Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

Dat ierste Capittel.

5

⁺IN die daghen Herodes des conincs van Iudeen heeft gheweest een priester ghenaemt Zacharias van die buerte van Abia, ende sijn huysvrouwe was van die dochteren van Aaaron, ende haren naem was Elizabeth.

+ A

6

Ende sij waren beyde rechtuaerdich voor Godt, wandelende in alle die gheboden ende rechtuerdichmakinghen des Heeren omberispelijck.

7

Ende sij en hadden gheen kint, om dat Elizabeth onvruchtbaer was, ende want sij beyde verre comen waren in hen daghen.

8

Maer het is ghesciet als hy tpriesterscap bediende in die ordinancie van sijnder buerten voer Godt,

9

na die ghewoonte des priesterscaps, dat hy by lote wtghecomen is dat hy die ruecofferande stellen soude gaende inden tempel des Heeren,

10

ende alle die menichte des volcs was biddende buyten ter vren des ruecoffers.

11

Ende hem heeft gheopenbaert die enghel des Heeren staende ter rechter sijden vanden outaer des ruecoffers.

12

Ende Zacharias was verscrict siende, ende die vreese heeft hem oueruallen.

13

Ende die enghel heeft tot hem gheseyt, En vreest niet Zacharia, want v ghebedt is verhoort, ende v huysvrouwe Elizabeth sal v eenen sone baren, ende ghy sult sijnen naem noemen Iohannes,

14

ende v sal blijscap wesen ende verhueghen, ⁺ende vele sullen hen in sijn gheboerte verblijden,

+ B

15

want hy sal groot sijn voor den Heere, ende wijn ende sicere en sal hy niet drincken, ende hy sal vanden heyleghen gheest veruult worden al noch wt sijns moeders lichaem,

16

ende vele der kinderen van Israel sal hy bekeeren totten Heere haren Godt,

17

ende hy sal voer hem gaen inden gheest ende in die cracht van Elias, dat hy bekeere die herten der vaderen tot die kinderen, ende die ongheloouighe tot die wijsheyt der rechtuaerdigher, te bereyden den Heere een volmaect volck.

18

Ende Zacharias heeft totten enghel gheseyt, Waer doer sal ick dit weten, want ick ben oudt, ende mijn huysvrouwe is verre in haer daghen comen.

19

Ende die enghel antwoerdende heeft tot hem gheseyt, Ick ben Gabriel die stae voer Godt, ende ic ben gesonden om tot v te spreken, ende dese blijde bootscap v te vercondighen.

20

Ende siet ghy sult swijghende sijn, ende ghy en sult niet connen spreken tot opden dach toe dat dese dinghen ghescieden sullen, om dat ghy mijnen woerden niet ghelooft en hebt, die welcke sullen veruult worden in haren tijde.

21

Ende het volck verbeydde Zachariam, ende sij verwonderden hen dat hy langhe toefde inden tempel.

22

Maer wtghecomen sijnde, en heeft hy tot henlieden niet connen spreken, ende sij hebben verstaen dat hy een visioen inden tempel ghesien hadde. ⁺Ende hy was hen by teekenen wijsende, ende is stom ghebleuen.

+ C

23

Ende het is ghesciet als die daghen van sijnen dienst volbracht waren, dat hy wech ghegaen is in sijn huys.

24

Ende nae dese daghen soe heeft Elizabeth sijn huysvrouwe ontfanghen, ende sij verberchde haer seluen vijf maenden segghende.

25

Die Heere heeft my aldus ghedaen in die daghen in die welcke hy aenghesien heeft om af te nemen mijn versmaetheyt onder die menschen.

+ 26

Ende in die seste maent is die enghel Gabriel ghesonden van Godt in een stadt van Galileen der welcker naem is Nazareth,

27

aen een maghet die ten houwelijck ghegheuen was eenen man, die ghenaemt was Ioseph van Dauids huys, ende den naem vander maghet was Maria.

28

Ende die enghel tot haer inghegaen sijnde heeft gheseyt, Weest ghegroet ghy vol van gratien, Die Heere is met v, ghebenedijt sijt ghy onder die vrouwen.

29

Die welcke als sijt ghehoort hadde is onstelt gheweest doer sijn woert, ende sij dachte hoedanich dese groete was.

30

Ende die enghel heeft tot haer gheseyt, En vreest niet Maria, want ghy hebt gratie gheuonden by Gode.

31

Siet ghy sult onfanghen in v lichaem, ende baren eenen sone, ende ghy sult sijnen naem noemen Iesum.

32

Dese sal groot sijn, ⁺ende die sone des alderhochsten ghenoemt worden, ende die Heere Godt sal hem gheuen Dauids sijns vaders stoel,

+ D

33

ende hy sal regneren int huys van Iacob inder eewicheyt, ende sijns rijcs en sal gheen eynde wesen.

34

Ende Maria heeft gheseyt totten enghel. Hoe sal dit ghescieden, want ic gheenen man en bekenne?

35

Ende die enghel antwoerdende heeft haer gheseyt, Die heyleghe gheest sal van bouen in v comen, ende die cracht des alderhoochsten sal v ouerlommeren. Ende daer om dat heylich dat wt v sal gheboren worden sal ghenoemt worden die sone Gods.

36

Ende siet Elizabeth v nichte dese heeft oock ontfanghen eenen sone in haer outheyt, ende dit is die seste maent haer die onvruchtbaer ghenoemt wort.

37

Want alle woert en sal niet ommoghelijck sijn

[p. *793]

by Gode.

38

Ende Maria heeft gheseyt, Siet die dienstmaghet des Heeren, my ghesciede nae v woert.

