De Gids. Jaargang 123

[p. 1]

[Eerste deel]

Redactie
Een dubbel afscheid

Met ingang van 1960 hebben twee redacteuren afscheid genomen van De Gids zonder hun gewaardeerde medewerking te ontzeggen aan het maandblad. Prof. dr. E.J. Dijksterhuis ziet zich om redenen van gezondheid gedwongen tot heengaan; prof. dr. K. Wiersma door overstelptheid met bezigheden, die hem de kans benemen, zich aan het redactiewerk overeenkomstig zijn eigen opvatting van redacteursplicht te wijden.

Wie hun plaats gaan innemen, zal binnenkort worden medegedeeld, maar de redactie wil deze twee voortreffelijke mannen niet uit haar midden verliezen zonder hen openlijk te doen weten hoezeer zij, bij eerbiediging van de motieven, hun heengaan betreurt.

Genoeglijk door scherpte van geest, gelijk hij wel eens werd gekenschetst, wist Wiersma zijn adviezen vaak de pointe mee te geven van een epigram, als hij de redactie hielp bij onderhandeling of beoordeling. Moest hij tot zijn en onze spijt bijeenkomsten verzuimen, des te meer verlevendigde zijn aanwezigheid de vergaderingen die hij bezocht.

E.J. Dijksterhuis is precies vijfentwintig jaar redacteur van De Gids geweest, nu hij zich gedwongen ziet heen te gaan, nadat hij het secretariaat, dat hij zorgvuldig waarnam, reeds had moeten neerleggen.

Hij was veertig jaar oud, leraar te Tilburg, privaat-docent in de geschiedenis van de wiskunde te Leiden en woonachtig te Oisterwijk, toen hij in de winter van 1933 door prof. dr. H.T. Colenbrander werd aangezocht tot de redactie toe te treden. De bedoeling was wel allereerst, dat Dijksterhuis de exacte wetenschappen zou vertegenwoordigen, maar tevens werd verwacht, dat hij zijn aandacht zou wijden aan algemene onderwijsbelangen, want behalve met artikelen over natuurkunde en werktuigkunde, had hij aan De Gids reeds meegewerkt met een opstel over de leraren-opleiding. Bovendien zal Colenbrander geweten hebben, dat E.J. Dijksterhuis buitengewoon belezen en bijzonder muzikaal is.

Het is evenwel onwaarschijnlijk, dat de toenmalige secretaris van de redactie voorzag, welk een grote betekenis Dijksterhuis voor het tijdschrift zou krijgen. De scherpte van zijn inzicht, tegengewogen door de mildheid van zijn begrip; de uitgebreidheid van zijn belangstelling, gebonden door de nauwgezetheid van zijn waarneming; de veelomvattendheid van zijn geheugen, doorspeeld met de fijnheid van zijn smaak; de zakelijkheid van zijn uitdrukkingsvorm, beheerst door de zuiverheid

[p. 2]

van zijn stijl, maakten hem spoedig in allerlei aangelegenheden de raadsman van zijn mederedacteuren. Ze bestemden hem tot de centrale figuur, toen ingrijpende veranderingen na de oorlog vernieuwing van geest bij handhaving van traditie eisten.

Toonde hij in de dagelijkse zorg voor een geregelde gang van zaken tussen de redacteuren onderling, tussen de redactie en de medewerkers, tussen het tijdschrift en de uitgeverij, een feilloze stiptheid, toch doordrong hij de correspondentie gaarne van een lichte ironie, die het helderst tot haar recht kwam, als hij bij het begin van de vergaderingen verslag uitbracht over ingekomen en uitgegane stukken. Uitbundig jolijt is nooit zijn geestesmerk geweest, doch ingetoomde vrolijkheid weerhield hem, saai te worden bij de afdoening van een aantal matig interessante stukken.

Behalve de uitvoerige studies die hij bijdroeg, schreef hij boekbesprekingen van veelzeggende bondigheid, dikwijls een beetje laconiek, maar nooit hooghartig. De bibliografische rubriek genoot zijn hartelijkste toewijding. Wie overziet wat hij er in de loop van een kwarteeuw in schreef, kan zich een tamelijk juiste voorstelling vormen van zijn gesprektrant, altijd even onuitputtelijk van stof als verrassend van aanpak.

Dat hij zich tot afscheidnemen gedwongen ziet, betreuren zijn mederedacteurs niet alleen voor hemzelf, al weten zij hoezeer De Gids hem ter harte gaat. Ze zullen hem missen in het redactionele beleid, maar evenzeer in het vriendschappelijke samenzijn. Hun dankwoord krijgt onder deze omstandigheden vanzelf de vorm van een oprechte wens, waarmee de lezers instemmen zullen: dat een voorspoedig herstel prof. E.J. Dijksterhuis ruime gelegenheid geve tot duurzame medewerking.