De Gids. Jaargang 118

[p. 163]

Ontvangen boeken
(Nadere bespreking naar mogelijkheid)

Van E.J. Brill, Leiden

Jan Romein, in samenwerking met Annie Romein-Verschoor, Aera van Europa. De Europese Geschiedenis als afwijking van het algemeen menselijk patroon. f 8.90.

Van Elsevier Publication Cy., Amsterdam

Paul Dibon, La Philosophie néerlandaise au siècle d'or. Tome I. L'enseignement philosophique dans les universités à l'époque précartésienne (1575-1650). - Publications de l'Institut Français d'Amsterdam. Maison Descartes. I.

Van Foreholte, Voorhout en 't Groeit, Antwerpen

Dr. Roland Nitsche, Oeroude Wegen, Eeuwige Reis. De Handel ontdekt de Wereld. Bewerking en vertaling van Uralte Wege Ewige Fahrt (H. Duncker Verlag, Munchen) door Dr G. van Antwerpen. f 12.90.

Het boek verhaalt van handels- en ontdekkingsreizen uit alle tijden. De auteur wordt ons als veelzijdig geleerde en als succesvol journalist voorgesteld. De laatste functie is niet zonder invloed gebleven op de wijze waarop hij de ongetwijfeld belangrijke resultaten van een kennelijk grondige studie meedeelt.

Gilbert Cresbon, Honden zonder halsband. Vertaling van Chiens perdus sans collier (Robert Laffant, Parijs) door André Noorbeek. f 6.90.

Roman over verwaarloosde jeugd van de hand van de auteur van Heiligen gaan naar de Hel.

Van Francke Verlag, Bern

Frederik Adama van Scheltema, Die geistige Wiederholung. Der Weg des Einzelnen und seiner Ahnen. Zweite Auflage. Fr. 13.50/DM 13. Leinen Fr. 17.50/DM 16,80.

Van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland

Culturele activiteiten voornamelijk ten plattelande in Zuid-Holland. Rapport uitgebracht in October 1954 door een daartoe benoemde commissie aan Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland.

Van Van Gorcum, Assen

Prof. Mr P.J. Oud, Honderd Jaren. 1840-1940. Een eeuw van staatkundige vormgeving

[p. 164]

in Nederland. Serie: Bouwstenen voor de kennis der maatschappij. Nr 8. 2e druk. Illustratief verzorgd door Corn. Veth. f 12.50.

De eerste druk van dit belangwekkende werk werd hier besproken door Prof. Mr. A.N. Molenaar in Jaargang 109 (1946), IV 184.

Marchien Eising, Rieks. Serie: Volksdichting. Nr C 3. Ing. f 4.90; geb. f 6.25.

Prof. Dr H.J. Brouwer, Knop, de Roppene. Skylge's lieder, organisator, dichter, skriuwer, wittenskapsman-wearspegele yn syn briefwiskel. f 2.90.

Dr H.J. Prakke, Multatuli in Drenthe. 1878-'80-81. Weerspiegeling en weerslag in de provinciale pers. Overdruk uit Nieuwe Drentse Volksalmanak, 1955.

Dr C.A. Zaalberg, ‘Das Buch Extasis’ van Jan van der Noot. Serie: Neerlandica Trajectina. Nr II. Ing. f 11. -; geb. f 12.50.

Inleiding tot drie ontwerpen voor een Olympia-epos van een Renaissance-dichter, die de laatste jaren een toenemende belangstelling ondervindt.

Dr J.J. Poortman, Ochêma. Geschiedenis en zin van het hylisch pluralisme. I. Ing. f 6.90; geb. f 8.25. 179 blz.

De auteur voert de term hylisch pluralisme in ter vervanging en tevens uitbreiding van wat in de geschiedenis der wijsbegeerte dualistisch materialisme wordt genoemd. De denkbeelden die hij onderzoekt, zijn niet alle materialistisch in die zin van het woord, dat zij de hoogste werkelijkheid als stoffelijk beschouwen; hun gemeenschappelijk kenmerk is de opvatting, dat zij verschillende soorten stof aannemen, waarvan één in speciaal verband tot de ziel staat. De titel Ochêma (= voertuig) slaat op de theorie, dat de ziel een uit fijne materie bestaande drager bezit. In het verschenen eerste deel behandelt schrijver na een algemene inleiding over verschillende mogelijke standpunten het hylisch pluralisme bij natuurvolken en in oude culturen die nog geen stelselmatige theologie of philosophie hebben voortgebracht. In een toegezegd tweede deel zal deze historische behandeling worden voortgezet door bespreking van culturen waarin zulk een theologie of philosophie wel bestaat en van de nieuwe tijd van de Renaissance af.

Van W. de Haan, Utrecht

Dr H.E. van Gelder en Prof. Dr J. Duverger, Kunstgeschiedenis der Nederlanden. De Middeleeuwen. De zestiende Eeuw. Deel I. Derde, uitgebreide druk. f 21. -.

