De Gids. Jaargang 113

[p. 321]

Hendrik de Vries
Preludium voor een levensroman

De vader, een stil geleerde,
Zijn drie zoons tot hoogvereerde
Beschermer, meer dan tot vriend,
Kon hun vroeg veel schoons verklaren:
Wat zon, maan en sterren waren,
En hoe seizoenen ontstonden;
Verfoeide toch 't nietsontziend
Geweld eener wereldorde,
Door eigen wet ruw geschonden:
't Wreed lot van wat bloeide en dorde;
Mistrouwde een doel, zóó gediend.
De moeder, in 't voorgevoel
Van haar naadrend najaar, morde.
Vaak bits en koel, plots uitbundig,
Ontrustte zij donkre neigingen
Dier drie - door heur felle dreigingen
Van vreemde gevaren kundig.

Eer 't kind nog 't geheim vermoedde
Dat in hem broedde als een schande: -
Die macht, waardoor zijn verlangen,
Van teerheid en schroom bevangen,
Tot zoo sombre woede ontbrandde -
Bedwelmden hem vage zangen.
De nacht, sterrenklaar, en 't geurzwaar
Geluk van Augustus, minde
Hij diep; doch plots, als ontzinde,
Door 't grimmig duister verward,
Luisterde hij naar nauw speurbaar
Gedruis uit kamers en gangen;
Lag raadloos, bezweet, verstard
Van afschuw, met razend hart,
Of rukte zich om en om.

[p. 322]

 

Hij voelde in de lucht een drom

 

Vijandige spieders hangen.

 

 

 

De Voortijd ging hem bezielen:

 

Ontploffingen, lavastroomen,

 

In vuur versiste rivieren. -

 

Schimmen van de reuzendieren

 

Werden zijn stille vertrouwden.

 

Vleugelvingrige reptielen;

 

Hun wendingen boven 't schuimen

 

Der Jurazee. Steenkoolwouden

 

Wuifden door zijn kinderdroomen:

 

Stamvarens en stekelpluimen

 

Van schubben- en zegelboomen.

 

Hij mijmerde over de wonderen

 

Der nevels, der verre zonnen,

 

Der wezens, hun gaan en komen -

 

Gewoon reeds door langbegonnen

 

Begeerten zich af te zonderen,

 

Gehoorzaam aan zwoele luimen.

 

 

 

Hij peinsde over leed, mislukking.

 

De schroeiïng zelf der verrukking

 

Vervoerde hem tot verfoeiïng

 

Der onweerstaanbre volgroeiïng

 

Waarin der kindsheid bekoring,

 

Hèm streelend en wulps, te loor ging.

 

Driest, als de winde in de treurhaag,

 

Heet, als een giftige geurvlaag,

 

Doordrong droom van booze schoonheid

 

Zijn sleur der daagse gewoonheid.

 

Wellust, woestbruisende koortsdroom

 

In 't rijk van angst en verandring!

 

Dichtkunst: een woordstroom tot ban-kring.

 

Haar leering: weelde-in-ontbering.

 

De praalstijl der dans. Verwringing

 

En siddring. Fantoombezwering.

 

Stierhitsing en stierbedwinging.