De Gids. Jaargang 96

[p. 251]

Stemmen uit de redactie

Huizinga's afscheid

- 1 Januari 1933 zal Huizinga's naam van de buitenzijde van het schutblad van De Gids verdwenen zijn. Hij en wij zijn zeker: niet voorgoed van de binnenzijde.

Of een redacteur van De Gids aan den redactie-arbeid een belangrijk aandeel heeft gehad, blijkt niet uit aantal en inhoud alleen der met zijn naam geteekende stukken, gedurende zijn redacteurschap in het tijdschrift opgenomen. Welk bij Huizinga dat aantal, hoe die inhoud waren, is aan hen die sedert 1 Januari 1916 De Gids gelezen hebben, bekend. De mederedacteuren kunnen nog een anderen maatstaf aanleggen. Hij doet hen een zoo hoog cijfer aan oordeelskracht en toewijding aflezen, dat de gedachte, Huizinga uit hun midden te zien verdwijnen, hen beklemt. Zeventien jaar lang heeft hij aan het tijdroovende, niet altijd dankbare redactiewerk een aanzienlijk deel van zijn kracht en verantwool delijkheidsgevoel, die groot zijn, besteed. Bij het klimmen der jaren wenscht hij in iets hoogere mate vrijheer van zijn doen en laten te worden.

Wat zeker aan Nederlandsche cultuurbelangen ten goede zal komen; - wij vertrouwen, ook door voortgezette medewerking aan De Gids.

Voor het interne redactiewerk rest ons intusschen zijn voorbeeld, waarop wij dankbaar, wij nemen ons voor dikwijls, terug zullen zien.

Advies aan de regeering

- De regeering heeft tegenwoordig een zware taak. Zij heeft strijd te voeren op twee

[p. 252]

fronten, een binnenlandsch en een buitenlandsch front. De binnenlandsche strijd is gericht tegen de antisociale elementen, wier eenig doel is de individueele loonen voor bepaalde groepen personen hoog te houden zonder rekening te houden met de vraag of dit te rijmen is met het goed functioneeren der politieke en sociale inrichtingen onzer maatschappij. Van deze mentaliteit geven zij blijk door met luidruchtig misbaar te verkondigen, dat zij, wat er ook gebeure, zich niet laten bewelteren.

In den strijd om de bezuiniging past de regeering een methode toe, die niet de meest gelukkige kan genoemd worden. Zij verschuilt zich vaak achter het rapport en verklaart dit onaantastbaar: Welter locutus. En onfeilbaar is het rapport toch geenszins. En het kon ook niet verwacht worden dit te zijn. Een aantal heeren worden plotseling voor een taak gesteld om van nagenoeg alles wat in Nederland gebeurt, onverschillig hoe ver het ook af ligt van het terrein, waarop zij zich vroeger bewogen hebben en waarvan zij eenig benul hebben, uit te maken of het moet blijven gebeuren of dat het der bezuiniging geheel of gedeeltelijk ten offer zal vallen. Geen wonder, dat het dikwijls den indruk maakt, dat de heeren door aftellen zijn gekomen tot het aanwijzen van hun slachtoffers.

Het schijnt, dat het de regeering aan tijd ontbreekt om de verschillende voorstellen ieder op zijn eigen mérites te onderzoeken en de plannen van het rapport zoo te wijzigen, dat zij iets meer naderen tot het ideaal, maximale bezuiniging op te leveren met minimale vernietiging van instellingen op cultureel en sociaal gebied, die door de toewijding en de kracht van vorige geslachten van ons volk zijn opgebouwd. De oorzaak van dit betreurenswaardig tijdsgebrek ligt waarschijnlijk grootendeels in de aandacht die de regeering moet wijden aan den zooeven bedoelden strijd op twee fronten. De strijd op binnenlandsch front is noodig en schijnt onvermijdelijk. Maar van de moeilijkheden van den strijd op het buitenlandsch front kan de regeering zich vrijmaken. Het doet ons genoegen haar daarvoor het volgende plan aan de hand te kunnen doen. Zij diene eenvoudig bij de volksvertegenwoordiging wetten in, die het volgende inhouden:

[p. 253]

1e.	Buitenlanders, die zich tijdelijk of blijvend in Nederland willen vestigen en daar werk willen zoeken, zijn aan dezelfde beperkende bepalingen onderhevig als Nederlanders in het land van herkomst dier buitenlanders.
2e.	Goederen, afkomstig uit een land, dat p percent invoerrechten op goederen uit Nederland heft, zijn belast met een invoerrecht van p%.
3e.	De invoer in Nederland uit het gebied van een vreemde mogendheid is beperkt tot p% van de invoer in een bepaald voorafgaand jaar. De waarde van p en welk jaar als vergelijkingsjaar wordt genomen, worden zoo bepaald, dat de beperking van de totale waarde der invoer gelijk is aan de beperking, die in de vreemde mogendheid voor Nederlandsche goederen geldt.

In een tijd als de onze, waarin, behalve de regeering, ieder Nederlander precies weet aan te geven, wat er gedaan moet worden om het uit het moeras te komen, willen wij niet achterblijven met het geven van een advies, vooral niet daar het hier ontwikkelde plan groote voordeelen biedt.

In de eerste plaats blijkt er ondubbelzinnig uit, dat wij zelf verlangen met ieder volk op de voet van vrij ruilverkeer te staan. Immers wij maken het iedere buitenlandsche regeering mogelijk onmiddellijk een dergelijke relatie met ons tot stand te brengen.

In de tweede plaats spaart de regeering zich de moeite onkosten en verdrietelijkheden, waarmee vruchtelooze onderhandelingen gepaard gaan.

In de derde plaats vrijwaart het ons voor verwijten. Wanneer een buitenlander zich beklaagt over hooge invoerrechten in ons land, dan kunnen wij antwoorden: ‘Niet onze doch uw regeering heeft de hoogte dezer rechten bepaald. Uw klacht is aan het verkeerde adres.’

En ten slotte heeft het misschien invloed op de mentaliteit van buitenlandsche regeeringen. Een agressief gestemde regeering zal bij het contingenteeren van Nederlandsche goederen alleen den invoer daarvan in zijn land in aanmerking nemen en dan vertrouwen bij latere onderhandelingen met vertegenwoordigers van onze regeering die ‘kleinlanders’ wel naar zijn wil te kunnen zetten. Maar het wordt iets anders,

[p. 254]

wanneer er niet onderhandelt wordt en er niemand is om door brutaal optreden naar zijn hand te zetten. Iemand, die, zonder te kunnen vechten en zonder op overwinning te kunnen hopen, weet, dat hij zelf bezig is niet alleen de invoer in maar ook den uitvoer uit zijn land en wel in dezelfde mate te reduceeren, zal zich eerder nog eens bedenken.