De Gids. Jaargang 61

[p. 395]

Bibliographie.

Schetsen van Samuel Falkland. Amsterdam, H.J.W. Becht. 1897.

‘Die eeuwige Pers!’ Welk staatsman was het ook weer, die deze half-verwenschende verzuchting slaakte? Wie het geweest moge zijn, men is geneigd zijn woord te herhalen, wanneer men ziet hoe het monster, happend als de reuzenschaar in de fabriek, onverzadelijk kopy verslindend, steeds weer zoekend naar nieuwen buit, zoo menig jong en frisch talent heeft versleten vóor het geven kon wat het beloofde. Die eeuwige Pers! Dwingt ze niet Samuel Falkland om elken Zaterdagavond een zeker aantal feuilletonkolommen te vullen met ‘Amsterdamsche Schetsen’? Of hij er stof en stemming voor heeft of niet, stemming maar geen stof, stof maar geen stemming - de ‘Schets’ moet er zijn. Dat er op die wijs, dingetjes ontstaan die geen langer leven dan een dagbladleven waard zijn, is zeker minder te verwonderen dan dat er onder de Schetsen van Falkland nog zoo vele voorkomen, die, nu zij van het feuilleton naar het boek verhuisden, het zoo goed ‘doen’, dat wij ze niet gaarne den weg van alle krant zouden hebben zien opgaan. Intusschen is het misschien wel voor een deel dat onheilige moeten waardoor des schrijvers opmerkingsgeest nog is gescherpt en dat hem, wanneer het onderwerp voor de Zaterdagsche schets er wezen moest, in het turen naar overburen in de eentonige straat (‘Van een juffrouw’), bij een schamele verhuizing (‘Leeg verhaaltje’), bij de bevalling van ‘Poes’, in de eerste verschijning van den Jood met hyacinthen (‘Bloemen’) dingen heeft doen ontdekken, die hem anders wellicht ontgaan zouden zijn. Maar niet enkel door zijn oogen, ook door zijn phantasie zijn er schetsen in Falkland's pen gekomen, en daaraan hebben wij stukjes als het in zijn humor zoo aandoenlijke ‘Bartje’, ‘Poppenwinkel’, ‘Avondverhaaltje’, het macabre Maupassantsche ‘Fondant’ te danken.

Er zijn er die het betreuren, dat de voorraad humor en fijne observatie door deze stukjes verspreid niet aan een breeder uitgesponnen en dieper opgevat werk is ten goede gekomen. Ons lijkt het dankbaarder en voorzichtiger te genieten van hetgeen Falkland getoond heeft te kunnen geven in een genre, waarin hij in ons land door niemand wordt overtroffen.

Jonker van Duinenstein. Roman van J. Huf van Buren. 2 dln. Amsterdam, Uitgevers-maatschappij ‘Elsevier’. 1897.

Zooals men van Haagsche en Amsterdamsche romans spreekt, zou men Jonker van Duinenstein een Tielerwaardschen roman kunnen noemen. De heer Huf van Buren,

[p. 396]

de schrijver van een achtenswaardige reeks historische romans, die van Gelderland en zijn geschiedenis veel werk heeft gemaakt, plaatst zijn vertelling in de dagen van gisting kort vóór '48 en geeft aan de avonturen van zijn groote landheeren en welgestelde boeren een politieken achtergrond, waarop in het bijzonder de figuur van Edmond Willem van Dam van Isselt, onder den naam van Van Tol van Gerpestein, gemakkelijk herkenbaar is.

Een roman mag het boek ter nauwernood heeten. Aan het eind van het le deel is men maar weinig verder dan aan het begin; alleen heeft de lezer een zeker aantal jachtpartijen bijgewoond, die van de wildrijkheid van de Tielerwaard, gevolgd door even zooveel eet- en drinkpartijen, die van de ‘verdraagzaamheid’ der magen en hoofden van de Geldersche heeren en heereboeren van vóór vijftig jaareen indrukwekkend getuigenis afleggen. En aan het slot van den geheelen roman is het aantal geledigde flesschen wel weer met een respectabel aantal vermeerderd, maar zonder dat in de lotgevallen der verschillende personages groote veranderingen hebben plaats gehad. Al de opgewektheid, de praatlustigheid, men zou kunnen zeggen: al de stoelvastheid van den schrijver, die de verschillende lotgevallen van zijn personages handig combineert, zijn koudegrondspolitici redeneeren laat als Pruttelman-Brommeijer en steeds nieuwe, meerendeels kluchtige incidenten verzint om de historie toch maar aan den gang te houden, kunnen niet verhinderen dat de belangstelling en het geduld van den lezer reeds lang vóór het laatste hoofdstuk zijn uitgeput.