Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

Dat .xv. Capittel.

1

⁺MAer als Nicanor beuonden hadde dat Iudas was in die plaetsen van Samarien, so heeft hy ghedacht opden sabbothdach metten gheheelen ghedruyssche den strijt te doen,

+ A

2

Maer doen die Ioden die hem door bedwanck volchden seyden. En doet alsoo wreedelijck ende fellijck niet, maer geeft eere den dach der heylichmakinghe, ende eert hem die alle dinghen aensiet,

3

soo heeft die onsalighe gheuraecht ofter een machtighe inden hemel is die gheboden heeft datmen den dach der sabbathen houden soude.

4

Ende doen sij antwoorden. Daer is een leuende Heere die inden hemel machtich is, die gheboden heeft datmen den seuensten dach houden soude,

5

soo heeft hy gheseydt. Ende ick ben machtich op die eerde, die ghebiede datmen wapenen nemen soude, ende des conincs saken volbrenghen, nochtans en heeft hy niet vercreghen dat hy den raet volbrenghen soude.

6

Ende Nicanor voorwaer met seer groote hoouerdie op ghericht sijnde, hadde ghedacht dat hy een ghemeyn teeken der victorien soude stellen van Iuda,

7

⁺Maer Machabeus betroude met alder hopen dat hem die helpe van Gode soude bystaen,

+ B

8

ende hy vermaende die sijne dat sij niet vreesen en souden van die toecoemste der natien, maer dat si in hen ghedenckenisse hebben souden die helpen die hen ghesciet waren vanden hemel, ende dat si nv hopen souden dat hen vanden almachtighen soude victorie aencomen

9

Ende als hy die aen ghesproken hadde van die wet ende propheten, vermanende hen oock van die strijden die si te voren ghedaen hadden, heeft hijse willigher ghemaect,

10

ende als hen moeden alsoo opghericht waren, soo toonde hy hen oock die bedrieghelijcheyt der Heydenen, ende eetbrekinghen.

11

Ende hy heeft elcken van henlieden ghewapent niet met wapenen van scilt oft spiesse, maer met die alderbeste redenen ende vermaninghen, legghende hen te voren eenen ghelooffelijcken droom waer door dat hijse allegader verblijt heeft.

12

Ende dat visioen was aldus danich. ⁺Oniam die dopperste priester gheweest hadde, den goeden man, ende goedertieren, eerweerdich om te aensien, manierlijck van seden ende scoon van wtsprake, ende die van ioncs kints in duechden gheoeffent is gheweest sach hy die handen wtsteken ende bidden voor Dioetsche volc.

+ C

13

Ende dat daer nae noch een ander man gheopenbaert geweest is van ouderdom ende glorie wonderlijc, ende omtrent hem een maniere van een groote cierlijcheyt.

14

Ende dat Onias antwoordende seyde. Dit is der broederen liefhebbere, ende des volcs van Israel, dit is hy die seer veel bidt voor tvolck, ende voor die gheheel heylighe stadt Ieremias Godts propheet.

15

Ende dat Ieremias sijn rechte hant wtstack ende gaff Iude een gulden sweert segghende.

16

Ontfanct dat heylich sweert, een ghifte van Godt, waer mede ghy ter neder worpen sult mijns volcs van Israel vianden.

17

⁺Als si dan vermaent waren door Iudas seer goede redenen, waer door dat die macht soude moghen verhauen worden ende der ionghelinghen moeden versterct worden, hebben si voor ghenomen te strijden ende sterckelijck te vechten op dat die cracht het vonnis van die saken gheuen soude, om dat die heylighe stadt, ende den tempel in perikel waren,

+ D

18

want sy hadden min sorghe voor hen huysvrouwen ende kinderen, ende oock voor hen broederen ende maghen

[p. *757]

maer die meeste ende dierste sorghe was voor die heylicheyt des tempels.

19

Maer die ghene oock die in die stede waren en hadden oock de minste sorghe niet voor die ghene die strijden souden.

