De Gids. Jaargang 5

[p. 497]

Het jagtreglement, zoo als het konde zijn in het Koningrijk der Nederlanden, of bedenkingen over de noodzakelijkheid eener herziening van hetzelve, in verband met de bestaande Wetgeving, en het wederkeerig belang van den Staat, de grondeigenaren en liefhebbers der Jagt. Te Utrecht, bij N. van der Monde. 1840. 84 bladz. 8^o.

Het behoort in onzen tijd tot de zeldzaamheden, dat men, bij het uiten van bedenkingen over onderwerpen van Wetgeving, met kalmte en onpartijdigheid te werk gaat, en reeds van deze zijde verdient het onderhavige Werkje opmerking.

Het denkbeeld, dat eene nieuwe Wetgeving op de Jagt noodzakelijk is, schijnt, behoudens ieders gevoelen, niet zoozeer zijnen oorsprong aan de opinie van het jagend publiek, dan wel aan hetgeen over dit punt in de openbare beraadslagingen gezegd is, verschuldigd te zijn.

Er bestaat echter tusschen het daarstellen eener geheel nieuwe Wet, en eene herziening der bestaande, een hemelsbreed verschil; want beide deze beginsels ontleenen hunnen oorsprong aan geheel onderscheidene stellingen.

Welligt was het juist dit verschil van gevoelen omtrent het standpunt, waarvan dient te worden uitgegaan, welke de Regering belette voorstellen ter herziening der bestaande Verordeningen te doen, daar men toch redelijkerwijze niet kan vooronderstellen, dat, behoudens het beginsel, waarop de vigerende Wet berust, niet tevens zoodanige verbeteringen en wijzigingen wenschelijk zouden wezen, welke de ondervinding als doelmatig en nuttig heeft doen erkennen.........

Doch wij willen ons niet verder in dit onderwerp verdiepen, en keeren alzoo tot het Werkje, hetwelk wij aankondigden, terug.

De ongenoemde Schr. heeft daarin de proeve genomen, om, benevens een beknopt overzigt der geschiedenis van het Jagtregt, tevens de thans bestaande Verordeningen te toetsen, en de gebreken derzelve toe te lichten, mitsgaders eenige wenken te geven omtrent het daarstellen van een nieuw systema te dezen opzigte.

De eerste §. bevat het regts- en geschiedkundig overzigt tot op de herstelling in 1814. - In §. 2 wordt de thans vigerende Wet doorgegaan, en op die artikelen, waarin de Schr. gebreken of leemten meent te vinden, met bescheidenheid aanmer-

[p. 498]

kingen gemaakt, waarvan vele niet ongegrond schijnen; terwijl in de derde §. voorstellen gevonden worden, strekkende om het Jagtregt met het algemeene belang, de regten der grondeigenaren en Art. 641 van het Burgerlijk Wetboek in overeenstemming te brengen.

Over het algemeen bevat dit Werkje vele goede opmerkingen en redeneringen; daaronder behoort ook b.v. (pag. 76) het denkbeeld, dat, hoewel het nuttig en voordeelig is, dat uit het overschot der kas van het Jagtdepartement ook iets in 'sLands Schatkist kome, men echter de opbrengst der akten niet als eene belasting moet aanmerken, en derhalve geene te groote bezuinigingen, ten nadeele der zaak zelve, hierin behooren plaats te hebben. - Zoo zegt ook, onder andere, de Schr., van het aangeboren regt van iederen burger tot de Jagt sprekende (pag. 74): ‘Wat dit aangeboren regt betreft, zoo is hierboven reeds aangetoond, dat hetzelve behoort tot die regten, die niet altijd van toepassing in den Staat kunnen zijn. De ongelimiteerde uitoefening derzelve is eene dier schoonklinkende theoriën, die in de toepassing blijken van geen nut te zijn, en juist uit te loopen op de geheele vernietiging van datgene, van hetwelk zij het genot meer algemeen zouden hebben moeten verzekeren, enz.’

Wij hebben derhalve dit Werkje met genoegen en belangstelling gelezen, en wij durven het aan een' ieder, wien het Jagtwezen eenigzins ter harte gaat, gerustelijk aanbevelen; intusschen is het juist deze belangstelling, welke ons genoopt heeft, om de daarin voorkomende onnaauwkeurigheden teregt te wijzen, en tevens over eenige der ontwikkelde denkbeelden ons gevoelen uit te brengen.

Pag. 18 in de noot: ‘Vliegen’ beteekent in alle Stukken over het Jagtwezen niets anders dan de Jagt met den vogel (veêr met veêr) uitoefenen.

Pag. 27: ‘Maart,’ lees ‘Julij.’

Pag. 29: ‘Adjunct-Houtvesters;’ deze zijn eigenlijk niet in de Wet genoemd, maar worden voor het eerst in Art. 6 der instructie voor de Houtvesters vermeld.

Pag. 33: ‘Indien men ieder district in meerdere kleine districten verdeelde, enz.’ Het instellen van Sub-Administratiën in de verschillende Districten, bij Koninklijk Besluit van den 22^sten Junij, 1837, N^o. 109, schijnt den Schr. onbekend te zijn gebleven.

‘Pag. 35: Indien wij niet dwalen, strekt zich de uitdrukking

[p. 499]

Composeren,’ in Art. 5 der Wet, evenzeer over de waarde van het verbeurde, als over de boete uit.