Herbert Wendt, Ik zocht Adam. In het voetspoor van de eerste mens. Vertaling van Ich suchte Adam (uitg. G. Grote, Hamm i.Westf.) door Jan Vrijman. f 13.50.

Van W. van Hoeve, 's-Gravenhage

Jef Last, Djajaprana. Tragedie in vijf acten naar een Balisch gegeven. f 2.25.

Van J.H. Kok, Kampen.

Ds Okke Jager, Worden als een kind. Ing. f 1.90; geb. f 2.90.

Van van Loghum Slaterus, Arnhem

H. Bonger, De motivering van de godsdienstvrijheid bij Dirck Volckertszoon Coornhert.

Dr J. Th. Giesen, Mens, wie zijt gij? f 5.50.

Dr W. Brede Kristensen, Symbool en Werkelijkheid. Een bundel godsdiensthistorische studiën. f 16.50.

[p. 165]

Van J.M. Meulenhoff, Amsterdam

Raymond Brulez, Het mirakel der rozen. f 8.90.

Vierde en laatste deel van de cyclus Mijn woningen, waarvan eerder verschenen: Het Huis te Borgen, Het Pakt der Triumviren, De Haven.

Bertus Aafjes, Morgen bloeien de abrikozen. f 7.90.

Eerste serie reisherinneringen aan het Nabije Oosten.

Anna Blaman, Op leven en dood. f 8.90.

Samuel Taylor Coleridge, De Ballade van den ouden matroos, vertaald door Anthonie Donker. f 2.90.

Victor E. van Vriesland, Spiegel van de Nederlandse Poëzie door alle eeuwen. Derde deel. De hedendaagse dichters (1940-1955). f 8.90.

Van dit werk verscheen deel II, dat de periode 1900-1940 behandelt, in 1953. Prijs f 12.90. Deel I (1100-1900) zal in het najaar 1955 het licht zien. Intekenprijs f 15. -.

Van Moussault's U.M., Bussum

Hildo Krop. Tekst van Ir J. Leupen en W. Jos de Gruyter.

Van Mouton, 's-Gravenhage

Wiktor Weintraub, The poetry of Adam Mickiewicz. Slavistische Drukken en Herdrukken, uitgegeven door C.H. van Schooneveld. II.

Van Nijgh & van Ditmar, 's-Gravenhage

Uit de Nimmer Dralend-Reeks (f 2.50 per deel):

Nr. 5. Aart van der Leeuw, Vluchtige Begroetingen. 13e druk.

Nr. 47. Johan van der Woude, De schipper van de Li. 4e druk.

Nr. 48. Ben Stroman, René Francois Aristide N.N. 2e druk.

Nr. 49. J. Slauerhoff, Schuim en as.

Nr. 50. Pierre H. Dubois, Facetten der Nederlandse poëzie.

S. Vestdijk, Meneer Visser's Hellevaart. 2e druk. f 7.90.

Har Scheepers, Op zoek naar de bron. f 9.50.

J. Slauerhoff, Verzamelde Werken. Deel VII. f 5.15.

Ir H.J. Keus, Een zelfverkenning van het Liberalisme. f 1.50.

Kennelijk een (waar en wanneer?) gehouden voordracht, waarin een pleidooi voor grotere oeconomische vrijheid wordt gevoerd.

Van M. Nijhoff, 's-Gravenhage

Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, Dagboekfragmenten. 1940-1945. f 8.90.

Bloemlezing uit een selectie van particuliere dagboeken uit de oorlogsjaren.

Van Het Spectrum, Utrecht-Antwerpen

Prof. Dr R.R. Post, Scholen en onderwijs in Nederland gedurende de Middeleeuwen.

Een zeer nauwkeurige uiteenzetting van de toestand van het onderwijs in de Noordelijke Nederlanden voor de Reformatie, waardoor men volledig wordt ingelicht over de typen der scholen, hun verspreiding, hun rechtspositie en over de aard van het gegeven onderwijs.

[p. 166]

Van Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie

Dr E.A.B.J. Ten Brink en C.W.L. Schell, Geschiedenis van de Rijkstelegraaf. 1852-1952.

Naar aanleiding van het feit, dat honderd jaar geleden (op I December 1852) de Rijkstelegraaf haar werkzaamheden begon, heeft de Directeur-Generaal der P.T.T. opdracht gegeven tot het samenstellen van een gedenkboek, dat vooreerst door behandeling van de ontwikkeling van de telegrafie een bijdrage tot de cultuurgeschiedenis zou leveren en vervolgens een mogelijkheid zou bieden, plannen voor toekomstige ontwikkeling aan vroeger verworven ervaring te toetsen.

Van A.G.J. Strengholt, Amsterdam

Joan en Mary Henschel, Van Chaos tot Harmonie. Corona Reeks. Deel 16.

