De Gids. Jaargang 68

[p. 574]

Bibliographie.

De Twistappel, oorspronkelijke roman door Virginie Loveling. Rotterdam, W.L. Brusse. 1904.

Terwijl elders in dit nummer met waardeering wordt gewag gemaakt van Jong Vlaanderen, mag hier een eeresaluut gebracht worden aan een waardige vertegenwoordigster van de oude Vlaamsche letterkundige generatie.

Wie dachten dat de schrijfster van De bruid des Heeren, van Een dure eed haar laatste woord gesproken had en op de behaalde lauweren een welverdiende rust genoot, zullen aangenaam verrast zijn geworden, toen zij in De Twistappel het bewijs zagen, dat de Vlaamsche romanschrijfster nog iets weet te vertellen, dat voor hare vroegere geschriften niet behoeft onder te doen.

Het conflict tusschen de vroomgeloovige Fernande en Matthijs, haar ongeloovigen zwager, den vader van Gaspard, het kind harer vroeg gestorven zuster; de strijd om het kind, dat door Fernande, als zij ter wille van den kleinen Gaspard in een schijnhuwelijk met den weduwnaar van haar zuster heeft toegestemd, geloovig wordt opgevoed, maar later door zijn vader in diens materialistische levensbeschouwing wordt ingewijd, - dit teere onderwerp wordt door de schrijfster met groote objectiviteit en fijnheid van toets behandeld. Behalve aan het slot, zijn de toestanden natuurlijk opgezet en uitgewerkt, en in de taal merkt men telkens dat Virginie Loveling met haar tijd is meegegaan, al is er ook soms in den toon der gesprekken nog wat deftig stijfs en al klinkt hier en daar een ongelukkig gekozen beeld (zooals op blz. 147: ‘.... de vlam laaide op, door haar aan de spaanders zijner terughouding stout aangestoken’) als een valsche toon in het over het algemeen zuiver gedacht en gevoeld verhaal. Mooi geteekend is vooral hetgeen er in den kleinen Gaspard omgaat, wanneer hij verneemt dat de vrouw, die hij steeds als zijn moeder vereerd heeft, zijn eigenlijke moeder niet is en hij geslingerd wordt tusschen het geloof van die pleegmoeder en het ongeloof

[p. 575]

van zijn vader: ‘heel de warboel van zijn breintje steeds in woeling als een opgeruide zee’.

Jammer, doodjammer, dat de laatste vijfentwintig bladzijden van dit boek aan den indruk van het geheel schaden. Dat spoorwegongeluk waarvan Matthijs het slachtoffer is, die vlucht van Fernande op het oogenblik dat haar gewonde man haar hulp zoo noodig heeft, de scheiding die daarop volgt, en dan het slottooneel waar Matthijs, toevallig, in de doode non, zuster Charles Borromée, Fernande herkent - dat alles lijkt ons gedwongen en gezocht, en vormt een onschoon slot aan het met zooveel smaak en diep gevoel geschetst stuk zieleleven, dat er aan voorafgaat.