* Ende die enghel is van haer ghesceyden.

+ 39

Ende Maria opstaende in dien daghen is wechghegaen na tgheberchte met haesticheyt in een stadt van Iuda,

40

ende sij is ghegaen in Zacharias huys, ende heeft ghegroet Elizabeth.

41

Ende tes ghesciet als Elizabeth ghehoort hadde die groete van Maria, dat haer kint wt vruechden opghespronghen heeft in haren lichaem, ende Elizabeth werde veruult metten heyleghen gheest,

42

ende sij heeft met luyder stemmen gheroepen, ende gheseyt, Ghebenedijt sijdi onder die vrouwen, ende ghebenedijt is die vrucht ws lichaems.

43

Ende van waer coemt my dit, dat mijns Heeren moeder tot my coemt?

44

Want siet ter stont als die stemme van uwer groeten is ghecomen in mijn ooren, ⁺soe heeft mijn kint van vruechden opghespronghen in mijn lichaem,

+ E

45

ende salich is sij die ghelooft heeft, want die dinghen sullen volbrocht worden die haer gheseyt sijn vanden Heere.

46

Ende Maria heeft gheseyt. Mijn ziele maect groot den Heere.

47

Ende mijnen gheest heeft hem, verhuecht in Godt mijnen salichmakere.

48

Want hy heeft aensien die ootmoedicheyt sijnder dienstvrouwen, want siet van desen tijt voerts sullen my salich noemen alle gheboerten.

49

Want hy heeft my groote dinghen ghedaen die machtich is,

50

ende heylich is synen naem. Ende sijn bermherticheyt is van gheslachte tot gheslachten, den ghenen die hem vrezen.

51

Hy heeft cracht ghedaen doer sijnen arm hij heeft houerdige verstroeyt met den sin haers herten.

52

Hy heeft die machtighe afghesedt wt den stoel, ende hy heeft verhauen die ootmoedighe.

53

Die hongherighe heeft hy met goeden veruult, ende die rijcke heeft hy ydel ghelaten.

54

Hy heeft ontfanghen Israel sijn kint, ghedachtich wesende sijnder bermherticheyt.

55

Ghelijck hy ghesproken heeft tot onse vaderen, Abraham ende sijnen sade inder eewicheyt.

56

⁺Ende Maria is met haer ghebleuen by na drij maenden, ende sij is wederghekeert in haer huys.

+ F

* + 57

Ende den tijt des barens van Elizabeth is veruult gheweest, ende sij heeft ghebaert eenen sone.

58

Ende haer ghebueren ende maghen hebbent ghehoort, dat die Heere sijn bermherticheyt groot met haer ghemaect hadde, ende sij hebben hen met haer verblijdt.

59

Ende het is ghesciet op den achtsten dach dat sij ghecomen sijn om tkint te besnyden, ende sij noemden hem met sijns vaders naem Zacharias,

60

Ende sijn moeder antwoerdende heeft gheseyt, Gheenssins, maer hij sal Iohannes ghenaemt worden.

61

Ende sij hebben tot haer gheseyt, Daer en is niemant in v maechscap die met sulcken naem ghenoemt is.

62

Ende met teekenen wesen sij den vadere, hoe dat hy dien wilde ghenoemt hebben.

63

Ende eysschende een scrijftafelken heeft hi ghescreuen seggende, Iohannes is sijnen naem. Ende sij sijn allegader verwondert gheweest.

64

Ende ter stont is sijnen mont gheopent, ende sijn tonghe, ende hy sprack ghebenedidende Godt.

65

Ende daer is een vreese worden ouer allen hen ghebueren, ende ouer alle die gheberchten van Iudeen worden alle dese woerden vermaert,

66

ende alle diese ghehoort hadden hebbense in hen herte ghestelt, segghende, Wat kint meyndi sal dit wesen? Want die hant des Heeren was met hem.

67

Ende Zacharias sijn vader is veruult gheweest metten heyleghen gheest, ende hy heeft ghepropheteert segghende,

68

⁺Ghebenedijt sij die Heere die Godt van Israel, want hy heeft besocht, ende ghedaen die verlossinghe sijns volcs.

+ G

* 69

Ende hy heeft ons opghericht eenen horn der salicheyt, in Dauids sijns dienaers huys.

70

Ghelijck hy ghesproken heeft doer den mont sijnder heylegher propheten die van tbeghin der werelt sijn.

71

Verlossinghe van onsen vianden ende wt die hant van alle den ghenen die ons haten.

72

Om bermherticheyt te doene met onsen vaderen, ende te ghedencken sijns heylichs testaments.

73

Den eedt die hy gheswooren heeft tot Abraham onser vader,

74

dat hy ons gheuen soude. Dat wy sonder vreese verlost wt die handen onser vianden,

75

hem dienen souden.

In heylicheyt ende rechtuerdicheyt voer hem, alle onse daghen.

76

Ende ghy kint sult een propheet des alderhoochsten ghenoemt worden, want ghy sult voer des Heeren aensicht gaen om te bereyden sijn weghen.

77

Om kennisse der salicheyt te gheuen sijnen volcke, tot vergiffenisse van haren sonden.

78

Doer dat binnenste der bermherticheyt ons Gods, doer die welcke hy ons besocht heeft den opganck wten hooghe.

79

Om te lichten den ghenen die in duysternissen ende in die scaduwe des doot sitten, om te bescicken onse voeten in den wech des vreedts.

80

Ende tkint wies, ende worde versterct in den gheest, ende het was in die woestijnen tot opden dach van sijn vertooninghe tot Israel.