De Gids. Jaargang 123

[p. 234]

Jaap Harten
Jeugd

Iedere nacht waren wij weer
pitten in hun donkere bolster.
Wij sliepen in een andere wereld
die toch de onze was, die ons
schrik aanjoeg en vervoerde
omdat de tijd er dooreen lag
als de stukken van een nog
te monteren film.

Wij gingen op jacht
tussen gisteren en morgen
en vonden een doos met oude middagen,
lege ruimte van jaren geleden
die een duidelijker taal sprak
dan wij toen beseften. Wij slopen
in het observatorium van de nacht
halverwege tussen sterren en de aardas.

Hercules en het goud van de leeuw
leefden tot aan de vonk van de ochtend
achter ons netvlies een eigen leven.
Maar dan kwamen bekende geluiden
uit de jongste uren van de dag
kriebelen onder de helm die onze
slaap nog dekte en werden de
heilige schilden omgewisseld.

Waarom vochten wij door in de dag?
Waarom opstandigheid en woede tegen
ouders die ons geen strobreed
in de weg legden? Of vermoedden
wij toch dat zij het zilveren
zwaard bezaten dat de jeugd

[p. 235]

 

kapt? Wij wilden onbereikbaar

 

zijn in de gangen van ons bloed.

 

 

 

Wij wilden grensloos zijn, wolk

 

weiland of een hand vol rook.

 

Wij waren misschien vreemde katten

 

in het pakhuis van onze school, maar

 

hadden spieren om tegen de stroom

 

op te roeien, sproeten van licht,

 

wij hadden de snelle schuld van

 

een rover en de felle, grage

 

blik van een judasbloem.

Wij sloegen wegen in
die met een sterke geur
van mest en winter
de middag tegemoet kwamen.
Wij zagen de hemel zich kleuren
met vossenrood toen de zon
wegreed in zijn zegekar en het land
achterliet aan vuursteen en hout.
Wij slopen over de paden
als soldaten op verkenning,
droegen een riem om ons
middel en het staal van
een roestig mes op
onze blote huid.

Wij verbrandden in de bossen
alle dode leefregels,
wij hurkten bij vuurtjes met
de schutterigheid van pubers,
wij waren jong als sap en
sterker dan kabeltouw.
Wij dachten niet meer aan

[p. 236]

 

de ouderen, die uit een

 

vitaal tekort, bij gebrek

 

aan ruimte, alles uit

 

de helderheid wegzetten,

 

liefde en haat in dozen

 

borgen, in donkere laden

 

waar hun gevoel als

 

een kapotte batterij

 

stierf uit armoede.

 

 

 

Wij waren jong als sap

 

en sterker dan kabeltouw.

 

Wij hadden onze melktanden

 

verloren en daarvoor in

 

de plaats een mond vol

 

rauwe woorden. Wij woonden

 

niet meer als onze voorvaderen

 

op de rand van het ijs

 

maar in de kop van het vuur

 

of de vuist van het duister

 

en leefden een leven dat

 

niet mocht, omdat het vochtig

 

was als jong vel, en woonden op

 

de verborgen zolder van de droom.

Uit zilver en glas zijn
de instrumenten gemaakt
waarmee wij de tijd meten,
maar kennen wij ook
die tijd? Wij kennen
onze angst, die sputtert
als een oliepit en soms dooft,
wij kennen geluk en wondpijn -
de koorts van die wond al minder.

[p. 237]

 

Maar de tijd blijft een dunne adem

 

waaronder wij leven, vechten

 

of popelen van liefde,

 

de tijd is een geruisloze wind

 

die verandering, als spionnen,

 

onder zijn mantel meevoert.

 

 

 

En als hij kleur bekent

 

zien wij het niet - of te laat.

 

Met het oog op onszelf gericht

 

zien wij wel het vuur binnen

 

ons, blussen wij met koele

 

bekers, maar zien te laat

 

 

 

de weg die onheilsboden

 

nemen onder de zon.

 

En later, wanneer het voorbij is,

 

vragen we: wat was het?

 

Een windstoot of wapengerucht?

 

Een fel opstekend onweer?

 

 

 

Niemand weet het dan meer.

 

Waarom werd Troje veroverd?

 

De één zegt: om Helena.

 

Een ander: om de ijzervoorraad

 

te vermeerderen van de Grieken.

 

Wat was het: een vrouw of erts,

 

waarvoor legers hoog hielden

 

de tekens van hun gevechtswaarde?