook al vloeit dit niet over van melk en honing - niet gemakkelijk meer te stuiten valt. Dezelfde staatslieden, die na de Britse crisis hadden willen remmen, hadden de ideologie geschapen van de onverwoestbaarheid der Europese gemeenschap. Ja, zij willen nòg dat deze ook als zodanig zal optreden in de komende onderhandelingen met de Verenigde Staten over de Trade Expansion Act. Men zit te zamen in een lekke schuit; maar wat zit er in die omstandigheden anders op dan te proberen hem te repareren? Een typisch voorbeeld van door mensenwil geschapen fataliteit, met de Gaulle als ironische Zeus. Hoewel: de Griekse God zou wel nooit hebben geloofd aan de grootheid van zulk een onderneming.

a.l.c.

Nederlands in 1963

Het kan over vijftig jaar wel eens interessant zijn te weten, hoe onze taal er op het ogenblik uitziet. Ik heb daarom het volgende verhaaltje samengesteld, dat er een niet onjuist beeld van geven kan.

Omdat mijn radioset het niet deed, ging ik een dealer opzoeken, die mij destijds om het hoge niveau van zijn service-dienst was aanbevolen. Hij is een selfmade man.

[p. 275]

Voor een tijdje terug is hij van het nulpunt uit gestart, met een ondergeschikt baantje, maar hij heeft nu een zaak met een voornaam cachet in het shopping center van de stad, voert er een keur van artikelen in zijn branche en kan zijn clientèle steeds van alle accessoires voorzien. Men kan niet ontkennen, dat hij een bijzondere feeling heeft voor de trend van de economische evolutie; hij rekent steeds met de tendens¹ van de bestedingen rond de gestegen welvaart en heeft überhaupt de brains om te begrijpen, dat men, om voor de volle honderd percent safe te zijn, altijd planmatig efficiency moet nastreven. Hij kijkt dan ook vertrouwvol de toekomst in. Het zou me niet verbazen, als zijn zaak binnenkort nog luxer werd, en dat hij zelfs een breed concern ging opbouwen. Dan zou hij, ook internationaal, een begrip worden.

Omdat het een hobby van me is (ik wil er even op attenderen), contact te zoeken met mensen, die de vitaliteit opbrengen om in de run van een druk managersbestaan toch steeds fit te blijven, en hen ongemerkt aan een soort test te onderwerpen, gevolgd door een psychologische follow-up, besloot ik hem eens in zijn bureau op te zoeken. Op een deur las ik: Hier melden. Hoewel ik niets te melden had, ging ik toch maar binnen. Daar zag ik, druk bezig met een stapel ordners, een gepermanente jonge dame zitten. Zij behoorde tot een van de figuren, die men graag voor de show in eigen zaak zou willen hebben. Sorry, zei ik, is Meneer binnen? Ja, zei ze, hij is net van een meeting terug in verband met een gewichtig enquête-onderzoek.

Ik werd toegelaten en spoedig waren we, na een handig opgezette hint mijnerzijds, in een interessante conversatie verzeild, waarin hij de principes van zijn zaakvoering uiteenzette. Kijkt u eens, zei hij, bepaalde elementen zijn steeds maatgevend voor mij geweest, en zij gelden overal. Eerst komt de research, dan de planning, hetzij alleen, hetzij in samenwerking van een team. Ieder lid van de equipe is eerst natuurlijk terdege gescreend en getraind. Maar dan kun je hem ook een fulltime job garanderen. Onnodig te

1 Omdat hij steeds consequens betracht, heb ik hem eens horen zeggen: gezien de frequens en de evidens van deze tendens hebben wij met grote fervens de essens der zaak aan den Minister voorgelegd en de beslissing aan zijn prudens willen overlaten. Helaas was Zijne Excellens juist met vacans.

[p. 276]

zeggen, dat objectieve re-thinking altijd gewenst is. Kijkt u eens, zei hij weer, neemt u deze folder mee; ik heb er destijds deze zaken precies in uiteengezet. Middels lectuur daarvan kunt u er ook nog wel profijt van hebben. Niet natuurlijk dat ik u coachen wil.

Ik moet zeggen, de impressie was metaphysisch.

van gr.