Deze Proeve tot schepping van een nieuwe wereld- en levensbeschouwing gebaseerd op de wet van cosmische harmonie levert, voorzover dat nog nodig was, het overtuigend bewijs, hoe sterk nog bij velen de antieke voorstellingen over arithmetische en geometrische harmonie (leer der regelmatige veelvlakken, interval-wiskunde en derg.) in verband met astrologische denkbeelden, met de overtuiging van een harmonie tussen macro- en microcosmos enz. leven. De auteurs maken er gebruik van in een pleidooi voor een nieuwe cosmisch-harmonische wereld- en levensbeschouwing, waarin een hogere sexuele bewustwording als einddoel wordt gesteld.

Van A.W. Sijthoff, Leiden

Dr P. Clausing, De geestelijke vrijheid en haar geschenk. f 2.40.

Vier lezingen naar aanleiding van het vroegere werk van de schrijver, De mens in de knoop.

Van W.E.J. Tjeenk Willink, Zwolle

Dr B.C. Damsteegt, In de doolhof van het Nederlands. Sassenpoortreeks Nr 3. Ing. f 2.25; geb. f 2.75.

Herdruk van een bekende en nuttige gids. Het boekje is geheel aangepast aan de nadere regeling van de spelling, vervat in de Woordenlijst van de Nederlandse Taal, samengesteld in opdracht van de Nederlandse en de Belgische regering. 1954.

Dr W.J.C. Buitendijk, Nederlandse strijdzangen uit de 16e en de eerste helft der 17e eeuw. Serie: Klassieken uit de Nederlandse Letterkunde. f 3.35.

Prof. Dr J. van Mierlo S.J., Uit de strophische gedichten van Jacob van Maerlant. Serie: Klassieken uit de Nederlandse Letterkunde. f 3.60.

P.C. Hooft, Baeto. Ingeleid en met aantekeningen voorzien door Dr F. Veenstra. Zwolse drukken en herdrukken Nr 11. f 4.25.

Cornelis Crul, Religieuze poëzie. Uitgegeven en toegelicht door Dr L. Roose. Zwolse drukken en herdrukken Nr 12. f 2.45.

Van H.D. Tjeenk Willink, Haarlem

Landjuweel. Een reeks bloemlezingen uit het werk van klassieke Nederlandse en Vlaamse dichters en prozaisten, gekozen en ingeleid door Clara Eggink, J.G. Bloem en A.L. Sötemann. Verschenen is de eerste serie, bestaande uit:

Marnix, Poëzie en Proza.

[p. 167]

Stalpart van der Wiele, Poëzie.

Hooft, Poëzie.

Poot en van Broekhuizen, Poëzie.

Justus van Effen, Proza.

Simon Gorter. Proza.

Omvang per deel 128 à 160 blz. Per serie van 6 delen geb. f 19.50. Losse delen geb. f 3.85. Verdere series van zes deeltjes zijn in voorbereiding. De delen worden per tijdvak in een bepaalde kleur gebonden. Elk deel bevat een inleiding over leven en werk van de auteur en in voetnoten de allernoodzakelijkste woordverklaringen. De teksten zijn overgebracht in de hedendaagse spelling.

Van J.B. Wolters, Groningen-Djakarta

Dr C.C. de Bruin, Dr W.J.H. Caron en P. Vink, Analyse en Critiek. Een bundel boekbesprekingen voor Gymnasiaal en Middelbaar Onderwijs, voor Kweekscholen en voortgezette studie. 2e druk. Ing. f 6.50; geb. f 7.25.

Dr P. van der Meulen en Dr F. Veenstra, Moderne literatuur in teksten en opdrachten. Deel III van de serie: Literatuurgeschiedenis in teksten en opdrachten. Ing. f 4.25; geb. f 4.90.

Dr Fred Muller en Dr J.H. Thiel, Beknopt Grieks-Nederlands Woordenboek. 6e druk, bezorgd door Dr J.H. Thiel. f 9.00.

Dr H.W.F. Stellwag, Begane wegen en onbetreden paden. Paedagogisch-Didactische beschouwingen voor jonge leraren. 2e druk f 13.50.

De eerste druk van dit werk werd besproken door Dr E.J. Dijksterhuis in Jaargang 115 (1952), I 430.

Dr A. van der Lee, Hartmann von Aues ‘Armer Heinrich’ en het gelijknamige drama van Gerhart Hauptmann. Openbaar College aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. f 1.25.

Jhr Dr P.J. van Winter, De aanloop tot het Britse Imperialisme. Rectorele Oratie aan de Rijksuniversiteit te Groningen. f 1.25.

Dr A.G.M. van Melsen, De wijsbegeerte der exacte wetenschap. Inaugurele Oratie aan de Rijksuniversiteit te Groningen. f 1.25.

Dr H. Nieuwenhuis, Een noodzakelijke verandering in de taak van de school. Inaugurele Oratie aan de Gemeente Universiteit van Amsterdam. f 1.25.

Dr J. Ensink, Over de verlossende kennis in het Indische denken. Openbare Les aan de Rijksuniversiteit te Leiden. f 1.25.

(Afgesloten 15 Januari 1955)