Pag. 44: ‘Andere ongeoorloofde wijze,’ is buiten twijfel elke vangwijze, welke niet door middel van den vogel of het geweer geschiedt.

Pag. 52: ‘Kosten van beëediging.’ Ook hier schijnt de Schr. met het Koninklijk Besluit van den 15^den Augustus, 1825, N^o. 16, onbekend te zijn, bij hetwelk, in Art. 6, de commissiën, aan de Veldwachters, als opzieners der Jagt, uit te reiken, mitsgaders derzelver beëediging als zoodanig, vrij van Zegel, Registratie en Griffieregten zijn gesteld.

Dan genoeg. - Wij willen nu ook eenige punten aangeven, omtrent welke wij meenen met den Schr. te moeten verschillen.

Pag. 56: Wij kunnen met den Schr. niet toestemmen, dat er tusschen de vigerende Jagtwet in Art. 641 van het B.W. openbare tegenstrijdigheid bestaat; wij zijn juist van het tegenovergestelde gevoelen, en stemmen volkomen in met hetgeen deswege door den Schrijver der Geschiedkundige Aanteekeningen over het Jagtwezen, op pag. 126 en volgende, is gezegd, en waar dan ook, onzes inziens, het verband, dat tusschen beide bestaat, genoegzaam is uiteengezet.

Pag. 62: Dat het voorschrift van afpaling vele moeijelijkheden en bezwaren oplevert, geven wij gereedelijk aan den Schr. toe; maar wij zijn evenzeer overtuigd, dat het onafscheidbaar is van het systema van publieke Jagt, en dit laatste is, zoo wij niet dwalen, een natuurlijk uitvloeisel van alle eigenlijk Jagtregt. - Immers zoodra men, gelijk wijlen de Hoogleeraar kemper zulks gewild heeft, het Jagtregt aan het grondbezit verbindt, is alle zweem van Jagtregt illusoir geworden; en deze verbinding zoude het vervallen van alle Jagtbepalingen, als schending van eigendomsregt, per se met zich moeten slepen.

Pag. 63: Dorps- of Gemeentenswijze verpachtingen der Jagt zouden, wij erkennen dit gaarne, vele der bezwaren tegen de perceelswijze registratie en afpaling doen vervallen; maar de Schr. erkent zelf, pag. 73, hoe moeijelijk het is ‘veel hoofden onder één' hoed te brengen.’

Het voorgestelde doel zoude dus alleen door eene Wetsbepaling te verkrijgen zijn; maar dan immers zoude de Summus Imperans, even als nu, weder te algemeenen nutte, over het regt van toeëigening, bij Art. 641 toegekend, ten behoeve der eventuële pachters beschikken; en, wij vragen het vrijelijk, zoude deze arbitraire beschikking over dat toeëigeningsregt meer in

[p. 500]

in overeenstemming met het B.W., dan het, op verkregen regaalregt gegronde, thans vigerende systema, of lijnregt er mede in strijd zijn?

Nog ééne aanmerking ten slotte. De Schr. wenscht, pag. 84, dat het Gouvernement ons dan ten minste het Fransche Jagtstelsel teruggeve. - Dezen wensch, wij bekennen het ronduit, begrijpen wij niet, ten zij de Schr. dit stelsel alleen van de theoretische zijde kenne, en niet de treurige gevolgen, welke het in de praktijk heeft opgeleverd. Men denke alleen, om niets anders te noemen, aan de destijds door tirassen en strikken ontvolkte velden, en de moeite en kosten, welke het vervolgen van stroopers voor de grondeigenaren opleverde, of opgeleverd zoude hebben, wauneer zij niet, met oud-Hollandsche beradenheid, verkozen hadden, liever hun Jagtveld op te offeren, dan nog daarenboven onverhaalbare kosten te maken. - Nog eens, wij begrijpen niet, dat dit stelsel in eenen voorstander van het Jagtwezen eenen voorvechter vinden kan.

Dat zij, die deze tijden niet beleefd hebben, het den ouderen vragen; dat zij het Code de Chasse van rondonneau doorlezen, om het ongenoegzame der Verordeningen te leeren kennen; dat zij de Jagtvelden van Frankrijk en België, waar dit stelsel wordt toegepast, gaan bezoeken!

En hoe dubbel ongeschikt was dat stelsel voor een Land, waar de Jagtlust zoo onder alle standen verspreid is; want de uitkomst daarvan is vernieling van het algemeene Jagtveld, terwijl alleen voor groote grondbezitters en den zeer vermogenden stand het jagen bereikbaar blijft. - Men vergete het toch niet, dat alle eigendommen, behalve in de dagen der Revolutie, onder het oude Jagtstelsel verkregen zijn; dat dit stelsel in 1814 is herleefd, en toen, naar den geest des tijds, wat het genot betreft, zooveel mogelijk, universeel gemaakt. - De beginselen van eigendomsregt werken immers dadelijk bij de toepassing der reserve, welke het systema toestaat, en worden, zonder kosten voor den eigenaar, door de Wet gehandhaafd.

Mogen deze weinige aanmerkingen den Schr. alleen ten bewijze strekken, dat wij zijnen arbeid eene meer dan gewone opmerkzaamheid hebben gewijd.