20

Ende als sij nv alle hoopten dat het ordeel ghescieden soude, ⁺ende die vianden teghenwoordich waren, ende het heyr ghesteldt was in ordene, ende die beesten ende trosuolck in bequaem plaetsen gheschict waren,

+ E

21

soo heeft Machabeus aenmerckende die aencoemste der menichten, ende die ghereetscap van versceyden wapenen, ende die wreetheyt der beesten, sijn handen ten hemel wtstekende den Heere die wonder teekenen doet aen gheroepen, die niet nae die machticheyt der wapenen, maer nae dat hem belieft den weerdighen victorie gheeft.

22

Ende hy heeft aenroepende gheseyt in deser manieren. Ghy Heere die uwen enghel ghesonden hebt onder Ezechia den coninck van Iuda, ende hebt ghedoodt van Sennacheribs heyrlegheren hondert ende vijuentachtentich duysent menschen,

23

ende ghy heerschapper der hemelen, sendt uwen goeden enghel voor ons met die vreese, ende met die veruaertheyt van die grootheyt ws arms,

24

op dat sij vreesen moghen die met blasphemien comen teghen v heylich volck. ⁺Ende dese heeft voorwaer tgebedt aldus volbracht,

+ F

25

maer Nicanor ende die met hem waren trocken aen met trompetten ende sanckliedekens,

26

Maer Iudas ende die met hem waren Godt aengheroepen hebbende, sijn door ghebeden ten strijden aenghecomen,

27

metter hant voorwaer vechtende, maer metten herten den Heere biddende, hebbender neder gheworpen niet min dan vijuendertich duysent, grootelijck hen verblijdende van Godts teghenwoordicheyt.

28

Ende als sij op ghehouden hadden ende met blijscap weder om quamen, soo hebben sij vernomen dat Nicanor gheuallen was met sijnen wapenen.

29

Als dan daer een gheroep opghestaen was, ende een beroerte verwect soo ghebenedijden sij den almachtighen Heere met haers lants tale.

30

Ende Iudas die in alles metten lichaem ende metten moede bereedt was te steruen voor die borghers, heeft gheboden datmen Nicanors hooft aff houwen soude, ende datmen sijn hant metter scoudere aff ghesneden draghen soude te Ierusalem.

31

Ende als hy daer ghecomen was ende die van sijnen gheslachte te samen gheroepen hadde, ende die priesters voor den outaer, soo heeft hy oock doen halen die ghene die in die borcht waren.

32

⁺Ende vertoont hebbende Nicanors hooft ende die misdadighe hant die hy wtghesteken hadde teghen het heylich huys des almachtighen Godts, heeft hy grootelijck gheglorieert.

+ G

33

Ooc heeft hi gheboden datmen die tonghe des ongoddelijcken Nicanors aff ghesneden sijnde by stucken soude den voghelen gheuen, ende des dwaes hant teghen den tempel hanghen.

34

Hier om hebben si alle den Heere des hemels ghebenedijt segghende. Ghebenedijt is hy die sijn plaetse ombesmedt bewaert heeft.

35

Ende hy heeft Nicanors hooft ghehanghen op dat opperste vander borcht, om dat soude wesen een openbaer ende claer teeken van Godts helpe.

36

Hierom hebben sij alle met eenen ghemeynen raet inghesteldt datmen gheensins desen dach sonder vieren en sal voorby laten ghaen,

37

maer datmen die feeste sal houden op den derthiensten dach der maent Adar, die in die Siriersche tale wort ghenoemt den dach voor Mardocheus dach.

38

Hierom als dese dinghen aldus aen Nicanor gheschiet zijn, ende dat van dien tijden die stadt van den Hebreusschen is beseten gheweest, soo sal ick ooc in dese dinghen een eynde maken.

39

Ende heb ick dat wel ghedaen ende alsoo dat der historien betaemt, dat wilde ick selue wel, maer en heb ick niet weerdelijck ghedaen, dat is my te vergheuen,

40

want ghelijck dat altijt wijn drincken oft altijt water contrarie is, maer somtijts deen ende somtijts dander te besighen ghenoechlijck is, alsoo oock en sal den lesers die redene niet ghenaem zijn, ist dat die altijt seer constelijck ghedicht is. Hieromme salt hier voleyndt sijn.

Hier voleyndt dat gheheel oude Testament, nae den Latijnschen text ouerghesedt, onlancs tot Louen ghecorrigeert int iaer M.CCCCC.ende.xlviij.